هشت‌دی: علاوه بر عواید سه گانه سیاسی، امنیتی و اقتصادی پروژه ایجاد کریدور زنگزور برای ترکیه، آذربایجان و رژیم صهیونیستی و از سوی دیگر غرور کاذب ناشی از پیروزی در جنگ ۴۴ روزه قره باغ، رؤیای پانترکی باکو با سناریوی ترکیه و همچنین تحریک های موذیانه مداوم رژیم صهیونیستی از جمله عوامل بسترساز برای سوداگری خطرناک جمهوری آذربایجان در نزدیک مرزهای شمالی ایران به شمار می‌رود.

باکو در این بازی، به خیال خام خود امتیازگیری در شرایط تورمی اقتصاد ایران و تحریک قومیتی بخشی از بدنه آذری زبان ایران را جزئی از برگ برنده خویش می‌داند، اما باید با چند واقعیت روبه رو شود:

اول اینکه جمهوری اسلامی در شرایط بسیار نامطلوب‌تر گذشته، هرگز امتیازی به اربابان باکو نداده است، اکنون که موضع قدرت برتر جمهوری اسلامی در منطقه مورد اذعان دوست و دشمن است، حسابش جداست.

دوم، باکو باید از واقعیات جنگ اوکراین عبرت بگیرد و خود را بازیچه میان قدرت ها قرار نداده و وارد جنگ نیابتی با ایران نشود، که این لقمه بسیار بزرگ تر از دهان الهام علی اف است و نتیجه‌ای جز ویرانی و نابودی برایش ندارد.

سوم،  گره زدن سرنوشت مردم مسلمان آذربایجان با رژیم صهیونیستی و ائتلاف سیاسی و نظامی با آن رژیم در شرایط حاضر، که حتی به اذعان سیاستمداران صهیون و استراتژیست‌های غربی، بدترین و متزلزل ترین شرایط سیاسی و امنیتی را در طول تاریخ کوتاه ۷۵ ساله خود تجربه می‌کند، ناشی از عدم بلوغ سیاسی در سیاست ورزی حاکمان باکو دارد.

چهارم، اردوغان نیز به واسطه تورم و مشکلات اقتصادی عدیده و همچنین به واسطه شرایط حساس انتخابات ماه می ۲۰۲۳ (۲۴ اردیبهشت ۱۴٠۲) در ترکیه، حتی در سوریه احیاء روابط سیاسی و همکاری‌ها را آغاز نموده و توان مشارکت در ائتلاف جدید آن هم در حد و اندازه درگیری با ایران را ندارد و می‌داند که چنین خطایی تبعات مهلک اقتصادی و تهدیدهای امنیتی بالقوه عظیمی را می‌تواند در بر داشته باشد.

پنجم، انفعال دولت غرب گرای پاشینیان با تعامل ضعیف با قدرت‌های منطقه مانند ایران و روسیه به عنوان قدرت‌های متوازن در قفقاز و عدم روحیه مقاومت و داشتن وابستگی و امید کاذب به نهادهای غربی برای حل مسائل، موجب جری‌تر شدن باکو در میدان نظامی علیه ارمنستان شده است. هرچند که تا حدودی جریان های مردمی در ارمنستان از ظرفیت و انگیزه لازم برای مقاومت برخوردارند.

لذا باوجود سناریوی قطعی نظام سلطه که ایجاد هزینه و جنگ‌تراشی برای مخالفان و قربان خود در سراسر جهان است، جمهوری اسلامی در دو دهه اخیر با هوشمندی لازم تنش‌های بزرگ طراحی شده با برخی کشورهای عربی، داعش، افغانستان و اکنون آذربایجان را در حال مدیریت است و بدیهی است که راهبرد اساسی و موفق جمهوری اسلامی منطقه‌گرایی و تدبیر همراه با اقتدار در پرهیز از تنش با کشورهای همسایه، منطقه و جهان اسلام است.

مجتبی قنبردوست