سرویس فرهنگی ۸دی؛

۱۹فروردین مصادف است با سالگرد شهادت آیت الله محمد باقر صدر توسط رژیم بعث. به همین مناسبت ۸دی برگی از زندگی این عالم انقلابی را منتشر می کند:

زندگینامه:

۴۸سال عمر کرد . با ۳۱ واسطه به امام کاظم علیه اسلام میرسید و از پدر پسر عموی امام موسی صدر لبنان میشد.سید محمدباقر صدر   وپسر عمویش امام موسی صدر در لبنان  خاندان حکیم در عراق روند تسریع جریان بیداری اسلامی در جهان اسلام  را شکل می دادند.

بی شک سید محمدباقر بازوی قدرتمند انقلاب اسلامی  برای امام خمینی در عراق بود و استکبار عراق در ازبین بردن وجود عالم و فقیه و راهبر عراق اشتباه نکرد و توانست روند شکل گیری بیداری را کاهش دهد.
سیدمحمدباقر صدر مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و صفاتی را دارا است که در کمتر شخصیتی اعم از شخصیت‌های فکری و حتی عالمان دینی مشاهده می‌شود.

سیدعبدالعزیز حکیم خاطره زیر را درباره او نقل می‌کند: «یادم هست در یازده سالگی کتاب بسیار کوچکی را درباره آموزش نماز نوشتم که بیشتر از ۱۰ صفحه نمی‌شد، در عالم کودکی فکر کردم بهترین کسی که می‌تواند کتاب مرا تصحیح کند، آقای صدر است. روزی که نزد ایشان رفتم داشت درس خارج می‌داد، با آنکه مرتبه‌ام بسیار پایین بود ایشان بسیار محترمانه از من استقبال کرد و کتابم را گرفت و بعد از چند روز با تصحیحاتی که بر آن نوشته بود به من برگرداند  گفت: اگر پدرت این کتاب را چاپ نکرد، من حاضرم چاپ کنم، کسی را ندیدم که با یک کودک این طور رفتار کند.
در مدرسه به عنوان شاگردی نمونه و مودب شناخته می شد. هوش سرشار وی اعجاب همه معلمان را بر می انگیخت، به گونه ای که حتی آوازه نبوغ وی به خارج از مدرسه نیز کشانیده شد. قدرت حافظه وی به گونه ای بود که در مدت یک ربع ساعت، قصیده ای سی بیتی را حفظ میکرد.

دوران مرجعیت آیت الله سید محمد باقر صدر، پس از وفات آیت الله حکیم (۱۳۹۰ ق) آغاز شد و بسیاری از مردم عراق از او تقلید کردند. در سال ۱۳۹۲ ق. رژیم بعث عراق، بیش از پیش از تحرکهای ضد استبدادی حزب دعوت اسلامی و دیگر گروههای مبارز و مسلمان به وحشت افتاد. بنابراین با یورش به خانه‌های مبارزان و مجاهدان، عده زیادی را دستگیر و زندانی کردند. آیت الله صدر نیز با اینکه بیمار بود و در بیمارستان نجف بستری شده بود، تحت نظر مأموران سازمان امنیت رژیم بعث قرار گرفت. تا اینکه با اعتراض مردم و علما، سازمان امنیت دست از او برداشت.

از حوادث مهم دیگر در دوران مرجعیت آیت الله صدر، حرکت اربعین سال ۱۳۹۷ بود. مردم نجف از قدیم هر سال در روز اربعین حسینی، مویه کنان و عزادار، با پای پیاده از نجف تا کربلا راهپیمایی می‌کنند. در آن سال، آیت الله صدر هر چه در توان داشت به هیئتهای عزادار مساعدت کرد تا مراسم شورانگیز اربعین را هر چه با شکوه‌تر برگزار نمایند. آن روز ده‌ها هزار نفر در قالب عزاداران حسینی، اعتراض خود را علیه سلطه ضد انسانی رژیم بعث عراق، اعلام کردند.

به دنبال آن قیام تاریخی، آیت الله صدر، را دستگیر و به سازمان امنیت بغداد منتقل کردند، در آنجا پس ازبازجویی، هشت ساعت تحت شکنجه جسمی و روحی قرار دادند. آثار آن شکنجه‌ها، تا آخر عمر در بدنش هویدا بود و بسختی می‌توانست از پله‌ها بالا برود. .

