به گزارش ۸دی، به نقل از روشن خبر، در دهه ه­ای که گذشت، مباحث زیبای «دهه­ ی سرآمدی آموزش، توجه به ویژگی­ های مهم اخلاق آموزشی» در دانشگاه ها به ویژه در دانشگاه گیلان مطرح شد و با برگزاری چند جلسه توسط قسمت­ های مختلف آموزشی دانشگاه سعی در بزرگداشت هر چه بیشتر این دهه گردید. اما به راستی علی­رغم برگزاری چنین جلسات شعاری، نارضایتی در برخی از اساتید دانشگاه در موارد مختلف آموزشی به ویژه در ارتقای اساتید دانشگاه و بی عدالتی در پرونده­ های ارتقای آنان دیده می­ شود که برای آن دلایل مختلفی می ­توان ارایه داد.  از مهم­ترین این ناداوری­ ها و نارضایتی­ ها عدم توجه برخی از کمسیون­ های تخصصی دانشکده ­ها و هیات ممیزه ­ها به مباحث به حق «کیفیت سنجی مقالات و آثار پژوهشی» است.

کیفیت سنجی مقالات یعنی چه؟ متاسفانه گاه شنیده می­ شود که فلان همکار محترم در قسمت مقالات پژوهشی به اندازه کافی مقاله دارد و امتیاز لازم را به دست آورده اما مقالات وی از کیفیت لازم برخوردار نیست و نمی تواند ارتقا یابد و به بهانه­ های مختلف پرونده ارتقای وی رد می­شود. خلاصه یه حرف دهان پرکن و غلمبه سلمبه­ ای زده می ­شود و همکاران مظلوم را از حقوق حقه خویش محروم می­ کنند. اما برخی دیگر به جهت همسویی سیاسی هر چند مقالات اندکی داشته باشند، مقالات آنان به زعم برخی از کیفیت بالایی جهت ارتقا برخوردار است!!!

اما به راستی کیفیت سنجی مقالات چیست؟ و چرا برخی از مقالات پژوهشی از کیفیت لازم برخوردار نیست؟!!

برخی دانشگاههای بزرگ، برای کیفیت­ سنجی مقالات، معیارهای مشخصی را در نظر می­گیرند تا پرونده­ های ارتقای اساتید، در داوری کمسیون­ های تخصصی و  هیات ممیزه ­ها، به عدالت نزدیکتر باشد. مهم­ترین شاخص ­های این کیفیت­ سنجی در موارد ذیل مطرح می­ شود:

• اساتیدی که در دانشگاه های بزرگ دارای دانشجویان دکتری و تحصیلات تکمیلی هستند و با دانشجویان دکتری مقاله می نویسند، در مقایسه با اساتیدی که از این فیض محروم هستند، باید در ارتقای انها سختگیرانه تر برخورد شود؛ چون مقالات را بیشتر دانشجویان دکتری می نویسند و اساتید نظارت می­کنند. حال مثلا گروه حقوق و یا مشاوره و علوم اجتماعی و … در دانشگاه گیلان، دانشجوی دکتری ندارند پس در ارتقای این اساتید به نسبت سایر گروه ها باید کمی با تسامح برخورد کرد و در صورت داشتن امتیاز لازم و کافی، باید با ارتقای این اساتید موافقت کرد و نباید در ارتقای برخی اساتید همسو بودن سیاسی با آنان را لحاظ کرد!

• اساتیدی که خود سردبیر و یا مدیر مسؤول و یا مدیر داخلی نشریه معتبر هستند، و معمولا در بین سردبیران کشور شناخته شده هستند و خیلی راحت و به صورت ضربدری با سردبیران و مدیران مسؤول سایر دانشگاه ها مقاله چاپ می­کنند، در مقایسه با سایر اساتیدی که از این فیض محروم هستند، باید با آنها سختگیرانه ­تر برخورد کرد و باید در بحث کیفیت سنجی تمام مقالات انها را سرچ کرد که کجا چاپ شده؟و سردبیرش کی بوده و چه ارتباطی با این سردبیر دارد و محل چاپ ژورنال­ های آنان را بررسی نمود تا اثبات شود که در ژورنالی که خودش سردبیر یا مدیر مسؤول است، مقالات آن سردبیران و مدیران مسؤول چاپ نشده باشد و اگر تعداد این نوع مقالات چاپ­ شده رانتی، زیاد بود، باید از حداقل امتیازات برخوردار گردد.

• سومین مورد کیفیت سنجی مقالات و آثار پژوهشی، اساتیدی که در رشته تخصصی خود دارای ژورنال های متعددی هستند و بیش از اساتید رشته های دیگر مجله علمی پژوهشی دارند طبیعتا باید در بحث کیفیت سنجی مقالات آنها خست به خرج داد و امتیاز کمتری به آنها داد. مثلا در رشته شیمی بیش از ۸۰۰ نشریه معتبر در داخل و خارج کشور منتشر می شود و دانشجویان فلان استاد محترم صبح در آزمایشگاه علوم پایه رشته شیمی، یک آزمایشی انجام می هد و یک هفته بعد نتیجه آزمایش، به صورت دو یا سه صفحه در مقالات ای اس آی چاپ می­ شود!!! بدون این­که کوچکترین مشکلی از مشکلات این مرز و بوم را حل نماید.

