سید عبدالمجید زواری، مدیر اندیشکده روابط بین الملل در گفتگو با خبرنگار هشت دی در پاسخ به این سوال که سازمان شانگهای چه سیاست های را دنبال می کند؟، اظهار کرد: سازمان شانگهای، پیمانی چند جانبه است که با هدف توسعه همکاری های چند جانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای عضو تشکیل شده است.

وی افزود: این سازمان در شرایطی تشکیل شد که تحت تاثیر فروپاشی شوروی و فضای آشفته جهانی، لزوم توازن در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه به خوبی حس می شد. از این رو دو کشور روسیه و چین به همراه کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان سازمانی را پایه گذاری کردند که مهمترین هدف آن ایجاد توازن در برابر قدرت های غربی به ویژه در منطقه استراتژیک آسیای میانه بود. بنابراین شاید بتوان مهمترین هدف و به طور کلی ماهیت سازمان شانگهای را پیمانی سیاسی، امنیتی در برابر تهدیدات منطقه ای و فرامنطقه ای دانست.

مدیر اندیشکده روابط بین الملل تصریح کرد: این سازمان گسترش همکاری های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و مالی میان اعضا را هم دنبال می کند ولی همانطور که گفته شد مهمترین هدف آن ایجاد توازن و حمایت از جهان چند قطبی است.

زواری با اشاره به اهمیت سازمان شانگهای در معادلات منطقه ای و بین المللی، گفت: سازمان شانگهای از چند منظر حائز اهمیت است. به لحاظ ژئوپلتیک این سازمان گستره وسیعی از آسیا تا مرزهای اروپا را در بر می گیرد و مجموعه ای از پهناورترین و پرجمعیت ترین کشورهای جهان را در بر میگرد و به عبارتی با توجه به اعضای دایم و ناظر این پیمان، جغرافیای این سازمان بیش از یک سوم خشکی های جهان را در بر میگیرد.

وی ادامه داد: به لحاظ اقتصادی کشورهایی همچون چین و هند جز قدرت های نوظور جهان هستند که با توجه به رشد شتابناک آنها، جز قدرت های برتر جهان به لحاظ اقتصادی خواهند بود. از نظر نظامی هم روسیه، پاکستان، چین و هند جز قدرتهای هسته ای جهان هستند. به لحاظ تاریخی هم قدیمی ترین تمدن های تاریخ جهان در این منطقه قراردارند که اشتراکات فرهنگی و تاریخی بسیاری را میان اعضای عضو رقم زده است. از منظر انرژی و بهره مندی از منابع طبیعی هم این منطقه سرشار از منابع غنی نفت، گاز و معادن طلا و سنگهای قیمتی و زمین های حاصلخیز است که به صورت بالقوه ظرفیت های عظیمی را در اختیار این کشورها قرار داده است.

شانگهای رقیب قدرتمند ناتو

مدیر اندیشکده روابط بین الملل بیان کرد: از منظر سیاسی هم دو عضو دایم شورای امنیت در این منطقه قرار دارند و هند و ایران و پاکستان هم از نفوذ بالایی در تحولات منطقه پیرامون خود برخوردارند. از سوی دیگر با توجه به چرخش قدرت از غرب به شرق، این سازمان می تواند به عنوان رقیبی قدرتمند برای سازمانهایی همچون ناتو عمل کند.

ایران بیشترین اشتراک منافع را با شرق دارد

وی با اشاره به فواید و اهمیت عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، گفت: در تاریخ معاصر اغلب حکومت های ایران به صورت سنتی به دنبال گسترش روابط با اروپا، آمریکا و دیگر قدرت های غربی بوده اند. این در حالی است که با توجه به موقعیت ژئوپلتیک و ژئواکونومیک و ژئوکالچر منطقه، ایران بیشترین اشتراک منافع را با شرق دارد و مجموعه این کشورها می توانند به عنوان زنجیره ای مکمل برای تامین نیازمندی های یکدیگر عمل کنند.

ایران با عضویت در سازمان شانگهای به بازارهای پرجمعیتی دسترسی خواهد داشت

زواری ادامه داد: ایران به عنوان شاهراه مواصلاتی شرق و غرب و شمال و جنوب می تواند حلقه اتصال قدرت های نوظهور جهانی به بازارهای اروپایی و آفریقایی عمل کند. همچنین روسیه و کشورهای آسیای میانه از طریق ایران می توانند به آرزوی دیرینه خود یعنی دسترسی به آبهای گرم برسند و بدین واسطه انبوه مواد خام و صنعتی این کشورها به بازارهای نزدیک و دوردست منتقل شود.

با عضویت ایران در شانگهای عملا تحریم های آمریکا رنگ باخته و کارایی خود را از دست می دهد

وی با بیان اینکه بر کسی پنهان نیست که اقتصادهای بزرگی همچون چین و هند برای حفظ رشد شتابناک خود نیازمند منابع نفت و گاز منطقه هستند و ایران می تواند به عنوان تامین کننده ای مطمئن در این زمینه عمل کند، گفت: از سوی دیگر ایران هم با عضویت در سازمان شانگهای به بازارهای پرجمعیتی دسترسی خواهد داشت که می تواند به عنوان مقاصد جدید کالا و خدمات ایرانی عمل کند. همچنین با عضویت در این سازمان عملا تحریم های آمریکا نیز رنگ باخته و کارایی خود را از دست خواهند داد.

وی خاطر نشان کرد: به هر سو با توجه به روندهای موجود، در آینده نه چندان دور کشورهای عضو پیمان شانگهای به بزرگترین اقتصادها و بازار مصرف جهان تبدیل می شوند و در این میان ایران هم می تواند با تسهیل صادرات کالا و خدمات ایرانی در این بازار عظیم به منابع عظیمی از درآمدهای سودآور دست یابد و عقب ماندگی های سالهای پیش را جبران کند.