بخشی از پیام تاریخی شهید صدر به ملت مسلمان عراق

ای ملت عظیم و شریف عراق! من در این لحظات حساس که دچار چنین مصیبت بزرگی شده اید و هم چنان به مبارزه پیگیر خود ادامه می دهید، با تمام طوایف و گروه ها سخن می گویم، با عرب، کرد، سنی، شیعه، زیرا این دردها و رنج ها تنها به یک مذهب و یا نژاد مشخص اختصاص ندارد همان گونه که همه ملت عراق در این دردها و رنج ها شریکند، باید در مبارزه و جهاد قهرمانانه خود نیز در کنار هم شرکت جویند.
این جانب از آن زمان که خود را شناخته و مسؤولیت خود را در میان مردم تشخیص داده ام، موجودیت خود را به طور یکسان وقف شیعه و سنی و عرب و کرد کرده ام. زیرا من از مکتبی دفاع می کنم که همه آن ها را یکسان می داند… تاکنون در فکر و هستی من چیزی جز اسلام که راه رهایی و هدایت همگان است نبوده است. پس ای برادر و فرزند اهل تسنن، من به همان اندازه با توام که با برادر و فرزند اهل تشیع و من به همان اندازه با شمایم که شما با اسلامید و این چراغ هدایت اسلام عظیم را به خاطر رهایی عراق از کابوس وحشتناک زور و ستم با خود به دوش می کشید و بدانید که طاغوت و یارانش می کوشند تا به برادران اهل تسنن چنین القا کنید که مساله مهم و اساسی، مساله بین شیعه و سنی است. زیرا می خواهند پیروان تسنن را از مبارزه علیه دشمن مشترک غافل ساخته و او را از میدان کنار نگه دارند… .
ای برادران و فرزندان من!
ای مردم موصل و بصره!
ای فرزندان بغداد و کربلا و نجف!
ای مردم سامرا و کاظمیه… !
ای مردم عماره و کوت و سلیمانیه… عراق! در هر کجا که هستید، من با شما پیمان می بندم که برای شما زیسته و به خاطر شما برای اسلام و قرآن تلاش کنم; زیرا تنها هدف حال و آینده شما هستید و بس. پس وحدت داشته باشید و صفوف خود را تحت لوای اسلام فشرده سازید.
… ای ملت بزرگ، امروز یک بلایی هولناک به دست آدم کشان و قاتلانی که از غضب و خروش ملت به ترس افتاده و شما را با زنجیره هایی از آهن، استبداد و وحشت زندانی کرده اند، گرفتار شده اید. آدم کشان چنین می پنداشته اند که با این کار خود احساس عزت و کرامت را از ملت گرفته و آنان را از هر گونه پیوندی با دین و حضرت محمد صلی الله علیه وآله جدا ساخته اند تا این جمعیت میلیونی قهرمان و مؤمن و سرافراز عراق را به عروسک و ماشین هایی تبدیل کرده تا به طور دلخواه بر آن ها حکومت رانده و ولای عفلق و امثال او (مزدوران تبشیر و استعمار) را به جای ولای محمد و علی (صلوات الله علیهما) به آن ها تحمیل کنند… .
در این هنگام که عمق فاجعه ای را که بر تو ای ملت من و پدران و نیاکانم می گذرد، درک می کنم، ایمان واثق دارم که شهادت این علما و به شهادت رسیدن بهترین جوانان برومند و سرافرازت در زیر شکنجه های عفلقیان نتیجه ای جز ایمان بیشتر، پایداری روزافزون و تصمیم قاطع تو در پیمودن این راه تا سرحد شهادت و یا پیروزی نخواهد داشت… .
من به شما فرزندان برومندم اعلام می کنم که من بر شهادت تصمیم گرفته ام و شاید این آخرین حرفی است که از من می شنوید. بدانید که درهای بهشت برای استقبال کاروان های شهدا – تا وقتی که خداوند پیروزی را نصیبتان فرماید – باز شده اند. شهادت بی اندازه گواراست. پیامبر صلی الله علیه وآله در مورد آن فرمود که آن «حسنه لاتضر معها سیئه » و شهید با شهادت خویش تمام گناهان خود را – هر چند زیاد – پاک خواهد کرد.
پس هر مسلمانی در عراق و هر عراقی در خارج از عراق، باید آن چه را که در توان داشته، حتی اگر به قیمت زندگی اش تمام شود، برای ادامه جهاد و مبارزه به منظور نابود کردن این کابوس، از روی سر عراق عزیز و آزادی آن از دست این تبهکاران ضد انسان انجام دهد و تا استقرار نظامی صالح و نیک و شرافتمند که متکی بر اسلام باشد کوشش کند». دهم شعبان ۱۳۹۹

