دکتر ابراهیم قاسمی روشن، عضو هیات علمی دانشگاه گیلان در گفتگوی تفصیلی با هشت دی به سوالاتمان در مورد مسایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پاسخ داد که بخش دوم(بخش اول اینجا) این مصاحبه را در ادامه می خوانید:

۸دی: اخیرا جناب آقای سیف رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی بلومبرگ اذهان داشتند که برجام تاکنون هیچ دستاوردی برای اقتصاد کشور نداشته است، میخواستیم نظر جنابعالی را در این خصوص بدانیم.

اگر خاطرتان باشد پارسال ایام عید و در فروردین ماه بود که این توافق(برجام) انجام شد و همان زمان هم دو دیدگاه در مورد این توافق در کشور وجود داشت. عده ای که معتقد بودند که توافق هسته ای برجام یک اشتباه بزرگ بود و عده ی دیگری که البته دولتی ها هم در این گروه تعریف میشدند و معتقد بودند برجام یک دستاورد تاریخی و خارق العاده در ۳۸ سال اخیر بوده است و با این شاهکار تمام مشکلات اقتصادی و محرومیتها حل خواهد شد.

بنده با هر دو دیدگاه از همان زمان مخالف بودم . اگر آمریکا آمریکاست که دشمن شماره یک ما محسوب میشود و دارای خوی سلطه جویی در جهان است چه انتظاری میتوان داشت؟ مادامی که آمریکا برتفکرات مستکبرانه خود پایبند باشد و مادامی که ما بر گفتمان ارزشی و انقلابی و مستقلمان تاکید داشته باشیم ، به هیچ وجه این دوجریان نمیتوانند به هم پیوند بخورند و رابطه برقرار کنند مگر اینکه یکی از این دو طرف یعنی ایران یا آمریکا از ایدئولوژی ارزشی خودش کوتاه بیاید. در واقع این دو همان جبهه حسینی و یزیدی زمان هستند و ما چگونه میتوانیم با یزیدی های زمان معامله کنیم و کنار بیاییم؟

به نظر من یکی از اشتباهاتی که دولتمردان از ابتدای مذاکرات و در طی روال مذاکرات مرتکب شدند وابسته نمودن تمام مشکلات اقتصادی به برجام بود. به واسطه این اظهارات یک انتظارات بالایی بین مردم از برجام ایجاد شد که همه ی مردم توقع داشتند که با توافق هسته ای دیگر همه ی مشکلات حل خواهد شد که متاسفانه این رفتار صادقانه نبود یا ساده لوحانه بود.

ناگفته نماند که همان زمان وقتی نیروهای دلسوز و ارزشی به دولت انتقاد مینمودند، به آنها برچسب افراطی و تندرو زده میشد که با عتاب رهبر انقلاب روبرو شدند که فرمودند جوانان حزب اللهی را تندرو و افراطی ننمایید.

متاسفانه ما بندها و نکات زیادی در برجام را در خصوص تعهدات آمریکا و غرب، به صورت شفاف و الزام آور و گام به گام نگنجاندیم و حال در حال ضربه خوردن هستیم. متاسفانه به نامه ی ۹بندی رهبر انقلاب در مورد شروط اصلی توافق توجه کافی نشد، به تذکرات و پیشنهادات کارشناسان و نخبگان علمی و سیاسی هم وقعی ننهادند، بسیاری از مذاکرات و اتفاقات درون آن را محرمانه میدانستند و حتی نمایندگان مجلس هم تا مدتها ازمتن توافق و مسائل حول آن خبری نداشتند و خاطرمان هست که وزارت امورخارجه ما و وزارت خارجه آمریکا هرکدام یک تفسیر از توافق ارائه میدادند و امروزنیز شاهد بدعهدی و خیانتهای آمریکایی ها هستیم که البته به نظر بنده خیلی از مسائل در آینده مشخص خواهد شد.

همان زمان رهبرمعظم انقلاب به دولت یادآوری نمودند که آمریکایی ها به این خواسته ها اکتفا نخواهند نمود و اگر کوتاه بیایید آنها موارد دیگر مانند: موشکهای سپاه و ارتش، حقوق بشر و… را مطرح خواند نمود که داریم میبینیم امروز آمریکا به همین بهانه ها برجام را مکررا نقض میکند.

