به گزارش هشت‌دی علی امیری در نشست تخصصی بازخوانی انتقادی منابع معتبر مشروطه گیلان با اشاره به جایگاه صدور فرمان مشروطه در تاریخ کشور، اظهار کرد: با صدور این فرمان مفهوم قانون، حقوق مدنی، ساختار اداری و اجتماعی کشور شکل، ماهیت و معنای جدیدی به خودش گرفت و ایران را با این مفاهیم آشنا کرد.

 وی به عملکرد ضعیف تاریخ‌نگاران حوزه مشروطه اشاره کرد و گفت: متأسفانه حق جماعت مظلوم گیلانی در تاریخ‌نگاری مشروطه باتوجه‌به شایستگی مردمان این دیار ادا نشده است.

 این نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر تصریح کرد: فریدون آدمیت از نقش‌آفرینان قبل از مشروطه است که تاریخ‌نگاری مشروطه ایران را منبعث از کنشگری انقلابیون فرقه سوسیال‌دموکرات می‌داند و با اظهار ایراداتی به کتاب ماندگار زنده‌یاد ابراهیم فخرایی ایشان را یک انسان ناآگاه تاریخ سیاسی قلمداد نموده است؛ اما ناگفته نماند که تاریخ مکتوب مشروطه گیلان مرهون فخرایی است که سرشار از ناگفته‌ها و ایراداتی است؛ ولی آنچه مسلم است این کتاب پیش‌درآمدی بر تاریخ‌نگاری با انعکاس مجاهدت مشروطه گیلان است که از این منظر قابل‌احترام است.

جایگاه نقد محتوایی و روش‌مند به منابع مشروطه گیلان

 امیری با اشاره به جایگاه نقد محتوایی و روش‌مند به منابع مشروطه گیلان بیان کرد: به نظر بنده شیوه پژوهشی آزاردهنده‌ای بر اکثر این آثار وجود دارد که این آثار در قالب مطالعات کتابخانه‌ای پس از فخرایی شکل‌گرفته است؛ لذا روش و شیوه کتاب‌نویسی پژوهشگران در نیم‌قرن اخیر پیرامون مشروطه در این قالب بوده که تکرار مطالب و بعضاً ابهامات نویسندگان پیشگام را با خودش به همراه داشته است که در تاریخ‌نگاری، دسترسی و بررسی میراث مکتوب در این راستا گشایشگر خواهد بود.

 وی ادامه داد: پیرامون جنگ‌های گیلانی‌ها با قوای محمدعلی شاه در مسیر رفتن به تهران که چندین ماه به طول انجامید در تاریخ‌نگاری مشروطه جز گزارشی مختصر در کتاب فخرایی آثار دیگری وجود ندارد؛ لذا این فتح‌الفتوح که به نام گیلانی‌ها در مشروطه محسوب می‌شود به‌خوبی منعکس نشده است.

 این نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر به تولیدات پس از آثار فخرایی اشاره و عنوان کرد: پس از اثر فخرایی، کتاب‌هایی در این راستا به چاپ رسیده که نوعی کتاب‌سازی است و متأسفانه در تاریخ‌نگاری مشروطه روی به‌نوعی کتاب‌سازی آوردیم؛ لذا نقدی که وجود دارد در تاریخ‌نگاری، نهضت مشروطه مهجور واقع شده است که انتظار می‌رفت فخرایی به‌عنوان یکی از چهره‌های تأثیرگذار حداقل این حقانیت را ادا کند.

 امیری با بیان اینکه گیلان یکی از نقاط حائز اهمیت در تأسیس انجمن‌های علمی، مذهبی، سیاسی در دوران مشروطه بوده است، گفت: در اثری از دکتر خارابی نگاهی اجمالی به این انجمن‌ها و نقش غیرقابل‌انکار آن در مشروطه شده است.

اصالت تاریخ‌نگاری بر پایه منابع شفاهی، اسنادی و میدانی است

 وی تصریح کرد: تا مادامی که تاریخ‌نگاری ما از قالب کتابخانه‌ای به شکل شفاهی، اسنادی، میدانی تبدیل نشود برجستگی خاصی نخواهد داشت؛ لذا اکثر آثار اقتباسی و گردآوری وجهه محتوایی و گشاینده ندارد.

 این نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر با اشاره به جایگاه مهجور مراجع ثلاث، سه رهبر مذهبی در جهان اسلام طی نهضت مشروطه خاطرنشان کرد: ملاعبدالله دیوشلی یکی از سه رهبر این نهضت بوده که نقش غیرقابل‌انکاری در این نهضت داشته که اگر گیلانی نبود شاید این‌قدر ساده از آن نمی‌گذشتیم، میرزا احمدخان عمارلویی که متولد روستای جیرنده نماینده آخوند خراسانی از نجف اشرف بوده است که در جریان مشروطه مأمور به سفر به تهران شد سپس در تبریز به عضویت فوج نجات درمی‌آید و از اعضای حزب دموکرات گیلان می‌گردد.

انتهای پیام/