به گزارش ۸دی، ۱۹ فروردین ماه ۱۳۰۲ شمسی، نشریه پیام از سوی ابراهیم فخرایی بیانیه ای برای انتشار نشریه صادر کرد. ابراهیم فخرایی(۱) در اعلامی های که امروز در رشت منتشر کرد از انتشار نشریه پیام خبر داد. ادبیات این اعلامیه نشان میداد که وی نشریه را با گرایش های منتسب به عقاید کمونیستی نشر خواهد داد. از این رو پس از توزیع آن، فرمانده تیپ مستقل شمال در نام های به وزارت جنگ در مورد ابراهیم فخرایی نوشت که او پیش از این از کارمندان معارف انزلی و آموزگار بوده است و ضمن اعتصاب با دیگر همردیفان خود «از هیچگونه عملیات بر ضد امنیت خودداری نداشته و به همین علت از شغل خود منفصل» و به رشت رفته است. رئیس تیپ شمال در این نامه محرمانه نشر جریده پیام فخرایی را «برخلاف امنیت و انتظامات» منطقه ارزیابی کرد و نوشت که از اداره نظمیه خواسته است از چاپ و توزیع آن جلوگیری کند.(۲)

۱۹ فروردین ماه ۱۳۰۴ شمسی، نظامیان و مردم در رشت با یکدیگر درگیر شدند. منابع انگلیسی نوشتند که در حدود هشتم آوریل (امروز) زد و خوردی میان نیرو های تیپ مستقل شمال و مردم رخ داده است. جزئیات بیشتری دریافت نشده است، اما به نظر میرسد دلیل این حادثه، تلاش ارتش برای بازداشت یک روحانی بوده است که علیه ارتش خطب های بسیار تحریک کننده خوانده است. هدف او در این خطبه اساساً سرتیپ محمدحسین آیرم، فرمانده تیپ شمال، بوده که به خاطر تأیید ضمنی «آزادی زنان» و همچنین بی توجهی به احساسات مذهبی برای کشیدن خیابان سپه از وسط یک گورستان، باعث آزردگی روحانیان شده است. منبع یاد شده طبق تحلیل های مرسوم انگلیسیها احتمال داد که این اعتراضها به تحریک روسها انجام شده باشد. در این گزارش آمده است که ظاهراً برخی همنوایی های مردمی نیز در رشت رخ داده که بازتاب هایی در محافل مذهبی تهران داشته است. و در نهایت به آیرم دستور داده شده است که قدری از شتاب خود بکاهد، چرا که در حال حاضر بر ضد خود برانگیختن وعاظ مطلوب نیست. فرد متخلف از رشت، تبعید شده است(۳). به احتمال زیاد این حادثه با خبر روز ٢٢ فروردین یکی است. (ر.ک: ٢٢ فروردین).

۱۹ فروردین ماه ۱۳۴۳ شمسی، دو مجتهد گیلانی به امام خمینی(ره) در پی آزادی شان پیام تبریک ارسال کردند. در پی آزادی امام از زندان شاه و بازگشت شان به قم، آیت الله بحرالعلوم و آیت الله ضیابری دو عالم بزرگ گیلان پیام تبریکی برای امام ارسال کردند. امام خمینی در این روز طی ۲ تلگراف جداگانه جواب ایشان را دادند: «خدمت حجت الاسلام و المسلمین آقاى بحر العلوم‏. از عواطف کریمه متشکر. توفیق علماى اسلام را در احقاق حق و ابطال باطل خواستار است. خمینى‏» تلگراف امام به آیت الله ضیابری نیز از این قرار است: «حضرت حجت الاسلام و المسلمین آقاى ضیابرى- دامت برکاته‏. از عواطف کریمه متشکر. توفیق علماى اسلام را در احقاق حق و ابطال باطل خواستار است‏. خمینى‏.»  (۴)

۱۹ فروردین ماه ۱۳۶۰ شمسی، شهید عباسعلی رستمیان از رزمندگان شهرستان آستارا در آبادان به شهادت رسید. وی متولد ۱۹ شهریور ماه ۱۳۲۶ در روستای بایرام محل آستارا بود و پیکر مطهرش در گلزار شهید آستارا تدفین شد.

