به گزارش هشت‌دی، اگر گُذرت از شهرداری رشت به سمت خیابان سعدی افتاده باشد و از پیچ سعدی بگذری وارد یک محله نُقلی و قدیمی خواهی شد که نامش باقرآباد است.

محله‌ای که اگرچه کوچک است اما در یکی از نقاط مهم در مرکز شهر قرار دارد که محل اتصال خیابان سعدی به خیابان‌های اطراف است و اهالی باصفایی دارد.

مسجد باقرآباد از مکان‌های قدیمی ابن محل است. در یکی از روزهای داغ تابستان، از درِ مسجد که وارد شدم با فردی مواجه شدم که از هیئت امنای مسجد باقرآباد است. با رویی گشاده قبول کرد تا کمی از این محله قدیمی و البته زادگاهش برایمان بگوید.

آقای خائفی با تجربه‌ای پنجاه و چند ساله از طول دوران زندگی‌اش برایم گفت؛ اینکه در همین حوالی به دنیا آمده، قد کشیده و زندگی کرده است.

در ابتدای صحبتش به محله باقرآباد به عنوان یکی از محلات قدیمی رشت با قدمتی تاریخی اشاره کرد و گفت: از قدیمی‌های محله شنیدم در دورانی که پیربازار به عنوان بندر اصلی استان معروف بود، شاید حدود ۱۲۰ سال پیش این محله وجود داشته است که ریل راه‌آهن از آن به سمت خط ماشین (به تعبیر قدیمی‌ها) کشیده می‌شد.

جوانی به نام محمود

قبل از انقلاب باقرآباد اراذل و اوباش فراوانی داشته است اما پس از انقلاب جوانی به نام محمود مشخ که آن زمان در شرکت توشیبا کار می‌کرد برای نجات جوانان تصمیم به تشکیل تیم فوتبال در این‌ محله گرفت. زمین فوتبال آنان در کوچه بوداغیان (فلاحتی کنونی) در خیابان سعدی قرار داشت که در این زمینه بسیار موفق عمل کرد و توانست از این طریق جوانان بسیاری را به سمت و سوی انقلاب جذب کند.

پس از انقلاب نیز توانست از طریق هماهنگی با استاندار وقت شهید انصاری و معاونش شهید نورانی در دو مغازه‌ تعاونی که هم‌اکنون نیز وجود دارند، توزیع ارزاق بین مردم محله را راه بیاندازد.

منافقین از نام باقرآباد هم می ترسیدند

طی جریانات منافقین در رشت نیز باقرآباد مرکزیت سیاسی در راستای مبارزات با گروهک‌ها داشته است، مجاهدین خلق که در گیلان نفوذ بسیاری داشتند با مقاومت فرزندان این شهر و دیار که در راس آنان شهید محمود مشخ قرار داشت مواجه شدند تا حدی که منافقین از نام باقرآباد می‌ترسیدند.

او هماهنگی و انسجام لازم را بین محلات رشت در ساماندهی مبارزات به وجود آورد و همچنین در جلوگیری از انحراف جوانان، اقدامات فرهنگی بسیاری را در این محله انجام داد که علاوه بر تشکیل تیم فوتبال یکی از کارهای ایشان، جذب جوانان به سمت مسجد، برپایی نماز جماعت و برنامه‌های فرهنگی بود.

شهید مشخ در دوره‌ای کوتاه با هزینه شخصی به بازپروری معتادان در سطح شهر پرداخت و در فصل تابستان این افراد را در مدرسه رضا جعفری (ولی‌ّعصر کنونی) در این‌ محله ساماندهی کرد‌.

باقرآباد محله‌ای با ۲۲ شهید دفاع مقدس

شهید مشخ، جز اولین نفرات اعزامی و اولین شهدای جنگ تحمیلی در استان گیلان است. از بین ۱۲ شهید، پنج نفر اهل همین محله هستند که علاوه بر شهید مشخ؛ شهید پور‌نقاشیان، فتح‌الله قلی‌پور، داریوش مرادی و سیروس ضمیریان از جمله نخستین شهدای باقرآباد در طول دوران دفاع‌مقدس هستند، ناگفته نماند که این محله دارای ۲۲ شهید است.

صحبت‌مان که گرم افتاد از روزهای کنونی محل پرسیدم.

آقای خائفی می‌گوید: در گذشته حدود ۷۰۰ خانوار در محله باقرآباد زندگی می‌کردند که الان با افزایش ساخت و سازها این تعداد حدوداً پنج برابر شده است، از بافت قدیمی این محل آثار کمی مانده اما هنوز مغازه‌هایی در این محل هستند که بیش از ۶۰ الی ۷۰ سال قدمت دارند.

علاوه بر افزایش جمعیت، زمین‌های باقرآباد متعلق به مالکین دو طائفه یا متعلق به چند مالک است و به همین علت در ساخت و سازها محدودیت وجود دارد و مالکین اجازه دخل و تصرف نمی‌دهند.

ترافیک معضل امروز محله‌ای قدیمی که دستخوش دردسرهای زندگی شهری شده

این شهروند رشتی کوچه و خیابان‌های شلوغ این محله را مسئله اساسی می داند و می‌گوید: در گذشته خیابان‌های باقرآباد محل رفت و آمد و بازی بچه‌ها بود اما در حال حاضر به واسطه تردد وسایل‌نقلیه برای عبور و‌ مرور اهالی مشکلاتی ایجاد شده است، از چندین سال پیش خیابان تختی را یک‌طرفه و باقرآباد را دوطرفه کردند این در حالی است که تختی یک خیابان است ولی باقرآباد یک محله قدیمی با بافت تاریخی است و در مواقع اورژانسی به علت ترافیک امکان عبور و‌ مرور برای اهالی وجود ندارد که یکی از معضلات این محله محسوب می‌شود.

آقای خائفی بار دیگر خاطرات قدیم محل را به یاد می‌آورد و می‌گوید: در گذشته باقرآباد هر فصل بازی‌های مختلفی داشتیم؛ جمعیت بسیار کم و تعداد بچه‌ها زیاد بود. زمین فوتبالی در باغ کاتوزیان حد فاصل چهارراه گلسار تا تختی وجود داشت که همیشه سرسبز و دارای رودخانه‌ای زلال بود که علاوه بر ماهی‌گیری بچه‌ها در آن شنا می‌کردند و مادرانمان لباس‌ها را در آن می‌شستند و پرنده‌ای مهاجر با نام محلی آب‌کاکایی همیشه در این محله دیده می‌شد؛ اما پس از مدتی با افزایش جمعیت محل و گسترش زندگی شهری این عرصه‌های طبیعی از بین رفت؛ اما مسجد باقرآباد همچنان محل رفت و آمد و‌ مأمنِ اهالی این محله از زمان قدیم است که نماز جماعت در آن همیشه برپاست، مسجدی دو طبقه که در سال ۱۳۶۰ در زمان استاندار شهید انصاری با طرحی از شهید نورانی بازسازی شد.

در ماه محرم و صفر نیز پرچم‌های عزای حسین است که بر در و دیوار محله به چشم می‌خورد و مردمی که هنوز پس از سال‌ها چشم و چراغ این مجالس‌ و بانی برگزاری آن و جوانانی که میراث‌دار پدرانشان در راه‌اندازی دسته‌های عزاداری محله باقرآباد رشت هستند.

به گزارش هشت‌دی، سلسله گزارش‌های محله‌گردی سعی در معرفی محلات شهر رشت از دیدگاه مردم‌شناسی در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… دارد که به مرور منتشر می‌شود.

کوثر اشرافی

انتهای خبر/