هشت‌دی: ضرورت هماهنگی و همسویی صاحب‌نظران، کارشناسان و برنامه‌ریزان فرهنگی کشور با نیاز‌های فرهنگی جامعه، شورای عالی انقلاب فرهنگی را به لزوم تشکیل شورایی به نام شورای فرهنگ عمومی کشور رساند که البته بعد از مدتی در استان‌ها و شهرستان‌ها نیز تشکیل شد.

شورای فرهنگ عمومی استان در مرکز هر استان با دو وظیفه اصلی «شناخت و اطلاع از وضع فرهنگ عمومی» و «اصلاح و ارتقای آن» و به هدف «نظارت و پیگیری مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی» زیر نظر شورای فرهنگ عمومی کشور تشکیل شد. این شورا در استان‌ها به ریاست امام‌جمعه مرکز استان و با نائب‌رئیسی استاندار و دبیری مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فعالیت می‌کند.

بنابر گزارش رسمی سایت شورای فرهنگ عمومی کشور از «عملکرد شورای فرهنگ عمومی استان‌ها و شهرستان‌های تابعه» در سال ۱۴۰۰، شورای فرهنگ عمومی استان گیلان، عملکرد زیر را داشته است که به اختصار به تحلیل آن پرداخته ایم.

وضعیت جلسات

تعداد جلسات شورای فرهنگ عمومی [مرکز] استان گیلان ۴ جلسه بوده که ۶ دستور جلسه داشته و منجر به ۹ تصمیم و مصوبه شده است. (تفکیک و ریز مصوبات در ادامه خواهد آمد)

درصد جلسات برگزار شده نسبت به حداقل تعداد جلساتی که باید برگزار می شد ۳۳ درصد است.

رتبه استان گیلان از حیث تعداد جلسات برگزار شده در میان همه استانها، رتبه بیستمین بوده است.

تعداد جلسات و تصمیمات گروههای علمی، مشورتی و کمیته های تخصصی استان گیلان نیز ۰ (صفر) جلسه بوده است. (البته در گزارش نیامده است که شورای فرهنگی استان، آیا اصلا گروه‌ها و کمیته‌های اقماری داشته است یا نه!)

البته وضعیت شورای فرهنگ عمومی شهرستانهای استان بهتر از مرکز استان بوده است.

تعداد شهرستانهای گیلان (بدون احتساب مرکز استان) که واجد شورای فرهنگ عمومی هستند ۱۵ مورد است.

از این میان، شورای فرهنگ ۱۴ شهرستان فعال بوده و جمعا ۴۵ جلسه برگزار کرده اند (که البته تعداد جلسات مصوب آنها ۱۸۰ جلسه بوده است.)

علاوه بر آن، تعداد ۴ شهر/بخش گیلان نیز دارای شورای فرهنگ عمومی دانسته شده‌اند که ۵ جلسه برگزار کرده‌اند.

رتبه شورای فرهنگ استان گیلان در کشور بر اساس درصد شهرستان فعال، ۳ شده است.

رتبه شورای فرهنگ استان گیلان در کشور بر اساس تعداد جلسات شورای فرهنگ شهرستان، ۱۴ شده است.

سرفصل مصوبات

مصوبات و تصمیمات شورای فرهنگ استان گیلان، بر اساس سرفصل‌های دسته‌بندی‌شده شورای فرهنگ کشور تنها در سه سرفصل بوده است:

سرفصل «اخلاق عمومی» با ۲ مصوبه:
۱.     بکارگیری از افراد نیروی انتظامی، بسیج و ستاد امر به معروف و نهی از منکر در طرح سالم‌سازی دریا در اجرای تذکر به هنجارشکنان
۲.     عملیاتی‌شدن طرح عفاف و حجاب در کارگروه علمی – مشورتی شورا

سرفصل «دین و فرهنگ» با ۱ مصوبه:
۳.     برنامه‌ریزی به منظور آموزش فعالین فرهنگی و ائمه جماعات مساجد

