به گزارش ۸دی،ولی جهانی افزود: این اقدام که از دوران نوسنگی تا معاصر را در بر گرفته در راستای حفاظت و صیانت از آثار تاریخی و با کمک تعدادی از دانش آموختگان رشته‌های باستان‌شناسی و معماری نهایی شده است.

وی اظهار داشت: مجموعه آثاری که روند مستندسازی و تکمیل پرونده‌ آنها به انجام رسیده است، مربوط به محوطه‌ها، گورستان‌ها، بناهای تاریخی و مشاهیر است.

وی ادامه داد: در میان ۱۲۰ اثری که پرونده آنها تکمیل شده قدیمی ترین اثر، دیارجان دیلمان مربوط به دوره نوسنگی و تازه ترین اثر مقبره شهید املاکی (شهید حسین املاکی قائم‌مقام لشکر ۱۶ قدس گیلان بود که در عملیات والفجر ۱۰ واژه ایثار را معنا بخشید و با دادن ماسک شیمیایی خود به یک بسیجی، جان او را نجات داد، اما خودش بر اثر استشمام گازهای سمی سیانور دهم فروردین ماه ۱۳۶۷ در ارتفاعات بانی‌بنوک به شهادت رسید.) مربوط به دوره معاصر است.

معاون میراث‌فرهنگی گیلان اضافه کرد: اکثر محوطه‌ها و بناهایی که مراحل مستندسازی آن به انجام رسیده است، دارای مالکیت خصوصی و دولتی است و بیشترین آثار مورد بررسی مربوط به شهرستان‌های شفت، ماسوله و رودبار است.

جهانی همچنین در ادامه به آغاز ششمین فصل از پژوهش‌های میدانی گورستان باستانی لیارسنگ‌بُن املش اشاره کرد و یادآور شد: عمده پژوهش‌های میدانی در این مجموعه با تمرکز بر بخش گورستانی آن و با هدف نجات‌بخشی داده‌های فرهنگی موجود که در ابتدا به وسیله‌ حفاری‌های غیرمجاز مورد تهدید قرار گرفته بود به انجام رسید.

وی ادامه داد: در زمان حاضر با تعامل سازنده‌ای که مابین یگان‌حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، نیروی محترم انتظامی و وزارت دادگستری در جریان است، عمده‌ این آثار از خطر نابودی نجات یافته است.

گورستان لیارسنگ بن با قبوری از انواع چاله ­ای، دخمه‌­ای و خمره­ای حاوی داده‌های فرهنگی ارزشمندی است که بر اساس پژوهش‌های گونه‌شناختی صورت گرفته، متعلق به بازه‌ی زمانی اواسط اشکانی تا اواخر دوره­‌ی ساسانی است.

نزدیک به یک هزار و ۲۰۰ اثر از گیلان در فهرست ملی کشور به ثبت رسیده است.