به گزارش ۸دی افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی همواره آرزوی مدیران و سیاست‌گذاران اقتصادی کشور بوده که با توجه به کاهش قیمت نفت این مهم در سال‌های اخیر پررنگ‌تر شده است و استان زنجان نیز در این فرصت طلایی به‌دست آمده می‌تواند با صادرات محصولات تولید داخلی از جمله محصولات صنعتی و همچنین محصولات کشاورزی که در تولید آنها مزیت نسبی تولید نیز دارد و یا حتی محصولات بازرگانی سهم بالایی را در بازارهای جدید ایجاد شده به دست آورد و برای افزایش در میزان ظرفیت صادرات نیز می‌تواند از مسیرهای جدیدی مانند بنادر استان گیلان از جمله بندر منطقه آزاد انزلی استفاده کند.

منطقه آزاد تجاری محرکی برای تشویق صادرات

منطقه آزاد تجاری، قلمرو معینی است که غالباً در محدوده داخل یک بندر یا در مجاورت آن و یا منطقه‌ای غیربندری قرار گرفته و در آن تجارت آزاد با سایر نقاط جهان مجاز شناخته شده است. چنانچه کالاها را می‌توان بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی از این مناطق صادر یا به این مناطق وارد کرد و آن‌ها را برای مدتی در انبار ذخیره و در صورت لزوم بسته‌بندی و مجدداً صادر کرد.

کالاهایی که از منطقه آزاد تجاری به کشور میزبان وارد می‌شود، حقوق و عوارض گمرکی مقرر را می‌پردازند. مناطق پردازش صادرات علاوه بر تسهیلات فوق، ابنیه و خدمات موردنیاز جهت تولید، تبدیل مواد خام و کالاهای واسطه‌ای وارداتی به محصولات نهایی را با هدف صدور آن‌ها و برخی اوقات جهت فروش در بازار داخلی، به شرط پرداخت حقوق و عوارض گمرکی معمول فراهم می‌کنند.

از این‌رو منطقه آزاد پردازش صادرات ناحیه صنعتی ویژه‌ای است که تولیدات آن جهت‌گیری صادراتی دارند. تسهیلات این مناطق جهت جلب سرمایه‌گذاران خارجی و تسهیل استقرار آن‌ها بوده و معمولاً با مشوق‌های دیگری نیز همراه است؛ این منطقه با بهره‌گیری از مزایایی نظیر معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی، عدم وجود تشریفات زائد ارزی، اداری و مقررات دست و پاگیر و همچنین سهولت و تسریع در فرآیندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری به توسعه هرچه بیشتر کمک می‌کند.

انزلی، بزرگ‌ترین بندر حاشیه دریای خزر

بندر انزلی که در منطقه آزاد انزلی قرار دارد دومین شهر گیلان با فاصله ۴۰ کیلومتری از رشت بوده و در جنوب دریای خزر واقع شده است. این بندر ۱۲ پست اسکله دارد که عمق این اسکله‌ها شش متر است و مساحت محوطه‌های بارانداز این بندر ۵۹۲ هزار و ۳۰۰ متر مربع است. همچنین مساحت انبارهای قابل بهره‌برداری این بندر ۳۵ هزار و ۳۳۱ متر مربع بوده و ۴۸ هزار متر مربع نیز مساحت انبارهای در حال احداث است که ظرفیت چشم‌انداز ۱۶ میلیون تنی این بندر را محقق خواهند کرد.

بندرانزلی با بندر آستاراخان و لاکان در روسیه، کراسنودسک در ترکمنستان، اکتائو در قزاقستان و باکو در آذربایجان نزدیکی دریایی و با بازارهای منطقه‌ای ارتباط دارد و به بازار مصرف بالای ۳۰۰ میلیونی کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق دسترسی دارد.

قرار گرفتن در مسیر کریدور بین‌المللی شمال – جنوب که این مسیر سه برابر از مسیر فعلی کوتاه و ارزان‌تر است و همچنین واقع شدن بندر در محدوده منطقه آزاد و فراهم کردن تسهیلات و امکانات ویژه برای صاحبان کالا، تجار و سرمایه‌گذاران نیز از دیگر مزایای این بندر محسوب می‌شود.