امروز به جز برخی رفت و آمدهای دیپلماتیک سیاسی، دستاورد محسوسی از نتیجه برجام احساس نمیشود.

۸دی: مگر قرار نبود که اگر توافق از طرف آمریکا و غرب نقض شد، ایران نیز مقابله به مثل نماید و فعالیتها را از سرگیرد؟

خب وقتی ما چند تن، تقریبا ۹۰درصد اورانیوم غنی شده را از کشور خارج کردیم و قلب رآکتور آب سنگین اراک را با سیمان پرنمودیم الان چگونه و با چه ابزاری میخواهیم مقابله به مثل کنیم؟ همه ی ابزار و قدرت و توان چانه زنی ما در بحث هسته ای از دست رفته و متاسفانه آمریکا عملا اقدام خاصی برای رفع تحریمها انجام نداده است. آمریکا به هدف خود رسیده است و آن بازداشتن ایران از فعالیتهای هسته ای بود

۸دی: به نظرشما چرا رشد علمی کشور در چند سال اخیر طبق آمارهای ارائه نهادهای بین المللی، کاهش یافته است؟

یکی از دلایلش عدم خودباوری مسئولین دولت یازدهم نسبت به خلاقیت و ظرفیتهای داخلی جوانان این مملکت است ، هرچند ابتدا مسئولین دولتی این قضیه را انکار میکردند ولی نهایتا شخص وزیر علوم به این قضیه اعتراف نمودند.

یکی از دلایلی که باعث میشد ماهرسال مقالات زیادی را به مجامع علمی دنیا ارسال کنیم و در المپیادهای علمی قوی ظاهر شویم  ناشی ازخودباوری جوانان دانشگاهی ما بود و زمانی که این حس خودباوری تضعیف شود نتیجه اش را در ناامیدی جوانان و نهایتا کاهش رشد علمی کشور میبینیم.

علت دوم این است که بسیاری از مراکز علمی ما مرتبط با بخش هسته ای و فعالیتها و تحقیقات پیرامون آن بودند و با انعقاد توافق هسته ای بسیاری از این جوانان که در این مراکز فعایت علمی میکردند دچار یاس و ناامیدی شدند . به هرحال بحث هسته ای بسیار وسیع است و علوم مختلفی چون فیزیک، شیمی، نانو و… به انرژی هسته ای ارتباط پیدا میکنندو وقتی جلوی فعالیتهای هسته ای گرفته شود در نتیجه چشم اندازی برای تحقیقات مرتبط با بحث هسته ای  نمیتوان متصور بود. اینجا جا دارد که یادی کنیم از شهدای هسته ای که بدون کمترین چشم داشتی برای این مردم و مملکت افتخار آفرینی نمودند و با حس خودباوری و ایمان به خدا توانستند نشدنی ها را شدنی کنند و به جوانان و دانشجویان ما درس همت و غیرت بدهند.

نکته آخر اینکه ما نباید جلوی فضای آزاد اندیشی را در دانشگاه ها بگیریم . وقتی جوانی در دانشگاه انتقادی میکند و تذکری میدهد و ما جلویش را میگیریم و به او توهین میکنیم و او را به دادگاه میکشانیم و پایش را از مجالسی چون نماز جمعه قطع میکنیم، آنوقت چه انتظاری برای رشد علمی کشور داریم؟ امروز داریم میبینیم که بسیاری از دلسوزان نظام نسبت به این رفتارها انتقاد دارند و این رفتارها باعث میشود که انگیزه های علمی کم شود و آمار و ارقام علمی هم کاهش پیدا نماید.

باید مراقب باشیم جو دانشگاه را سیاست زده نکنیم و از دانشجویان به عنوان یک ابزار برای پیشبرد اهداف سیاسی استفاده نکنیم که البته گاها مشاهده میشود اینگونه مسائل در دانشگاهها رخ میدهد. همه ی این موارد میتوانند آسیبهایی باشند که در رشد علمی کشور تاثیرگذارند.