به گزارش ۸دی، به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۳۰ اردیبهشت مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری به عنوان روز ملی جمعیت در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید.

در روز سه شنبه مورخ ۱۳۹۳/۲/۳۰مقام معظم رهبری با توجه به اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی و با توجه به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیت کنونی به عنوان یک فرصت و امتیاز و در جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سال های گذشته، سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ فرمودند و با در نظر داشتن نقش ایجابی جمعیت در پیشرفت کشور، تاکید فرمودند که لازم است برنامه ریزی های جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست‌های جمعیتی انجام گیرد، لذا با عنایت به ضرورت رصد مستمر اجرای سیاست‌های ابلاغ شده از سوی معظم له و انعکاس و ارزیابی برنامه های اجرایی مربوط به حوزه جمعیت در یک مناسبت سالانه ویژه ثبت روز ملی جمعیت در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت در تارخ مذکور از سوی سازمان ثبت احوال کشور پیشنهاد شد.

در این سیاست های کلی جمعیت به مواردی مانند ارتقاء پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج، اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران بویژه در دوره بارداری و شیردهی و پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان، تحکیم بنیان و پایداری خانواده با اصلاح و تکمیل آموزش‌های عمومی درباره اصالت کانون خانواده و فرزند پروری و با تأکید بر آموزش‌ مهارت‌های زندگی و… اشاره شده است.

در همین راستا، پس از هشدار مکرر کارشناسان حوزه جمعیت، سیاست های کلی ابلاغ جمعیت در سال ۹۳  ابلاغ شد. با این وجود این سیاست‌های کلی تنها در حد راهبرد باقی مانده‌است و به صورت عملی وارد سیاست‌گذاری نشده‌است.

رهبر معظم انقلاب در دیداری که مرداد ماه سال جاری با جمعی از فعالان حوزه خانواده داشتند، به اهمیت مسئله فرزندآوری تأکید کردند و فرمودند: «مسئله‌ی دیگری که در مورد خانواده اولویت دارد، مسئله‌ی فرزندآوری است و خیلی مسئله‌ی مهمی است. چند سال ما این مسئله را مطرح کردیم و گفتیم؛ خب یک عده از دخترخانم‌های خوب، خانم‌های جوان قبول کردند و عمل کردند لکن در محیط عمومی جامعه اثری از این قضیه نیست. الان آمار فرزندآوری ما به قدر جانشینی هم نیست، یعنی کمتر از جانشینی است، الان این‌جوری است. این معنایش این است که ما تا سی سال دیگر یک جامعه‌ی پیر داشته باشیم. خطر بزرگی است، این از همه‌ی خطرات بزرگتر است. این خیلی مهم است. این احتیاج به تلاش و کار دارد. مسلّماً راه‌هایی هم وجود دارد برای اینکه بشود این را درست کرد؛ باید بنشینید این راه‌ها را پیدا کنید».

بحران سالمندی و پیری جمعیت در گیلان

جمعیت استان گیلان با توجه به شرایط خاص نظیر کاهش رشد جمعیت، کاهش نرخ باروی و افزایش سن امید به زندگی در یک روند تاریخی از سال ۱۳۴۵ از ۳.۶دهم درصد و تا سال ۱۳۹۵به ۸.۹دهم درصد افزایش پیدا کرده است که نشان می دهد در این استان بشدت به سمت جمعیت سالمند در حال پیشروی است و در نتیجه به لحاظ سالمندی دارای رتبه یک در کشور هستیم.

کاهش رشد جمعیت، کاهش نرخ باروی و افزایش سن امید به زندگی سه عامل سالمندی گیلان

طیفوری معاون آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان در گفتگو با ۸دی، نرخ باروری را چالشی جدی در استان گیلان و در سطح ملی عنوان کرد و گفت: باتوجه به برآورد مرکز آمار، نرخ باروری در سال ۹۸ ، ۱.۱دهم است که عددی نگران کننده است زیرا شاخصی دیگر با عنوان نرخ جانشینی داریم که انتظار می رود بر اساس این شاخص، هر مادری به طور متوسط بیش از ۲.۱ میانگین باروری داشته باشد که بتواند نرخ جانشینی را تأمین کند، یعنی هر مادر به طور متوسط یک فرزند دختر هم داشته باشد که باروری بعدی توسط دختر وی انجام و تجدید نسل داشته باشیم.

وی افزود: در باروری نقش مشوق ها، تسهیلات و خدمات اقتصادی بهداشتی درمانی، فرهنگی و…که در زمان باروری در اختیار زوجین قرار می گیرد بسیار مهم است و باعث می‌شود تا خانوار نسبت به باروری با فراغ بال و آرامش بیشتری فکر کند.

معاون آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان ادامه داد: در بحث‌های جمعیتی مقوله‌ای داریم تحت عنوان پنجره‌ی جمعیت، پنجره جمعیت به زمانی‌که کشور یا استانی در وضعیت خاصی نظیر شرایط فعلی گیلان قرار گیرد گفته می شود.

طیفوری با بیان اینکه پنجره جمعیت یک فرصت طلایی و حیاتی است که از سال ۸۵ در اختیار گیلان قرار گرفته است، گفت: از سال ۱۴۰۰تا ۱۴۱۰، ۱۰سال فرصت داریم که از این زمان حداکثر استفاده را جهت خارج شدن از شرایط جمعیت پیری با افزایش نرخ باروری داشته باشیم، به همین دلیل برای خروج از جمعیت پیری و افزایش نرخ باروری باید روی این ۱۰سال به سرعت و جدی برنامه ریزی، اولویت بندی و سرمایه گذاری کرد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر هر دستگاهی به صورت پراکنده، اقداماتی را در زمینه افزایش فرزندآوری انجام می دهد اما این کار نیاز به برنامه ریزی و اولویت بندی فرابخشی و یک نگاه ملی و فرا استانی دارد.