پایگاه خبری تحلیلی 8دی نیوز
https://www.8deynews.com
با اضافه شدن برادر رئیسجمهور، آرایش تیم هستهای در دور جدید گفتوگوها تغییر کرد
در آستانه دور جدید مذاکرات هستهای، تیم مذاکرهکننده دولت حسن روحانی دچار تغییرات قابلتوجهی شد. در حالی که پس از منتفی شدن روند ۲ مرحلهای توافق، دور جدید مذاکرات هستهای ایران و ۱+۵ در سطح معاونان روز گذشته به اتمام رسید.
به گزارش هشت دی نیوز به نقل از وطن امروز، روز گذشته جواد ظریف بهعنوان رئیس تیم مذاکرهکننده هستهای ایران عازم ژنو شد تا پس از منتفی شدن روند ۲ مرحلهای شدن توافق، اولین دور از مذاکرات هستهای را با جان کری، همتای آمریکایی خود انجام دهد اما در این میان آنچه باعث تعجب شد؛ این بود که این بار جواد ظریف به تنهایی عازم ژنو نشد. در روزهایی که مذاکرات هستهای به لحظات حساس خود نزدیک میشود حسن روحانی، برادر و دستیار ارشد خود را نیز در کنار جواد ظریف به ژنو فرستاد تا این بار آمریکاییها در کنار ظریف، هوش و حواس خود را متوجه حسین فریدون نیز کنند! آنگونه که محمدعلی حسینی، مدیرکل دیپلماسی رسانهای وزارت امورخارجه اعلام کرده علت حضور فریدون در ژنو «انجام مشورتها و هماهنگیهای لازم در طول مذاکرات فعلی» است البته این نخستین باری نیست که نام حسین فریدون درباره مذاکرات هستهای به میان آورده میشود. در یک سال اخیر هر زمان که مذاکرات هستهای به نقاط حساس خود رسید، پای برادر حسن روحانی نیز به میان آمد. تیرماه امسال و در حالی که مدت زمان گام اولیه توافق ژنو رو به اتمام بود، حسین فریدون به وین رفت تا در مذاکرات فشرده میان طرفین شرکت کند. حضور برادر رئیسجمهور در آن دور از مذاکرات معنای ویژهای داشت البته بعدها گفته شد سفر فریدون به وین به درخواست جواد ظریف بوده و به خاطر برخی فشردگیهای کاری، جواد ظریف خواست برادر رئیسجمهور در وین حضور یابد تا روند مذاکرات را به اطلاع روحانی برساند! آذرماه امسال و در روزهایی که تمدید ۴ ماهه توافق ژنو نیز رو به اتمام بود و احتمال شکست مذاکرات افزایش یافته بود، باز هم برخی خبرگزاریها از سفر حسین فریدون به وین خبر دادند. آن مذاکرات نیز بینتیجه به پایان رسید و توافق ژنو برای ۷ ماه دیگر نیز تمدید شد اما حسین فریدون کمی بعد خبر حضور خود در آن مقطع از مذاکرات را تکذیب کرد. اینبار اما در آستانه دور جدید مذاکرات هستهای، حسین فریدون، برادر رئیسجمهور بهصورت رسمی و بهعنوان یکی از اعضای تیم مذاکرهکننده عازم ژنو شده است! و این نشان میدهد هر بار مذاکرات به موعد و زمان حساس خود نزدیک شده، برادر رئیسجمهور وارد مذاکرات میشود.
اینکه بر چه اساسی حسین فریدون اکنون بهعنوان یکی از اعضای تیم مذاکرهکننده به ژنو فرستاده شده است، از آن قبیل موضوعاتی است که میتواند گمانههای بسیاری را ایجاد کند. در این میان اما آنچه بهعنوان یک واقعیت غیرقابل تردید است این است که این حضور حسین فریدون بهعنوان نماینده ویژه حسن روحانی در این مذاکرات تفسیر میشود! او برادر و فرد مورد اعتماد حسن روحانی است اما در این میان یک نکته ظریف وجود دارد و آن نوع کارکرد ظریف در دور جدید مذاکرات است. حضور برادر رئیسجمهور در قالب تیم مذاکرهکننده هستهای در عرف دیپلماتیک معنای صریحی دارد. واقعیتی که میگوید او تنها یک عضو تیم مذاکرهکننده نیست. به این دلایل توجه کنید:
اول: مذاکرات به مرحله حساس خود رسیده است. پس از منتفی شدن موضوع توافق ۲مرحلهای و تاکید ظریف و عراقچی بر در دستور کار قرار نداشتن این موضوع، اکنون مذاکرات به مرحله سرنوشتسازی رسیده است. دیگر طرفین در هنگام بروز بنبست به یکدیگر آوانس و فرصت چندماهه نمیدهند. هر آنچه هست باید در همین مدت صورت گیرد. به همین دلیل اکنون حساسترین دور مذاکرات هستهای است همه مسائل در چند نوبت بررسی شدهاند. همه جزئیات نیز بارها مورد بررسی و مذاکره قرار گرفته است. درباره کلیات و امور سیاسی نیز به صورت مفصل بحث شده است. حتی تاثیر سرنوشت مذاکرات بر منافع حزبی و جریانی طرفین نیز مطرح شده است. دیگر موضوع پنهان و ناگفتهای نمانده است. در این حالت و با توجه به برچیده شدن دام توافق ۲ مرحلهای، اکنون زمان اتخاذ تصمیمهای سخت است، تصمیماتی که هر کسی توانایی گرفتن آنها را ندارد.