شهید صدر و انقلاب اسلامی ایران:

گزیده ای از پیام شهید صدر به ملت مسلمان ایران به مناسبت پیروزی
در خود احساس عزت و افتخار بسیار می کنم و این احساس سراسر وجودم را فرا می گیرد آن گاه که با این ملت عظیم، ملت مسلمان ایران سخن می گویم. ملتی که با جهاد و خون و دلاوری های بی نظیر خود، تاریخ اسلام را از نو نوشت و تجسم و تجلی زنده و گویایی از روزهای نخستین اسلام با همه درخشانی هایش گردید.
این احساس من آن گاه عمق می یابد که این ملت را در برابر لحظه ای بزرگ می یابم که نه تنها نقطه عطفی در تاریخ این ملت که آغاز دوران جدیدی در حیات امت اسلامی شد. این لحظه، هنگامی است که این ملت مجاهد می خواهد با «آری » گفتن خویش به جمهوری اسلامی که رهبر گرانقدر، آیه الله العظمی امام خمینی پایه گذار آن است، ایمان راستین و وفاداری شگرف خویش را به اسلام نشان دهد، و این خود مرحله نوینی در حیات مسلمین گشوده و آنان را از ظلمت جاهلیت به نور توحید رهنمون خواهد گشت… .
… شکی نیست که شما مردم پرتوان ایران با برگزیدن جمهوری اسلامی به عنوان روش زندگی و چارچوب حکومت، به ادای فریضه ای از بزرگ ترین فریضه های خداوند تعالی دست یازیده اید و هدفی را پی گرفته اید که پیامبر بزرگ اسلام زندگانی گرانقدر خویش را بر سر آن نهاده و امیرمؤمنان علی علیه السلام به خاطرش با قاسطین و مارقین و ناکثین به ستیز پرداخته و رهبر آزادگان امام حسین علیه السلام آخرین قطرات خون پاکش را در راه آن نثار کرده است. شما با این گزینش پر ارج، اهداف والای خون های پاکی را که سیزده قرن پیش از این در میدان کربلا بر زمین ریخت، محقق می سازید… باید امروز هم با همان توان و بهره مند از همان مکتب، در تحقق بخشیدن به آرمان های اسلامی خود بکوشید… .مهم‌ترین ویژگی شخصیت اخلاقی صدر را باید حب او به خدا و گریز از دنیاپرستی دانست. صدر در آخرین جلسه درس تفسیر خود که مصادف با آخرین ماه‌های حیات او بود، از حب خداوند و ذم دنیا سخن می‌گوید. اما این سخنان تنها یک بحث فکری و اخلاقی نیست، بلکه نشانگر حالات و روحیات صدر است و اینکه زیست روحی عالمان دینی چگونه باید باشد.

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شهید آیت الله سیدمحمد باقر صدر، از انقلاب اسلامی ایران حمایت می کرد و روز به روز رابطه خویش را با حضرت امام خمینی رحمهم الله افزایش می داد. نامه ای به امام، در پاریس نوشت و از انقلاب شکوه مند ایران ستایش کرد و آمادگی خود را با تمام شجاعت اعلام نمود. در این راه، فتوای تاریخی خود را درباره انقلاب اسلامی صادر نمود:

بسم الله الرحمن الرحیم. کسانی که در ایران برای دفاع از اسلام و مسلمین قیام کرده و کشته می شوند، شهید هستند و خداوند آنان را با امام حسین علیه السلام ، در بهشت محشور می گرداند. ان شاءالله تعالی.