سرفصل «عام» با ۳ مصوبه:
۴.     استخراج عملکرد دستگاه‌های فرهنگی به منظور احصا و شناسایی برنامه های نو، ابتکاری و خلاقانه و انعکاس آن به دبیرخانه تا دهه مبارک فجر
۵.     برنامه ریزی به منظور ارتقا، تقویت و کیفی سازی محتوای برنامه ها متناسب با فرهنگ بومی و منطقه ای در استان
۶.     ارسال نقطه نظرات اعضای شورا در خصوص سازوکار انجام فعالیتهای بارز و منحصر در تراز ملی و استانی (در راستای بهره برداری از خرد جمعی و پشتیبانی های فراسازمانی) به دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان تا تاریخ ۲۰ دی ماه ۱۴۰۰

شورای فرهنگ استان در سرفصل‌های دیگر «گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی»، «سرمایه  اجتماعی»، «زنان و خانواده»، «بهداشت، سلامت و نشاط اجتماعی»، «آسیب‌های اجتماعی»، «خِرَد»، «هویت جمعی و روح ملی»، «ایثار و شهادت»، «جوانان و ظرفیت‌های آنها»، «مصرف فرهنگی»، «محیط زیست»، «معماری و شهرسازی»، «فضای مجازی» هیچ مصوبه‌ای نداشته است.

البته در محور مصوبات و تصمیمات مرتبط با اداره امور شورا و دبیرخانه، شورای فرهنگ استان گیلان نیز ۳ مصوبه داشته است.

۱.     مساعدت لازم برای تامین اعتبار برنامه های فرهنگی دستگاهها توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان
۲.     استفاده از ظرفیت شهرداریها برای اجرای برنامه های فرهنگی دستگاه ها
۳.     رصد، حمایت و پشتیبانی از قرارگاههای فرهنگی و شورای فرهنگی عمومی شهرستان‌ها

بنابر گزارش موجود، برخی استانها همزمان، جلسات کارگروهی برای عملیاتی کردن اسناد و مصوبات ابلاغی دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور کشور داشته‌اند که در استان گیلان در اینباره هیچ گزارشی ارائه نشده است.

همچنین در برخی استان‌ها جلساتی برای عملیاتی‌کردن نقشه مهندسی فرهنگی کشور ابلاغی از شورای عالی انقلاب فرهنگی به شورای فرهنگ عمومی، نیز داشته اند که در این گزارش، وضعیت شورای فرهنگ استان گیلان در این مورد مشخص نیست.

در محور مصوبات و تصمیمات مربوط به منشور توسعه فرهنگ قرآنی ابلاغی از شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور به شورای فرهنگ عمومی کشور و سپس استان‌ها نیز، استان گیلان در این مورد هیچ گزارشی از جلسات و مصوبات ندارد. (البته ممکن است جلسه یا جلساتی برگزار شده باشد ولی مصوبات و تصمیماتی نداشته باشد که اصل مطلب و گزارش آن نیز نیامده است.)

همچنین در محور مصوبات و تصمیمات مرتبط با موضوعات مناسبتی در گیلان نیز گزارشی ارائه نشده است.

بنابراین شورای فرهنگ عمومی مرکز استان گیلان در سال ۱۴۰۰، تعداد ۴ جلسه برگزار کرده بود که در مجموع ۹ مصوبه داشته است.

با توجه به اهمیت، جایگاه و نقش شورای فرهنگ عمومی استان‌ها، شورای فرهنگ عمومی استان گیلان نیاز به تامل و بازسازی در فرآیند علمی و مشورتی آن و همچنین محتوایی و برخی اعضا دارد که بتواند در قدم اول به استاندار لازم برسد و بعد از آن بتواند به جایگاه اصلی خود دست یابد.

حجت‌الاسلام مرتضی عبداللهی