به گزارش ۸دی، به نقل از «لاهیجان»، گردشگری کشاورزی که گاه گردشگری مزرعه‌ای نیز نامیده می‌شود، گونه‌ای از گردشگری روستایی است که در ارتباط مستقیم با کشاورزی در نواحی روستایی قرار دارد. گردشگری کشاورزی انعکاسی از تدارک فرصت‌های جدید در زمینه­ ی ایجاد فرصت‌های اقتصادی از طریق گردشگری در مزارع می‌باشد. این­گونه از گردشگری را می‌توان ترکیبی از یک وضعیت طبیعی و روند کشت و برداشت محصولات کشاورزی به­ عنوان فرصتی در محدوده­ ی تجربه ­ی‌ گردشگری دانست. این نوع از گردشگری هم­چنین و حتی در بُعد وسیع­تر شامل شرکت در نمایشگاه­ های محصولات کشاورزی و ارگانیکی، جشنواره­ های میوه و غذا و بازارهای صنعتی باشد (St.Michael, 201:, 2).

نشانه­ های جغرافیایی موتور محرّک گردشگری کشاورزی و روستایی محسوب می­شوند. آن­ها به جذب گردشگر در مناطق روستایی که بر محور کشاورزی استوار هستند، قدرت می‌بخشند. نشانه ­های جغرافیایی می­توانند با عنوان یک «برند چتری»[۳۴] منطقه­ ی خاص گردشگری را تحت پوشش قرار دهند[۳۵]؛ هم­چنین ممکن است به­ طور مستقل و به تنهایی تحت یک برند مقصد واقع شوند.

مکان­ های جالب زیادی وجود دارند که می­توانند بخشی از فعالیت­ های گردشگری کشاورزی به­ شمار آیند؛ برای مثال، در خلیج کاداس در سنت کیتس[۴۰] بازدید از بازارهای محلی تولیدات قبایل مربوط در قالب تورهای گردشکری امکان بهره­ مندی از این محصولات به همراه خوردن غذاهای محلی خوشمزه را برای گردشگران فراهم کرده است. هم­چنین تهیه چرم اصیل توسط افراد بومی درّه­ ی پورتلند واقع در جامائیکا به همراه برخی از فعالیت­ های سرگرم­ کننده مثل کمپینگ، پیاده­ روی در مسیر طبیعت، ملاحظه فرآیند تولید عسل، تهیه­ ی نان مخصوص آن منطقه موسوم به کاساوا[۴۱] و تهیه­ ی روغن بادام­ زمینی برای گردشگران، این مکان را به یکی از جذاب­ ترین مناطق جهان مبدل کرده است.

نمونه­ ی دیگر، میوه­ ی انبه است که ملّقب به شاه میوه­ های گرمسیری می­باشد. این میوه که در شبه قاره­ ی هند و بسیاری از مناطق استوایی رشد می­کند، قطع نظر از خواص درمانی زیادی که دارد، با برگزاری جشنواره­ های انبه در این مکان‌ها، اطلاعات زیادی درباره­ ی فرآورده ­های مختلفی که از این محصول تهیه می­شود (برای مثال، فرآورده­ های ترشی، کمپوت، کیک­ های مخصوص، ژله، آب میوه و غیره) برای گردشگران کشاورزی فراهم می­کنند (St.Michael, 2010: 3-6).

همان­طور که ملاحظه می­شود، محصولات اصیل نشأت گرفته از یک ناحیه خاص در صورت حمایت در سایه­ ی نشانه­ های جغرافیایی تأثیر به­ سزایی در توسعه­ ی برند مقاصد گردشگری و پدیدار شدن گردشگری کشاورزی دارند. این نوع از گردشگری حتی می­تواند متضمن تجربه­ ی مصرف آن در رستوران­ های محلی و کافه­ ها، بازدید از امکانات تولید، شرکت در جشنواره­ ها و اقامت در سکونت­ گاه­ های محلی است. پایه و اساس تمام این تجربه­ ها، محصول حمایت شده در قالب نشانه­ های جغرافیایی است.

در ایران نیز محصولات اصیل و با کیفیت خاص در مناطق جغرافیایی متعددی تولید می‌شوند که با بهره­ گیری از ظرفیت نظام نشانه­ های جغرافیایی میتوانند توانایی گردشگری خود را توانمند کنند. برای نمونه، می­توان به صنعت گلاب­ گیری در شهرستان قمصر کاشان اشاره کرد که با برگزاری جشنواره های گل و گلاب سالانه در جذب میلیون­ ها گردشگر موفق بوده است. مثال دیگر، گردشگری کشاورزی در استان گیلان است. رکن اصلی معیشت و اقتصاد مردم در این منطقه کشاورزی بوده و به­ سبب موقعیت اقلیمی و جغرافیایی، کشاورزی به­ عنوان قطب اقتصادی این استان تلقی می‌شود.