سیدمحمد باقر صدر.

فتوای جهاد
پس از آن که حکومتِ عراق، ظلم و ستم خویش را افزایش داد و به کشتار مردم مسلمان و روحانیان ادامه داد. آیت الله سیدمحمدباقر صدر در فتوایی اعلام جهاد نمود و فرمود:

بسم الله الرحمن الرحیم. بر همه ملت مبارز و مسلمان عراق واجب کفایی است که به قیام مسلحانه علیه حزب بعث و سردمداران آن دست زنند… تا خود را از چنگال این دژخیمان خون خوار نجات دهند. سیدمحمدباقر صدر.

پس از صدور این فتوا، حکومت عراق وحشت کرد و بی درنگ منزل شهید صدر را محاصره نمودند.

شهید آیت الله سیدمحمدباقر صدر درباره امام خمینی(ره) گفته است: ذوبوا فی الامام الخمینی کما ذاب هو فی الاسلام. “در امام خمینی ذوب شوید همان گونه که وی در اسلام ذوب شد.”

امام خمینی در خرداد ماه ۱۳۵۸ در پیامی به آیت الله سید محمد باقر صدر به موضوع عملکرد دولت عراق نسبت به روحانیون و تجاوز به سرحدات ایران‏ اشاره و حوزه نجف را «دژ محکم»ی نامید که باید حفظ شود. متن پیام امام به شرح زیر است:
بسم اللَّه الرحمن الرحیم

حضرت آیت اللَّه آقاى حاج سید محمد باقر صدر- دامت برکاته- نجف اشرف‏

پیشامدهاى اخیر یکى پس از دیگرى موجب تأسف است. انتظار آن نبود که با جنابعالى، شخصیت علمى و اسلامى، چنین رفتار شود. چنانچه انتظار نبود و نیست که مأمورین دولت عراق در سرحدات رفتارى کنند که مخالف حُسن همجوارى است. ملت ایران که با نهضت اسلامى خود امید دارد دست اجانب را از جمیع ممالک اسلامى کوتاه کند و استقلال را به آنها برگرداند. همچنین انتظار دارد که همان نحو که ملتها با نهضت عظیم اسلامى ایران موافق و پشتیبان آن هستند، دولتها نیز پشتیبان آن باشند. حوزه علمیه نجف اشرف، که در خدمت اسلام و مسلمین است، در طول تاریخ حافظ استقلال عراق بلکه سایر کشورهاى اسلامى بوده است، انتظار ندارد که مورد اهانت واقع شود و یکى از شاخصترین بزرگان آن، مورد تهاجم واقع شود.

من به دولت عراق نصیحت مى‏کنم که این دژ محکم را که حافظ کیان [و] مصالح کشور است حفظ کند. این نصیحتى بود که من در دوران گذشته به شاه مخلوع و دولت ایران کردم. از خداوند تعالى عظمت اسلام و استقلال کشورهاى اسلامى را خواهانم. و السلام علیکم و رحمه اللَّه و برکاته.

روح اللَّه الموسوی الخمینى‏…”

