متن شایعه:

«بسیاری از مخالفان شاه، او را به دادن حق کاپیتولاسیون (مصونیت قضایی) به دیپلمات ها و رایزنان آمریکایی متهم می کردند ولی این تنها یک سیاه نمایی تبلیغاتی بود. … کاپیتولاسیون مربوط به بخشی از معاهده ترمانچای بود که با روی کار آمدن رضاشاه پهلوی و پایه گذاری دادگستری به شیوه نوین، دیگر امتیازی به نام کاپیتولاسیون وجود نداشت. امتیازی که در دوره محمدرضاشاه پهلوی از آن با نام کاپیتولاسیون یاد میشد، اصلا کاپیتولاسیون نبود و تنها اجرای پیمان وین بود که در ٢٩ فروردین ١٣۴٠ در سازمان ملل به تصویب رسیده بود. برخلاف حق کاپیتولاسیون، در بند ٣٧ پیمان وین آمده که کشور پذیرنده دیپلمات ها، حق پیگیری حقوقی جرم مرتکب شده را در کشور فرستنده دیپلمات دارد. محمدرضا شاه پهلوی تنها برای ایجاد امنیت و جذب بیش تر کارشناسان نظامی و صنعتی و … پیمان وین را به اجرا درآورد.»

پاسخ:
کاپیتولاسیون در چند دوره به شاهان بی کفایت ایران تحمیل شد که دردآورترین آنها در زمان پهلوی دوم بود!
لغو کاپیتولاسیون ترکمانچای، حاصل فروپاشی‌ رژیم‌ تزار بود نه اقدام رضاخان! شوروی در‌‌ ۱۲۹۷ ش بطور یکجانبه آن را لغو کرد، اما رضاخان در سال ۱۳۰۶ لغو آن را اعلام کرد! که این حرکت رضاخان فقط جنبه تبلیغاتی داشت!
اما کاپیتولاسیون شاه، اجرای پیمان وین نبود! موضوع این پیمان هیئتهای سیاسی بود، اما دولت حسنعلی منصور با انضمام یک لایحه، هیئتهای مستشاری نظامی آمریکا را هم شامل این مصونیتها کرد! پیمان وین در مجلس تصویب شد اما این لایحه با یک ماده واحده بعدا بررسی شد و به کاپیتولاسیون مشهور گردید.
سفارت آمریکا هیأتهای مستشاری نظامی را چنین تفسیر می کرد: «کلیه کارمندان نظامی یا مستخدمین غیرنظامی وزارت دفاع و خانواده‌های ایشان که در ایران مسکن دارند!» یعنی هر کس که آمریکا به ایران وارد کرده بود، چه مستشار باشد و چه نباشد!
پیگیری حقوقی کشور پذیرنده در کشور فرستنده، در بند ۴ ماده ۳۱ این پیمان مطرح شده نه ماده ۳۷! در شرایط نابرابر، کاپیتولاسیون یعنی “حق توحش” که کشور قوی از کشور ضعیف می گیرد و در این شرایط محاکمه متخلفان در کشور قوی تر، لطیفه است!
حتی نمایندگان فرمایشی مجلس هم این قانون ننگین را تاب نیاوردند! از ۱۸۸ نماینده، تنها ۷۴ رأی موافق و ۶۱ رأی مخالف بود و ۵۲ نفر از جمله رئیس مجلس نیز غیبت داشتند!
برخلاف ادعای شایعه، حضور مستشاران سبب نا امنی و بروز مشکلات متعددی شد و در انتقال دانشی که متعهد به عرضه آن بودند نیز عملا هیچ اقدامی نکردند!

منبع: https://t.me/dopahlavi