نزدیکی به بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز دریای خزر، قرار گرفتن در نزدیکی به فرودگاه بین‌المللی با فاصله ۳۵ کیلومتری، برخورداری از معافیت مالیاتی، دسترسی به معادن سرب و روی و آهن و مراکز صنعتی‌، برخورداری از شرایط آب و هوایی معتدل استان گیلان و نزدیکی به‌ استان‌های صنعتی همجوار چون زنجان را می‌توان از دیگر مزایای این بندر نام برد.

حمل ‌و نقل کانتینری به کمک صادرات محصولات کشاورزی زنجان می‌آید

طرحی با عنوان طرح توسعه بندر انزلی در این بندر در حال اجرا است که سبب افزایش میزان صادرات و واردات از این بندر شده و علاوه‌برآن، این طرح سبب ایجاد زیرساخت‌هایی در این بندر شده است که سایر بنادر شمال کشور این مزیت‌ها را ندارند؛ از آن جمله داشتن دو گیت اختصاصی مجزا برای ورود و خروج کالا و کامیون، مجهز شدن به سیستم کنترل ترافیک دریایی و همچنین سیستم هندهلد است.

مدیرکل بنادر و دریانودری استان گیلان می‌گوید: بندر انزلی در همه حوزه‌ها از جمله صادرات و واردات و ترانزیت کالا فعالیت دارد و بیشترین ظرفیت در منطقه شمال کشور را به خود اختصاص داده است و خدمات بی‌نظیری در مقایسه با سایر بنادر در این بندر برای تمامی کالاها از جمله کالاهای کانتینری، جنرال کارگو و فرآورده‌های نفتی ارائه می‌شود به طوری‌که در سال گذشته نیز ۵۵ درصد سهم تجاری این بندر در بخش کالایی مربوط به کشور روسیه بوده و رتبه دوم را قزاقستان با ۳۳ درصد سهم دارا است.

حسین چراغی با اشاره به اجرای طرح‌های توسعه‌ای در بندر انزلی خاطرنشان می‌کند: این طرح برای توسعه و تسهیل صادرات و تجارت اجرایی می‌شود و برای محقق شدن اهداف این طرح اقداماتی از قبیل افزایش ظرفیت صادرات از هفت میلیون تن در سال به ۱۱ میلیون تن در سال، ساخت انبارهای جدید انجام شده است، در حالی‌که ۱۸ هزار متر مربع آن به بهره‌برداری رسیده و ۱۹ هزار مترمربع آن در حال ساخت است و نیز افتتاح اسکله‌های جدید با دریافت ۹ متر و پذیرش کشتی‌های ۱۲ هزار تنی از سایر اقدامات صورت گرفته توسط اداره‌کل بنادر و کشتیرانی استان گیلان در اجرابی کردن این طرح در بندر انزلی است.

وی با تأکید بر اینکه این بندر برای جذب کالا از استان‌های همجوار جهت صادرات و همچنین توسعه بخش‌های مختلف آمادگی دارد، تصریح می‌کند: سازمان بنادر و کشتیرانی استان گیلان آماده همکاری با سایر استان‌ها بوده و امیدوار است که استان زنجان از ظرفیت‌های ایجاد شده با توجه به پیش‌گامی برای ایجاد ارتباط دارد، بیشترین استفاده را داشته و این بندر بتواند بالاترین میزان کالا را برای صادرات از زنجان جذب کند.

این مسئول یادآور می‌شود: طرح توسعه حمل و نقل کانتینری این بندر تقویت شده است و این مهم با هدف افزایش صادرات کانتینری به خصوص کانتینرهای یخچالی، پیگیری برای اتصال شبکه ریلی به بندری و انجام مطالعات و اجرای خطوط ریلی بندری، ایجاد پایانه ریلی با هدف توسعه حمل و نقل چند وجهی و کاهش نرخ کرایه حمل، صورت گرفته است

وی اظهار می‌دارد: استان زنجان که در تولید محصولات کشاورزی دارای مزیت‌های نسبی است، می‌تواند با استفاده از این ظرفیت حمل و نقل کانتینری محصولات کشاورزی تولیدی خود را به سایر کشورهای حاشیه دریای خزر صادر کند و این صادرات نه تنها هزینه کمتری را برای آنان خواهد داشت بلکه تولیدات کشاورزی این استان نیز سالم و در کوتاه‌ترین مدت زمانی به مقصد می‌رسد.

افزایش صادرات دریایی فرصتی برای افزایش صادرات زنجان

زنجان از لحاظ جغرافیایی با هفت استان کشور همسایه است که از این تعداد پنج استان دارای مرز بین‌المللی هستند و این موضوع یک فرصت بسیار مهم برای تجار زنجانی محسوب می‌شود تا بتوانند از ظرفیت‌های صادرات تمامی این استان‌ها استفاده کنند.