شهادت

سرانجام، پس از بیست سال مبارزه، رژیم عراق با امید این که آتش شعله ور انقلاب اسلامی در عراق را خاموش کند، در روز شنبه شانزدهم فروردین ۱۳۵۹ مزدوران صدام تکریتی به منزل آیه الله صدر یورش برده و ایشان را  زندانی می کنند و صبح روز بعد مزدوران و دژخیمان صدام به منزل آیه الله صدر ریخته و خواهر مظلومه و مکرمه و دانشمند ایشان، نویسنده معروف عراق، علویه «بنت الهدی » را نیز دستگیر و به طرف بغداد می برند و در شب سه شنبه ۱۹ فروردین ۱۳۵۹ آیه الله مجاهد صدر همراه با خواهر مکرمه و دانشمندش  در یکی از زندان های نظامی بغداد – به فیض شهادت نایل می شوند. سلام علیهما یوم ولدا و یوم استشهدا و یوم یبعثان حیا.
در شب چهارشنبه بیستم فروردین دژخیمان بعث عراق به منزل پسر عموی ایشان آیه الله سید محمد صادق صدر در نجف اشرف رفته و با حالت بسیار فجیعی ایشان را از منزل بیرون کشیده و به غسالخانه نجف اشرف که در وادی السلام واقع است می برند و جسد دو شهید را تحویل وی داده و با تهدیدهای شدید از او می خواهند که به هیچ وجه خبر شهادت را منتشر نکند و در صورت نشر خبر، او را تهدید به قتل می کنند و منزلش را هم تحت کنترل شدید قرار می دهند.
آیه الله سید محمد صادق صدر، که خود جسد مبارک آیه الله شهید صدر را غسل داده، گفته است: «به هنگام غسل، آثار شکنجه قرون وسطایی بر بدن ایشان نمودار بود و جسد شهید آیه الله صدر غرقه به خون و نیلگون شده بود و با این که وزن معظم له سنگین بود، ولی بسیار لاغر به نظر می رسید و محاسن مبارکش کاملا سوخته بود».
پس از مراسم غسل و کفن آیه الله صدر و خواهرش در جوار قبر مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام و در مقبره خانوادگی خود که به نام مقبره مرحوم آیه الله شرف الدین است، در کنار قبر برادرش سید اسماعیل صدر به خاک سپرده شدند. در این جا باید افزود که قتل فجیع و شتابزده آیه الله صدر، با تجربیات استکبار جهانی و آمریکا از پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ و تبعید امام و سپس رهبری انقلاب اسلامی ایران، در رابطه است. آن ها این بار دیگر معطل نشدند. آمریکا و شاه معتقد بودند که امام را نباید زنده می گذاشتند و صدام در شهادت آیه الله صدر گفت: «ما سید صدر را کشتیم تا یک خمینی دیگر در عراق پیدا نشود.

پیام تسلیت امام خمینی قدس سره به مناسبت شهادت شهید صدر

بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
با کمال تاسف، حسب گزارش جناب آقای وزیرامورخارجه، که از منابع متعدده و مقامات کشورهای اسلامی به دست آورده است، و حسب گزارشاتی که از منابع دیگر به دست آمد، مرحوم آیه الله شهید سید محمد باقر صدر و همشیره مکرمه مظلومه او – که از معلمین دانش و اخلاق و مفاخر علم و ادب بود – به دست رژیم منحط بعث عراق با وضع دلخراشی به درجه رفیعه شهادت رسیده اند.

شهادت، ارثی است که امثال این شخصیت های عزیز از موالیان خود برده اند و جنایت و ستمکاری نیز ارثی است که امثال این جنایتکاران تاریخ از اسلاف ستم پیشه خود می برند. شهادت این بزرگواران که عمری را به مجاهدت در راه اهداف اسلام گذرانده اند، به دست اشخاص جنایتکاری که عمری به خونخواری و ستم پیشگی گذرانده اند، عجیب نیست. عجیب آن است که مجاهدان راه حق در بستر بمیرند و ستمگران جنایت پیشه، دست خبیث خود را به خون آن ها آغشته نکنند. عجیب نیست که مرحوم صدر و همشیره مظلومه اش به شهادت نایل شدند، عجیب آن است که ملت های اسلامی و خصوصا ملت شریف عراق و عشایر دجله و فرات و جوانان غیور دانشگاه ها و سایر جوانان عزیز عراق از کنار این مصیبت بزرگ، که به اسلام و اهل بیت رسول الله صلی الله علیه وآله وارد می شود، بی تفاوت بگذرند و به حزب ملعون بعث فرصت دهند که مفاخر آنان را یکی پس از دیگری مظلومانه شهید کنند. و عجیب تر آن که ارتش عراق و سایر قوای انتظامی آلت دست این جنایتکاران واقع شوند و در هدم اسلام و قرآن کریم با آن کمک کنند.
من از رده بالای قوای انتظامی عراق مایوس هستم، لیکن از افسران و درجه داران و سربازان مایوس نیستم و از آنان چشمداشت آن دارم که یا دلاورانه قیام کنند و اساس ستمکاری را برچینند، همان سان که در ایران واقع شد، و یا از پادگان ها و سربازخانه ها فرار کنند و ننگ ستمکاری حزب بعث را تحمل نکنند. من از کارگران و کارمندان دولت غاصب بعث مایوس نیستم و امیدوارم که با ملت عراق دست به دست هم دهند و این لکه ننگ را از کشور عراق بزدانید. من امیدوارم که خداوند متعال، بساط ستمگری این جنایتکاران را درهم پیچد.
این جانب برای بزرگ داشت این شخصیت علمی و مجاهد، که از مفاخر حوزه های علمیه و از مراجع دینی و متفکران اسلامی بود، از روز چهارشنبه سوم اردیبهشت به مدت سه روز عزای عمومی اعلام می کنم و روز پنجشنبه چهارم اردیبهشت را تعطیل عمومی اعلام می نمایم. و از خداوند متعال خواستار جبران این ضایعه بزرگ و عظمت اسلام و مسلمین می باشم.
والسلام علی عبادالله الصالحین
روح الله الموسوی الخمینی

