به گزارش هشت‌دی محمود بهمنی در حاشیه نشست تخصصی پرورش ماهی آزاد در محیط‌های محصور در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد: در دنیا هر دقیقه چندگونه از موجودات زنده در معرض نابودی قرار می‌گیرند و یا به لیست گونه‌های در معرض خطر افزوده می‌شوند که در این راستا یکی از برنامه‌ها مهم موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور برنامه‌ریزی در ارتباط با احیای ذخایر ژنتیکی و ایجاد بانک‌های ژنی این گونه‌هاست.

وی اضافه کرد: در شمال کشور متناسب با نوع ذخایر در معرض خطر و با توجه به امکانات محدودی که در مجموعه‌های تحقیقاتی شیلات وجود دارد تلاش می‌کنیم بانک ژن گونه‌های اولویت‌دار مانند گونه‌های اقتصادی را ایجاد کنیم.

وی گفت: بدین منظور در سال‌های اخیر مرکز تخصصی ذخایر ژنتیکی کشاورزی توسط سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی با کمک همه مؤسسات و مراکز تحقیقاتی مرتبط سراسر کشور اقدام به ایجاد یک بانک ژن متشکل از ارکان و اجزای مختلف برای تمام گونه‌های گیاهی و جانوری کرده است.

وی تصریح کرد: در حوزه آبزیان این مسئولیت بر عهده موسسه علوم تحقیقات شیلات کشور، پژوهشکده‌ها و مراکز تابعه آن است که غیر از نگهداری آبزیان به‌صورت زنده و کامل؛ بانک ژن اندام‌ها و اجزای آن‌ها مانند ژن، اسپرم منجمد و بانک ژن سلولی را نگهداری خواهد کرد همچنین در حوزه جلبک‌ها در بخش سخت‌پوستان و خارپوستان، نرم‌تنان و ماهیان نیز کار خواهد شد.

بهمنی بابیان اینکه اعلام تعداد گونه‌های در معرض خطر به دلیل تنوع، تعدد و بر اساس تقسیم‌بندی‌های ماهیان اقتصادی و غیراقتصادی متفاوت است، گفت: ذخایر مهم‌ترین ماهیان اقتصادی در معرض خطر دریای خزر پنج گونه از ماهیان خاویاری (فیل‌ماهی، اوزون‌برون، چالباش، تاس ماهی ایرانی و شیپ) است که در سال‌های اخیر به دلایل مختلف ذخایر آن‌ها به‌شدت کاهش‌یافته و در معرض خطر قرارگرفته‌اند.

وی ابراز امیدواری کرد: با فعالیت‌های بازسازی ذخایر توسط سازمان شیلات ایران و مطالعات تخصصی انستیتو بین‌المللی ماهیان خاویاری امکان حفظ این ذخایر ارزشمند مهیا شود.

رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور اظهار کرد: در آب‌های داخلی برخی از گونه‌های مهم آبزیان نظیر سس ماهی یا باربوس ماهیان از گونه‌های در معرض خطر هستند که در پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های داخلی بانک ژن این ماهیان در ایستگاه تحقیقات تکثیر و پرورش “شولم” فومن در حال مطالعه نگهداری است و برخی از انواع ماهیان سوف، خرچنگ دراز آب شیرین و خرچنگ دراز دریای خزر(خرچنگ اوستاکوس) که درگذشته در جنوب دریای خزر در تالاب انزلی به مقدار زیاد یافت می‌شد نیز از گونه‌های مهمی است که ذخایر آن به‌شدت کاهش‌یافته است.

وی تصریح کرد: اگرچه بیوتکنیک تکثیر و پرورش این‌گونه تا در پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های داخلی کشور در انزلی به‌دست‌آمده است اما در طبیعت ذخایر آن به‌شدت کاهش‌یافته است. در جنوب کشور نیز به‌طور مشخص در آب‌های دریایی ذخایر برخی از انواع گونه‌های بومی میگو کاهش‌یافته و ماهیان اقتصادی مانند سنگ‌سر، شوریده، راشگو و سرخو و بسیاری دیگر حتی انواع کوسه‌ها به علل مختلف که عمده‌ترین آن‌ها صید غیرمجاز و بی‌رویه، آلودگی و عدم امکان دستیابی مولدین این گونه‌ها به سن باروری و تکثیر مناسب در شرایط اکوسیستم جنوب است، شاهد کاهش ذخایر آن‌ها هستیم.

بهمنی بیان کرد: ذخایر بسیاری از گونه‌ها مانند خیار دریایی و شاه‌میگو یا لابستر در دریای عمان و سواحل چابهار نیز در معرض خطر است که باید برنامه‌ریزی جامعی توسط تمام دستگاه‌هایی که می‌توانند به حفظ این گونه‌ها کمک کنند، انجام شود تا اکوسیستم آبی و شرایط بهینه رشد و نمو و نیز تولیدمثل و تکثیر انواع آبزیان فراهم شود.

وی تأکید کرد: در شمال کشور و حاشیه خزر یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند به ذخایر آبزیان کمک کند فراهم‌سازی شرایط مناسب در رودخانه‌های حوزه جنوبی دریای خزر برای مهاجرت مولدین آبزیان اقتصادی در فصل تولیدمثل است. این شرایط در رودخانه با جلوگیری از صید بی‌رویه، جلوگیری از ورود آلودگی‌های کشاورزی، صنعتی، خانگی، شهری و عدم برداشت شن و ماسه و سایر عوامل فراهم می‌شود.

منبع: ایرنا