دوم: در شرایط حساس فعلی، در تیم هستهای ایران یک تغییر ویژه صورت میگیرد. حسین فریدون به تیم مذاکرهکننده اضافه شده است. او برادر و دستیار ویژه رئیسجمهور است. در یک کلمه، او معتمدترین فرد حسن روحانی در دولت است. بنابراین اکنون معتمدترین فرد روحانی در تیم مذاکرهکننده قرار گرفته است. چرا؟ چرا روحانی در چنین شرایطی برادر خود را در ترکیب تیم مذاکرهکننده قرار داده است؟ بدون تردید حضور فریدون در تیم مذاکرهکننده، باعث میشود تمرکز توجهات طرف مقابل از جواد ظریف برداشته شود چراکه براساس بدیهیات مذاکرات دیپلماتیک، موضوع اصلی میزان اختیار است. هر کسی که اختیارات بیشتری داشته باشد؛ قاعدتا در مذاکرات معتبرتر است. با حضور حسین فریدون و بهرغم هر نوع کارکردی که برای او تعریف شده باشد؛ محتوای مذاکرات طرف مقابل با جواد ظریف دچار تغییراتی خواهد شد و این باعث میشود به نوعی یک نقش جدید برای جواد ظریف که تا پیش از این رئیس تیم مذاکرهکننده بود، تعریف شود! با توجه به این شرایط، دور جدید مذاکرات هستهای در ژنو، تفاوت شکلی و ماهوی زیادی نسبت به مذاکرات گذشته خواهد داشت. با حضور حسین فریدون در این مذاکرات، نقش و حضور حسن روحانی در مذاکرات ملموستر شده است البته این موضوع میتواند قابل درک باشد. مسؤول مستقیم این مذاکرات حسن روحانی است و او بارها اعلام کرده مسؤولیت مذاکرات جواد ظریف را بر عهده خواهد گرفت. بنابراین اکنون که به اعتقاد بسیاری صاحبنظران، سرنوشت دولت روحانی به این مذاکرات گره خورده است و مذاکرات نیز وابسته به یک تصمیم بزرگ است، حضور بیشتر او در این مذاکرات و ایجاد یک خط مستقیم معتبرتر، برای او لازم است.
معنای حضور صالحی
اما در کنار حضور حسین فریدون در تیم مذاکرهکننده، حضور علیاکبر صالحی بهعنوان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در این مذاکرات نیز قابل تامل است. به گزارش «وطن امروز»، روز گذشته عباس عراقچی و وندی شرمن با حضور علیاکبر صالحی و مونیز، وزیر انرژی آمریکا مذاکرات خود را آغاز کردند. حضور علیاکبر صالحی و مونیز یعنی مسؤولان ارشد مبحث فنی هستهای در این دور از مذاکرات بسیار قابل توجه است. به عبارتی حضور این افراد در این دور از مذاکرات میتواند این گمانه را تقویت کند که توافقات در مباحث فنی میتواند بسیار محتمل باشد. مباحثی مانند ظرفیت غنیسازی، تغییر ماهیت رآکتور اراک و موضوع بازفرآوری آن و نیز انتقال سوخت ایران به خارج از کشور موضوعاتی هستند که علیاکبر صالحی طی ماههای گذشته مذاکرات و رایزنیهای ویژهای درباره آنها داشته است. بهعنوان نمونه در سفر او به روسیه، موضوع انتقال سوخت به صورت ویژه مطرح شد. طی هفتههای اخیر رسانههای غربی بویژه خبرگزاریها و روزنامههای آمریکایی درباره پیشنهادات و مطالبات فنی آمریکا در دور جدید مذاکرات ادعاهایی را مطرح کردهاند. بهعنوان نمونه سایت ایران هستهای بخشهایی از این ادعاها را منتشر کرده است. براساس این ادعاها، آمریکا در شرایط فعلی آماده پذیرش ۴۵۰۰ و شاید هم تعداد بیشتری از سانتریفیوژهای در حال فعالیت است مشروط بر اینکه ایران حاضر به محدودساختن قدرت آنها شود. آمریکا همچنین از درخواست اولیه خود مبنی بر تداوم ۲۰ساله محدودیتها بر برنامه ایران کوتاه آمده است. دیپلماتها میگویند اکنون آمریکا آماده پذیرش دوره ۱۰ تا ۱۲ ساله است. دیپلماتهای آشنا با گفتوگوها میگویند آمریکا ممکن است آماده باشد تعداد بیشتری سانتریفیوژ فعال را بپذیرد اما مشروط بر اینکه قابلیت آنها برای غنیسازی اورانیوم کاهش یابد. یک ایده که به ایران پیشنهاد شده است این است که میزان ذخیره گاز اورانیوم این کشور که برای غنیسازی به سانتریفیوژها تزریق میشود محدود شود. میزان گازی که تهران مجاز به ذخیره آن خواهد بود بستگی به تعداد سانتریفیوژهای آن خواهد داشت. ایده دیگر این است که ایران متعهد شود بیشتر ذخیره اورانیوم غنیشده خود را به بیرون از کشور بفرستد تا اورانیوم کافی برای ساخت بمب نداشته باشد. ایده سوم نیز این است که طراحی سانتریفیوژهای خود را تغییر دهد. اکنون این ماشینها به صورت سری یا آبشار به هم وصل شدهاند طوری که مدام درجه غنیسازی بالاتر میرود. با تغییر طراحی، میزان اورانیوم غنیشده در انتهای این ماشینها کاهش خواهد یافت. بنابراین با توجه به این شرایط، حضور فرد ارشد مسؤول در حوزه فنی، یعنی علیاکبر صالحی در این مذاکرات میتواند معنادار باشد و زمانی معنای آن ملموستر میشود که حضور حسین فریدون نیز در این دور از مذاکرات را کنار این موضوع قرار دهیم.
نظرات