۱۹ فروردین ماه ۱۳۶۷ شمسی، انتخابات سومین دوره مجلس شورای اسلامی در گیلان برگزار شد. در سراسر گیلان واجدین شرایط به پای صندوق های رأی رفتند و انتخابات را به خوبی برگزار کردند. این در حالی بود که صدام تهدید کرده بود که اگر انتخابات در ایران برگزار شود، شهرها را بمباران خواهد کرد. در این روز صدام تهدید خود را عملی کرد ولی در صفوف مردم خللی وارد نشد. نمایندگان گیلان در این مجلس به این شرح بودند: رشت: محمدباقر نوبخت، الیاس حضرتی، علیرضا خاک، آستارا: محمد فرض پور، آستانه: علی پورمحمدی فلاح، انزلی: سیدخلیل موشح، تالش: سیدابراهیم میرغفاری، رودبار: مسلم میرزاپور، رودسر: محمد مهدی رهبری املشی، صومعه سرا: محمدتقی رنجبر، فومن: محمدحسین افتخاری، محمدرضا شفیعی، لاهیجان: کامل خیرخواه، لنگرود: پرویز صیقلی. (۱۳۶۷ ش) (۵)

…

پی نوشت:

۱- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران، جلد۳، ص ۳۳؛ ابراهیم فخرایی فرزند حاجیرضا بازرگانی در سال ١٣١٧ق در محله آفخرا در رشت متولد شد. ابتدا شهرت رضازاده داشت که بعدها فخرایی را برگرفته از محله فخرا برگزید و تا پایان عمر بدان آوازه یافت. فخرایی تحصیلاتش را در مکتب خانه و مدرسه نوبنیاد مجدیه و اتفاق گذراند؛ سپس به دمشق رفت و در کالج کاتولیک های یونانی به تحصیل پرداخت. با آغاز جنگ اول جهانی به رشت بازگشت؛ سپس عازم تهران شد و در مدارس مروی و دارالفنون تحصیلاتش را پی گرفت. در این زمان به نهضت جنگل پیوست و با میرزاکوچک خان به همکاری پرداخت. ابتدا منشی مخصوص میرزاکوچک خان بود؛ سپس مسئول حسابرسی و پرداخت جیره نفرات شد. پس از مدتی هم تصدی تشکیلات فرهنگی جنگل را بر عهده گرفت. او چندین مدرسه در صومعه سرا، فومن، ماسوله و شفت ساخت. پس از نهضت جنگل (١٣٠٠ش) مدتی را در زندان گذراند. پس از آزادی به شغل پدر که تجارت نفت و بنزین در گیلان بود روی آورد، اما در این کار دوام نکرد و به کار های فرهنگی پرداخت و مدیریت مدرسه ای را در انزلی به عهده گرفت. در ١٣٠١ش بر اثر اعتراضات و اعتصابات معلمین برای احقاق حقوق خود، از کار معاف شد. سپس به کار مطبوعاتی پرداخت و روزنامه پیام را منتشر کرد. روزنامه او خیلی نپایید و پس از دو شماره توقیف شد. چندی سردبیر روزنامه طلوع گردید. مدتی هم در انتشار روزنامه طوفان به فرخی یزدی کمک کرد. در ١٣٠۶ش مجله فروغ را در رشت منتشر کرد. در تأسیس و توسعه دائمی کتاب خانه ملی رشت نیز نقش داشت. چندی در تهران سرپرست مدرسه منوچهری بود. در ١٣١٢ش دوره قضایی را گذراند و پروانه وکالت گرفت. به رشت بازگشت، ولی از آنجا به قزوین تبعید شد. امین صلحی قزوین، تصدی عدلیه اردبیل، تبریز، بروجرد، آبادان ، محال ثلاث، دادستانی قزوین، ریاست دادگستری اراک، گیلان، مستشاری مرکزی، بازرسی قضایی و بازرسی کل کشور از جمله مشاغل مهم او در این دوران است. در ١٣٢۴ش که از خدمت قضایی برکنار شد، روزنامه فروغ را به جای مجله فروغ در تهران بیرون داد. وی به همراه عد های حزب جنگل را در رشت تأسیس کرد که مدتی دبیر آن بود. طی سال های ١٣٢٨-١٣٢۶ در دادگاه های استیناف مرکز، بازرسی قضایی امور انتخابات و بازرسی کل کشور را انجام میداد. بعد از کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ش هم با درجه اول در دادگستری بازنشسته شد. فخرایی به گیلکی و فارسی شعر میسروده، سردار جنگل، گیلان در جنبش مشروطیت، گیلان در قلمرو شعر و ادب و گزیده ادبیات گیلکی از آثار مشهور اوست. وی در ١۶ بهمن ١٣۶۶ در تهران درگذشت و در بقعه سلیمانداراب رشت در جوار قبر میرزاکوچک خان جنگلی مدفون گشت. (گلزار مشاهیر، صص ٣١۵-٣١۴؛ سرتیپپور، نامها و نامدار های گیلان، صص ٣٧٠-٣۶٩).