۳/۲/۱۳۵۹

پیام رهبر انقلاب به مراسم بزرگداشت شهید صدر

بسم‌ الله‌ الرحمن‌ الرحیم‌

شهید آیت‌الله‌ صدر برای‌ طلاب‌ و فضلای‌ جوان‌، بی‌شک‌ یک‌ اسوه‌ و نمونه‌ است‌.

درس‌ انسان‌ پروری‌ او با شهادت‌ جانگدازش‌ خاتمه‌ نیافته‌ است‌. آثار علمی‌ و شیوه‌ تحقیق‌ او اکنون‌ پیش‌ روی‌ فضلای‌ جوان‌ حوزه‌های‌ علمیه‌ قرار دارد و انگشت‌ اشاره‌ او آنان‌ را به‌ راه‌ عظمت‌ و مجد علمی‌، همراه‌ با روشن‌بینی‌ و جهان‌ نگری‌ هدایت‌ می‌کند.

حوزه‌های‌ علمیه‌ امروز نیز محتاج‌ شهید صدر و هر عنصر با همت‌ و پرتوانی‌ هستند، که‌ راه‌ علمی‌ و اسلام‌شناسی‌ و جهان‌ نگری‌ او را دنبال‌ کند.

صلوات‌ و درودی‌ از اعماق‌ جان‌ بر آن‌ روح‌ مطهر و خواهر شهیده‌ی‌ مظلومه‌اش‌ بنت‌ الهدی‌ می‌فرستم‌ و رحمت‌ و علو درجات‌ برای‌ آنان‌ و توفیق‌ رشد و تربیت‌ فضلای‌ جوان‌ حوزه‌ها بدان‌ سان‌ را از خداوند متعال‌ مسألت‌ می‌کنم‌. همچنین‌ از خداوند متعال‌ می‌خواهم‌ که‌ شما فراهم‌آورندگان‌ این‌ مجمع‌ علمی‌ و انقلابی‌ را پاداش‌ نیک‌ دهد و این‌ اقدام‌ را مبارک‌ و پراثر فرماید.

در میان‌ چهره‌های‌ برجسته‌ی‌ حوزه‌های‌ علمیه‌ در دهه‌های‌ اخیر مرحوم‌ آیت‌الله‌ شهید سید محمدباقر صدر (قدس‌ الله‌ روحه‌) یکی‌ از ممتازترین‌ و شگفت‌ انگیزترین‌ آنهاست‌.

هر مجمع‌ علمی‌ حق‌ دارد که‌ به‌ فرآورده‌ی‌ انسانی‌ بزرگی‌ چون‌ این‌ عالم‌ بزرگوار به‌ خود ببالد. او بی‌شک‌ یک‌ نابغه‌ و یک‌ ستاره‌ درخشان‌ بود. از جنبه‌ علمی‌، جامعیت‌ و تحقیق‌ و نوآوری‌ و شجاعت‌ علمی‌ را یکجا دارا بود. در اصول‌، در فقه‌، در فلسفه‌ و در هر آنچه‌ با این‌ دانشها ارتباط می‌یابد در زمره‌ بنیانگذاران‌ و صاحبان‌ مکتب‌ محسوب‌ می‌شد.

