نگاهی به کتاب‌های سال 95؛

ظلمت سفید؛ روایتی از انقلاب بدون شعار/ توجه همه‌جانبه به تاریخ معاصر ایران

رمان “ظلمت سفید” اثر سجاد خالقی است که چاپ اول آن توسط انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است.

ظلمت سفید؛ روایتی از انقلاب بدون شعار/ توجه همه‌جانبه به تاریخ معاصر ایران

به گزارش ۸دی، به نقل از فرهنگ، رمان «ظلمت سفید» اثر سجاد خالقی است که چاپ اول آن توسط انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است.

این رمان، به صورت فانتزی و برای گروه سنی نوجوان نوشته شده است. ظلمت سفید دو قسمت دارد. یک بخش آن به وقایع انقلاب اسلامی در منطقه چهارمحال و بختیاری بازمی گردد و بخش دیگر به بازگویی انقلاب مشروطه می پردازد.

بخش اول به داستان جوانی می پردازد که به کوه های چهارمحال و بختیاری متواری شده است. او در این مسیر با نوجوانی ایلیاتی رو به رو می شود که برای نجات از زمستان سرد کوهستان او را همراهی می کند.

داستان موازی با این بخش، نوجوانی در زمان مشروطه را تصویر کرده است که در تهران مبارزات روشنگرانه دارد. مشروطه با به توپ بسته شدن مجلس ناکام می ماند. داستان کلی کتاب، شیوه به بلوغ رسیدن انقلاب اسلامی را نشان می دهد.

«ظلمت سفید» در کوهستان های برف گیر چهارمحال و بختیاری می گذرد. به عبارتی می خواستم از تهرانی نگاه کردن به مسائل گذر کنم و با این هدف سعی کردم در این اثرم از تهران و مرکز دور شوم به تعبیری رمانم گریز از مرکز باشد؛  در این اثر به نقش قومیت های دیگر در جریان انقلاب اسلامی نیز اشاره کنم و به نقش آنها در دفاع از کشور اشاره کرده است.

در «ظلمت سفید» گذری به عصر قاجار دارد و بخشی به پیش از انقلاب اسلامی اشاره دارد.

اکبری دیزگاه نویسنده کتاب برکت در مورد این کتاب می گوید: دو سال پیش که همراه علی‌اصغر عزتی پاک که داور جشنواره انقلاب بوده از تهران می‌آمده وصف «ظلمت سفید» را از زبان او شنیده است، که عزتی پاک به او می‌گوید «با رمانی جذاب روبرو شده است و از خواندن آن بسیار لذت برده است.» می‌گوید تعبیر عزتی این بود که «این کتاب از ظلمتی خاص استفاده می‌کند که در دل برف به ظهور می‌رسد و این مضمون او را یاد نور سیاه در مباحث عرفانی می‌اندازد

به گفته اکبری‌دیزگاه رمان با این مضمون تصویری و محتوایی تا قبل از این بسیار کم وجود داشته است. نزدیک‌ترین رمان را تا حدی می‌توان رمان رضا براهنی نام برد که البته بازهم در مکان و زمان و کیفیت محتوایی با ظلمت سفید بسیار متفاوت است؛ «ظلمت سفید» می‌خواهد از فضای رمان‌های کلاسه شده فرار کند.

رمان انقلاب اسلامی به سه دوره مهم تقسیم می شود که دهه ۶۰ دوره اول است و دوران شعارزدگی ادبیات داستانی انقلاب است. دور دوم که دوره فترت و محاق است از دهه هفتاد شروع می‌شود و تا اواخر دهه هشتاد ادامه پیدا می‌کند. دوره سوم که از اواخر دهه هشتاد شروع‌شده است و تاکنون ادامه دارد. در این دوره نه‌تنها ناشران دولتی که نشرهای خصوصی هم وارد این مبحث شده‌اند. «ظلمت سفید» محصول این گفتمان جدید است که نویسندگان این دوره تصمیم گرفته‌اند دوباره با زبان رمان و داستان و نه به‌صورت شعاری و نخ‌نما حرف بزنند.

از ویژگی‌های این جریان سوم، جوان بودن نسل نویسندگان آن است که عموماً بین بیست‌وپنج تا سی‌وشش سال سن دارند. تا حد زیادی ساختارشکن هستند و این امر مبارکی است. مثلاً «ظلمت سفید» از فرم داستان موازی استفاده می‌کند. نگاهشان جهان‌شمول‌تر از دوره‌های قبل است. نگاهی به تاریخ صدساله انقلاب دارد. بخشی از داستان در دوره مشروطه رخ می‌دهد و بخشی دیگر در دوره معاصر. یک بازه صدساله در این رمان موردبررسی قرار داده شده است. این سبک در رمان‌های فارسی‌زبان کم‌نظیر است. از مشروطه شروع کرده است و تا برهه انقلاب می‌رسد. ویژگی بعدی مسئله فرم است. نویسندگان دوره سوم، به فرم رمان واقف هستند. درباره رمان «ظلمت سفید» شاید اشکالاتی به آن وارد باشد اما نویسنده واقف است که اثرش یک بیانیه سیاسی نیست بلکه یک اثر داستانی است. «ظلمت سفید» یک اثر شعاری نیست. این یک موهبت بزرگ است که نویسنده بدون مستقیم گویی فضای انقلاب را مطرح کرده است.

توجه کردن به تاریخ معاصر ایران به‌صورت همه‌جانبه ویژگی این رمان است. نویسنده در این حجم هم شخصیت لُر دارد با همه ویژگی‌هایش، هم فارس و هم ترک. این در شرایطی است که در دوره کنونی ارتباطات عمیق ما با اقوام دیگر بسیار کم‌رنگ شده است. اقوام با یکدیگر ارتباطات فرهنگی، خانوادگی و اقتصادی کمی دارند؛ اما نگاه «ظلمت سفید» این است که انقلاب متعلق به همه است و همه در آن سهم دارند. نه‌فقط از نظر نژادی که حتی از نظر دینی نه‌فقط مسلمانان که مسیحیان نیز حضور دارند. این نقد جامعه‌شناختی که نویسنده به‌صورت مستقل و فارغ از مرکزگرایی و مرکز نشینی به بحث اقوام می‌پردازد، واقعاً جای تبریک به نویسنده دارد.

انتهای پیام/

نظرات

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط پایگاه خبری تحلیلی 8دی در وبسایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد، منتشر نخواهد شد.
در حاشیه