به گزارش ۸دی، برای هر پیشرفت حتی در امور روزمره زندگی نیاز به یک برنامه جامع بوده تا فرد بر اساس آن عمل کند، به عنوان  نمونه یک  دانش آموز برای دسترسی به رتبه برتر کنکور باید سال ها تلاش کرده و برنامه منسجم، دقیق، کاربردی و عملیاتی را سرلوحه تلاش خود قرار داده تا بتواند به موفقیت برسد، در امور کلان هم وضعیت به همین منوال بوده و باید با برنامه منسجم پیش رفت، تا پیشرفت حاصل شود، اما شاید این سوال به ذهن برسد که در کشور برنامه های توسعه وجود دارد چه نیازی به ارائه الگوی جدیدی به نام الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت وجود دارد؟ و باید گفت الگوی نهایی کشور در آینده باید چه باشد؟

آیا باید کشوری لیبرال اسلامی باشیم؟ یا آرزو و الگوی ما ژاپن بوده و باید ژاپن اسلامی شویم؟ یا نهایت آرزوی ما سوئیس اسلامی است؟ ایران نه مانند سوئیس بوده نه ژاپن بلکه فرهنگ و آداب مستقلی دارد و باید الگویی خاص بر مبنای فرهنگ خود داشته باشد تا دورنمای آینده و واضحی داشته باشد و بداند که باید چه کار کند، در الگوی پیشرفت مقرر شده است که کشور با بهره گیری نظام مند از مشورت جمعی نخبگانی اداره شود. نحوه طراحی و تصویب الگو که در فراخوان رهبر معظم انقلاب تعیین شده است نمونه ای از تصمیمی گیری و اداره کشور با مشورت جمعی نخبگان است.

وقتی به مشکلات امروز کشور فکر می‌کنیم ممکن است اقدامات ضروری و فوری که باید انجام شود، فکر کردن به آینده بلندمدت کشور را مشکل جلوه بدهد، اما وقتی به ریشه‌های عمیق و قدیمی این مشکلات توجه می‌کنیم می‌فهمیم که علاوه‌بر اقدامات فوری، کارهای اساسی و طولانی‌مدتی باید انجام شود تا مسائل کشور به طور اساسی حل شود. یک کارکرد الگوی پیشرفت، ایجاد تعادل و هماهنگی بین کارهای فوری و کوتاه‌مدت و زودبازده و کارهای اساسی و بلندمدت است.

با مشاهده بعضی تصمیمات لازم و فوری و مقبولِ همگان در کشور که به درستی اجرا نمی‌شود، باید پاسخ بدهیم که تهیه الگو برای دهه‌های آینده به چه کاری می آید.

اما وقتی آینده‌نگریِ بعضی کشورهای دیگر را مشاهده می‌کنیم که علی‌رغم مشکلاتی بعضاً بزرگ‌تر از مشکلات ما، برای دهه‌های آینده برنامه‌ریزی می‌کنند، تهیه و اجرای الگوی پیشرفت را ضروری می‌یابیم.

علت ضروری تر اجرای این الگو جابه‌جایی قدرت در سطح جهان است که در بین دو جنگ جهانی پدید آمد و آمریکای شمالی جای اروپا را در سکوی اول قدرت اقتصادی و سیاسی گرفت. خیلی از مطالعات آینده‌پژوهانه جابه‌جایی دیگری را در توزیع قدرت در دنیا پس از صد سال از جابه‌جایی اول پیش‌بینی می‌کنند و نشانه‌های آن را در تحولات امروز جهان می‌بینند.

امروز غرب آسیا تا شمال آفریقا که غربی ها آن را خاورمیانه می خوانند، آبستن تحولات سرنوشت‌ساز جهان است. در ده سال گذشته سریع‌الرشدترین GDP در مناطق دنیا متعلق به اقتصاد نوظهور و درحال‌توسعه قاره ما است.

رشد آسیا ناشی از شکوفایی برنامه‌ریزی‌شده ظرفیت‌های وامانده آسیا خواهد بود. ایران چهارراه جغرافیایی و تمدنی آسیا است. به گواهی تاریخ هر تحول فراملی که بر آسیا بگذرد از این چهارراه می‌گذرد. اگر آماده نباشیم، حتی تحولات خوب برای آسیا، ممکن است برای کشور ما خوب نباشد. همان‌طورکه پایان جنگ جهانی دوم برای ایران همراه با مصائب زیادی بود. باید بکوشیم از فرصت‌های تحول و جابه‌جایی جایگاه کشورها در نیم‌قرن آینده که در آسیا متمرکز شده است سود ببریم.