استعداد خارق‌العاده‌ و پشتکار کم‌نظیر او از وی‌ عامل‌ ذوفنون‌ و ژرف‌نگری‌ پدید آورده‌ بود که‌ دید نافذ و ذهن‌ جستجوگرش‌ در آفاق‌ علوم‌ متداول‌ حوزه‌ها محصور نمانده‌ و هر آنچه‌ را که‌ برای‌ یک‌ مرجع‌ بزرگ‌ دینی‌ در دنیای‌ متنوع‌ امروز سزاوار است‌ به‌ حیطه‌ تحقیق‌ و مطالعه‌ کشیده‌ بود و سخنی‌ نو و فکری‌ بکر و اثری‌ ماندگار در آن‌ می‌آفرید.

بی‌شک‌ اگر این‌ جوهره‌ علم‌ و تحقیق‌ و این‌ ذخیره‌ تمام‌ نشدنی‌ انسانی‌، با دست‌ پلید جنایتکاران‌ از حوزه‌ علمیه‌ ربوده‌ نمی‌شد، جامعه‌ شیعی‌ و اسلامی‌ می‌توانست‌ در آینده‌ نزدیکی‌ شاهد اوج‌ دیگری‌ در قلمرو مرجعیت‌ و ریاست‌ علمی‌ و دینی‌ باشد.

توفیق‌ و مدد الهی‌، آمیختگی‌ این‌ فضیلتهای‌ بزرگ‌ را با رتبه‌ی‌ والای‌ جهاد فی‌سبیل‌الله‌ رقم‌ زد. در هنگامی‌ که‌ حوزه‌ کهن‌ نجف‌، در بوته‌ آزمایش‌ مواجهه‌ با امواج‌ بیداری‌ اسلامی‌ و انقلابی‌ قرار گرفت‌، این‌ شخصیت‌ بیدار و آگاه‌ قدم‌ در راه‌ مجاهدتی‌ علمی‌ و سیاسی‌ نهاد و درخشش‌ معنوی‌ خود را مضاعف‌ ساخت‌. بینش‌ عمیق‌ او نیاز زمان‌ را حس‌ کرد و در راهی‌ که‌ اجداد طاهرینش‌ به‌ روی‌ پیروان‌ و جانشینان‌خود گشوده‌ بودند، گامی‌ استوار نهاد. و چه‌ زود پاداش‌ این‌ فداکاری‌ عظیم‌، یعنی‌ محنت‌ و سپس‌ شهادت‌ در راه‌ خدا را دریافت‌ کرد.

والسلام‌ و علیکم‌ و رحمه‌ الله‌

سید علی‌ خامنه‌ای‌

۲۹ دی‌ ماه‌۷۹

کلام پایانی؛

برای صدر حیات و ممات علی(ع) الگویی تمام عیار است، چرا که آن امام همام عمری را با رنج‌های گوناگون سپری کرد و سال‌ها برای حفظ اسلام خانه نشین شد و اگر هم به هنگام مرگ فریاد بر آورد که «فزت و رب الکعبه» به این دلیل بود که عمری برای خدا کار کرد و لحظه مرگ خود را لحظه تعالی الهی به شمار آورد.

صدر به ائمه اطهار ارادت خاصی داشت. مادرش می‌گوید که در آغاز طلبگی هر روز به حرم امیرمؤمنان علی(ع) می‌رفت و پس از خواندن زیارت و نماز می‌نشست و به مسائل فکری و علمی می‌اندیشید و برای حل آن‌ها از آن مدینه علم یاری می‌طلبید، خودش می‌گفت که من در حرم آن حضرت در باب هیچ مسأله‌ای نیاندیشیده‌ام مگر آنکه آن مسأله برایم حل شد.

ارادت او به ائمه آن گونه بود که شب‌های جمعه به زیارت امام حسین(ع) می‌رفت. زمانی که زیارت عاشورا را می‌خواند چشمانش پر از اشک می‌شد. گاه که در حرم حسین بن علی(ع) به استغاثه می‌پرداخت، حالی پیدا می‌کرد که زائران پشت سر او می‌ایستادند و همراه او می‌گریستند.