رئیس اتاق بازرگانی زنجان در رابطه با این موضوع می‌گوید: استان زنجان با توجه به موقعیت جغرافیایی که دارد، کریدور غرب به شرق کشور محسوب می‌شود. این استان از گذشته تاکنون روابط مستحکمی با گیلان دارد و سعی ما بر این است که از این روابط برای تکمیل زنجیره حمل و نقل و ترسیم کریدورهای جدید حمل و نقل بر اساس نیازهای جدید، استفاده کنیم.

غلامحسین جمیلی ادامه می‌دهد: توجه به ارتباط با بازرگانان و تجار استان زنجان و افزایش این ارتباطات از محوری‌ترین برنامه‌های اتاق بازرگانی زنجان در پیشبرد اهداف است.

وی ابراز می‌کند: صادرات از طریق بنادر با توجه به این موضوعات، می‌تواند نقطه قابل اتکایی برای استان زنجان باشد و امیدواریم که یک رابطه منطقی با اتاق‌های بازرگانی و اداره‌کل بنادر و همچنین تجار ایجاد شود تا بتوانیم گامی را که برای افزایش تجارت و صادرات دریایی استان زنجان برداشته‌ایم و در ابتدای این راه هستیم را مستحکم برداشته و با قوت این راه را ادامه دهیم.

ایجاد بازارچه‌های صادراتی استان‌ها در بندر انزلی

برای استفاده بیشتر از ظرفیت‌های ترانزیتی بندر انزلی، ایجاد بازارچه‌های صادراتی، پیشنهادی است که مطرح شده تا علاوه‌بر نظارت استانی بر صادرات و واردات هر استان بازاری برای رقابت بین تولیدکنندگان داخلی نیز ایجاد شود.

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در این‌خصوص اظهار می‌دارد: افزایش مبادلات تجاری با جوامع بین‌المللی در این بازه زمانی بسیار ضروری است و باید توجه بیشتری در این خصوص برای بهبود شرایط صورت گیرد؛ چرا که توجه بیشتر سبب آشنایی بازرگانان و تجار ایرانی و بالتبع آن بازرگانان زنجانی در این بخش‌ها خواهد شد.

امیرعلی مسیبی ادامه می‌دهد: تاکنون عملیات ملموسی بین دو استان در این رابطه رخ نداده و شاید دلیل این موضوع پایین بودن حجم تجارت زنجان با کشورهای خاورمیانه و میزان مبادلات تجاری استان زنجان با چند کشور در آسیای میانه نزدیک به ۷ تا ۸ میلیون دلار است؛ بر همین اساس تدوین برنامه‌هایی برای گسترش همکاری در حوزه تجارت بین‌المللی بین استان زنجان و سایر کشورها، ضرورت دارد.

این مسئول تاکید می‌کند: شرکت‌های بازرگانی باید برای بهره‌برداری از زیرساخت‌های فراهم شده در بندر انزلی اقدام کنند و می‌بایست برای حمایت از فرهنگ بومی اقوام ایرانی در مناطق آزاد همچون بندر انزلی، از ظرفیت‌های خود این بنادر استفاده کرد. ایجاد بازارچه‌های استانی با نگاه صادراتی، اقدامی در مسیر حفظ فرهنگ بومی اقوام است و علاوه برآن سبب ایجاد سود و درآمدزایی برای فعالان آن حوزه می‌شود.

با توجه به تنشی که در منطقه بین دو کشور ترکیه و روسیه ایجاد شده و کشور روسیه زیرساخت‌های تجاری خود را از بنادر کشور ترکیه خارج کرده است، فرصت مناسبی برای ایران و بالتبع استان زنجان است که در این بازه زمانی بتواند با استفاده از ظرفیت‌های ایجاد شده در بنادر استان گیلان از جمله بندر انزلی، صادرات محصولات کشاورزی خود را به روسیه افزایش دهد زیرا این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی، آب و هوا و خاک آن از جمله واردکنندگان محصولات کشاورزی و میوه است و استان زنجان نیز که در تولید محصولات کشاورزی مزیت نسبی دارد با تولید محصولات سالم و ارگانیک می‌تواند از آب گل‌آلود تنش روسیه و ترکیه، ماهی افزایش صادرات را از طریق بنادر استان گیلان صید کند.

منبع: افق انزلی