حضور و همکاری ایران در تحولات غرب آسیا، ضامن موفقیت ما در تحولات جهانی است زیرا آسیا به‌سوی کسب جایگاه مطلوب خود در دنیا حرکت می‌کند. حضور ضروری و مفید ایران در تحولات آسیا به معنی غفلت از رقابت و تعامل با غیرآسیا نیست. همان‌طورکه کشورهای بزرگ آسیا مثل چین و هند، تعاملات گسترده‌ای با غیرآسیا دارند.۰

در الگوی پیشرفت بر رسیدن ایران به جایگاه مناسب خود ازطریق فعال کردن موقعیت‌های ارتباطی ایران تأکید شده است و توقف خام‌فروشی منابع طبیعی کشور با ایجاد زنجیره تولید ارزش افزوده از مواد خام کشور خواسته شده است و برای این منظور تسهیل ورود کارآفرینان دانشی به عرصه اقتصاد و توسعه شبکه‌های علم، فناوری و نوآوری و احیای بازارهای تولیدی تخصصی تدبیر شده است.

فناوری هسته ای در ایران

پژوهشگاه رویان

الگو می‌خواهد که مهارت‌های بومی ایران با پژوهش به فناوری‌های صنعتی تبدیل شود و بازارهای تولید ما با استفاده از فرهنگ و تجارب بومی و دستاوردهای دانشی احیا شود تا همه عوامل تولید در یک محیط جمع شود و تولید به‌صرفه شود و بتواند هست.

پرتاب ماهواره ایرانی به فضا

موقعیت ارتباطی ممتاز ایران در طول تاریخ دست‌دردست فرهنگ ایرانی ـ اسلامی موجب حضور مؤثر ایران در تحولات پیرامونی بوده است. جاذبه این فرهنگ همراه با قابلیت جذب و تعامل زیادی که دارد امروز هم می‌تواند بسیار موثر باشد.

الگوی اسلامی پیشرفت که در سطح پایه و عمومی، شامل ۳ عنصر مبانی نظری، مبانی عملی و آرمان است. این بخش از الگو باید از مبانی اسلامی استنباط شود. منبع استنباط در این ۳ عنصر، آیات و روایات هستند و باید به روش اجتهاد آن را بروز کرد.

طراحی الگوی پیشرفت، پاسخ به نیاز جدی انسان های وارسته و خلاق است. الگوی پیشرفت باید تبدیل به یک مطالبه ملی شود، عزم ملی را تقویت کند و این نگاه، متصمن نسل هوشمند و خلاق است.

تحول اساسی در بلندمدت به صورت تدریجی با حرکت آگاهانه اتفاق می افتد و الگو ناظر به چنین حرکتی است. اگر الگو بخواهد محقق و اجرا شود، باید راه های عینی و ذهنی برای چنین نقطه عطفی آماده شود.

گفتمان سازی علاوه بر حوزه نخبگانی، باید در سطح عمومی و مردمی نیز انجام شود و به عنوان یک الگوی امیدبخش پیشرفت مورد توجه قرار بگیرد.

الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت جایگزین هیچکدام از اسناد راهبردی و سیاستی کشور نیست، اما خلأهایی در این اسناد دیده می شوند که الگو به دنبال پر کردن این شکاف است؛ درحقیقت، اسناد از جامعیت و هماهنگی لازم برخوردار نیست. به تعبیر دقیق تر، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، انسجام بخش و هدایت گر اسناد دیگر است.

موضوع منابع و سرمایه های لازم برای اجرای الگو باید مورد توجه قرار بگیرد؛ اینکه چه سرمایه ها و منابعی برای اجرای تدابیر پیشران نیاز داریم و وضعیت کشور تحت این سناریوها چگونه خواهد بود، مهمترین استفاده آینده پژوهی در افق ۱۴۰۰، تشخیص موقعیت در شاخص های کلان و منابع مورد نیاز است که نیازمند مشارکت بین دستگاه ها و حوزه های درگیر است.

افق الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، ترکیبی از بلندپروازی و واقع گرایی است. افق رنگ و بوی اسلامی ایرانی دارد و ترکیبی از عدالت خواهی و معنویت گرایی شیعی – ایرانی، عقلانیت موجود در تفکر شیعی – ایرانی دارد.

مدل الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت از نظریه ها به دست می آید. در مسائل اجتماعی به نظر می آید که قبل از الگو به نظریه توسعه نیاز داریم.

امروزه کشورهایی که از داده های عظیم (Big Data) و پلت فرم های دولت الکترونیک یکپارچه استفاده می کنند، می توانند در لحظه تحولات را ارزیابی و تصمیم گیری درستی داشته باشند و به نظر می رسد که جای متخصصان فناوری اطلاعات (IT) در طراحی الگو خالی است. البته باید در اینجا نامی هم از سامانه جامع تجارت برد که توانسته بخشی از کالاهای اساسی کشور که نیاز به واردات دارد را از ورود رصد کرده و حتی انبارهای کشور را زیر چتر رصد قرار داده، الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت هم به این دست سامانه ها در تمام زمینه ها نیاز دارد.

همانطور که گفته شد این الگو زیرساخت های منظم و منسجمی می خواهد که یکی از این بخش های مهم سامانه های منسجم،متحد و یکپارچه ای مانند سامانه جامع تجارت است. ایجاد سامانه ها و زیرساخت های لازم می تواند اجرای الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت را به سرعت و دقت اجرا کند.