حال مثلا فلان استاد علوم اجتماعی و یا ادبیات عربی، با ۱۴ نشریه در کل کشور مواجه هستند  و به ازای یک گواهی چاپ شصت بار باید به یک نشریه ایمیل دهد و بیش از دو سال منتظر چاپ یک مقاله باشد و یا استاد حقوق با نشریات معتبر کمتر از ۳۰  ژورنال در کل کشور مواجه است. آیا این ناداوری­ ها و بی­ عدالتی­ ها به یاس و سرخوردگی اساتید منجر نمی­شود؟؟!!!

مثل این است که شما یک مسابقه دو ۱۰۰۰ متر برگزار کنید و فلان استاد شیمی ۸۰۰ متر جلوتر از خط ایستاده و تا پایان مسابقه، فقط باید دویست متر بدود. اما استاد علوم اجتماعی یا علوم تربیتی یا حقوق یا ادبیات عربی به جای آغاز خط مسابقه تازه ۵ کیلومتر عقب تر از ابتدای خط مسابقه ایستاده و باید ۶ کیلومتر بدود تا به پایان خط مسابقه برسد!!!!؟؟؟ بعد هم خیلی راحت قضاوت می­شود که فلان دانشکده مثلا علوم انسانی از جهت مقالات پژوهشی از همه دانشکده­ ها عقب­تر است و این می­شود میزان اعتبار گرانت و ارتقای برخی اساتید که جداً باعث نارضایتی و چالش­ های آموزشی شده است.

• کیفیت سنجی مقالات مدیران رده ­های مختلف دانشگاه به ویژه مدیران ارشد، معمولا در دانشگاه های تربیت مدرس و تهران در درخواست پرونده ارتقای آنان دقت بیشتری می­ شود و در کیفیت مقالات آنها و این که در دانشگاه خودشات چاپ کردند و یا در دانشگاه دیگر، بررسی دقیق­تری انجام می­گیرد و این که آیا در دوران مدیریت خود و با استفاده از نفوذ خود آن را چاپ کردند و یا کاملا علمی چاپ نمودند؟!! و یا نوع مقالات آنان به جهت نفوذ مدیریتی کاملا دارای کیفیت است!! اما مقالات اساتیدی که دارای مدیریت نفوذی در لایه­ های قدرت دانشگاه نیستند، دارای کیفیت نیست. برای همین است که متاسفانه در دانشگاه ها و حتی در دانشگاه ما، مدیران ارشد، گاه به راحتی ارتقا پیدا می کنند اما سایرین از ۷ خان رستم می گذرند!!!!و گاه ناامید و سرخورده همه چیز را رها می­کنند.

• مقالات نشریه­ های داخلی مورد تایید وزارت علوم از نشریات خارجی مثل آی اس آی، به ویژه در علوم انسانی اکثرا اعتبار بیشتری دارد. در برخی از رشته ها  مثل ژورنال­های شیمی ، هفتگی، ماهانه و فصلی چاپ می­ شود؛ به همین جهت مقالات چاپ شده در این نشریات، باید دارای امتیاز کمتر و حداقلی داشته باشند.

• مقالاتی که در نشریات دانشگاه های مادر چاپ می­ شود مثل دانشگاه تهران، دانشگاه فردوسی و اصفهان و یا نشریه­ های با سابقه طولانی ارزش امتیاز بیشتری دارند تا نشریاتی که مثلا کمتر از ۱۰ نشریه چاپ کرده باشند.

متاسفانه در دانشگاه ها دیده می ­شود که اساتید محترم  امتیازات لازم و کافی را بر طبق امتیازات مصوب وزارت علوم کسب می­ نمایند ولی به بهانه­ ی به اصطلاح کیفیت سنجی مقالات، پرونده آنها ضعیف شمرده شده و مردود می­شود!!!! اما دیگران در حد لب مرز و به صورت حداقلی به جهت همسو بودن با سیاست های حزب حاکم و یا به سفارش اتاق فکر دانشگاه!!!! ارتقا می یابند و متاسفانه در هر دوره­ای، از این نمونه­ ها زیاد است. به ویژه در دوره ما که اگر کمی تعصب، سیاسی­ بازی و ملاحظه­ کاری را کنار بگذاریم، به راحتی قابل مشاهده است.

• داوری اساتید غیر متخصص در کمسیون­ ها و هیات ممیزها در ایده­ ی عدم کیفیت لازم مقالات پژوهشی، نیز از آفت­ های عجیب این ناداوری­ هاست. مثلا فلان همکار شیمی، به راحتی به خودش اجازه می­ دهد که مقالات فلان همکار علوم انسانی کیفیت لازم را ندارد. این در حالی است که اگر یک پرونده­ای از کمسیون تخصصی مربوطه رأی مثبت را اخذ نماید، دیگر نمی­ توان به بهانه کیفیت ­نداشتن مقالات و آثار پژوهشی چنین پرونده­ای را از ارتقا محروم کرد و این بند در آرای دیوان عدالت اداری نیز تأیید شده است.

دکتر سید اسماعیل حسینی اجداد

هیات علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان

انتهای پیام/