چای، برنج، مرکبات، بادام زمینی و انواع محصولات دیگر در تبادل فعالیت‌های تجاری و بازرگانی مردم این سامان، همواره مقوله‌ای تعیین ­کننده برای معیشت مردم بوده و در عین حال، جریان مناسبت ­های اقتصاد داخلی و خارجی را تحت تأثیر خود قرار می­دهد. در سال‌های اخیر، کشاورزی گیلان در پاره‌ای محصولات هم­چون چای شرایط سخت و دشواری را سپری می‌کند؛ چنان‌که باغ‌دار، کارخانه‌دار و تاجر چای، از وضعیت موجود ابراز نارضایتی می‌کنند.

 این درحالی است که بسیاری از کشورها هم­چون هند و سیلان و دیگر کشورها بی‌محابا حتی با نازل‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین انواع چای، دایره ­ی نفوذ خود را در ایران افزایش داده و چه‌بسا امروزه در استانی چون گیلان که خود تولیدکننده و عرضه‌کننده­ی چای می‌باشد، اکراهی برای نوشیدن چای خارجی برای مردمانش وجود ندارد؛ حال آن‌که بر اساس بررسی‌های کارشناسان و به اعتبار نظریات علمی، چای شمال ایران در ردیف مرغوب‌ترین و خوش طعم‌ترین‌ چای‌ها قرار داشته و به مراتب می‌تواند کشش لازم را در هر ذائقه‌ای ایجاد کند.

بی ‌آن‌که جهت ­دهی این گفتار بخواهد در نوع هدف­ گذاری ترسیم شده و سیاست‌گذاری‌های صنعت چای کشور متمر کز شود، بهره جستن از گردشگری به نفع محصولات کشاورزی، از جمله چای می‌تواند فرصت توانمندسازی کشاورزی هم­سو با توسعه‌ی گردشگری برای فعالان این دو بخش را حاصل نماید. توجه به صنعت گردشگری کشاورزی گیلان، به طبع می­تواند بر سایر فعالیت­ های گردشگری در این منطقه نیز تأثیر­گذار باشد. تصور کنید اگر بسته­ ی گردشگری به مقصد شمال کشور و باغات چای هدایت شود، به چه میزان می‌تواند تصویر زیبای سفر از مناظر و پیاده‌روی در باغات چای، گردشگر را مجذوب خود کرده و ضمن آن، بر آگاهی افراد درباره­ ی شیوه­ی برداشت محصول چای بیافزاید. این فضای ذهنی زمانی کامل‌تر می‌شود که این تور پس از آن به یک کارخانه­ ی چای هدایت شده و تولید چای خشک از نزدیک مورد مشاهده قرار گیرد.

بی‌تردید ایجاد یک سفره‌خانه­ ی سنتی در محوطه­ ی کارخانه و نوشیدن یک استکان چای گوارا همراه با کلوچه‌های شمال، انگیزه­ ی خریدن چند بسته چای برای سوغات را در گردشگران دوچندان می‌کند. بی‌تردید این تور گردشگری ضمن ایجاد یک سفر پرنشاط و خاطره‌انگیز، ره توشه­ های دیگری هم برای کشاورزی گیلان به همراه دارد. ممکن است شرایطی ایجاد کند که عده­ای مبادرت به مناسبت‌های اقتصادی برای خرید چای در مقیاس بالا کرده و با همین نیّت به تولید داخلی کمک شایان توجهی کنند. علاوه بر آن شاید با سرمایه‌گذاری گسترده در زمینه­ ی صنعت چای، فرآوری چای را متنوع‌تر و رقابت‌پذیرتر کنند.

اگر گردشگری کشاورزی مسیر خود را درست طی کند، جامعه­ ی محلی نیز می‌تواند در کنار محصول چای، سایر محصولات دیگر خود، از جمله صنایع دستی، لبنیات و غیره را نیز عرضه کرده و درآمدهای دیگری نیز به کشاورزی بیافزاید. جامعه­ ی محلی می‌تواند با ایجاد اقامت­ گاه‌هایی در روستا در قالب اماکن اقامتی استیجاری و خصوصی و یا ارائه خدمات پذیرایی با طبخ غذاهای محلی، به تأمین خدمات گردشگری روستا پرداخته و در عین حال شرایط کسب درآمد بیشتر را برای خود مهیا کند. موضوع چای فقط به معرفی و توزیع آن در بین گردشگران ختم نمی‌شود، بلکه چای گیلان می‌تواند مجال قرار گرفتن بر روی میز رستوران‌ها، هتل‌ها و سایر واحدهای پذیرایی را پیدا کند.

برخورداری شهرستان لاهیجان از موزه ­ی چای نه تنها فضای گردشگری شهر را متنوع‌تر کرده و گردشگران بخشی از اوقات سفر را به بازدید از این موزه اختصاص می‌دهند، بلکه زمینه­ ی معرفی هرچه بهتر چای با تمامی ابعاد آن، اعم از تاریخچه، مردم‌شناسی، اقتصاد و سایر موضوعات وابسته را فراهم می‌کند. بی‌تردید غنی‌سازی عناصر، پدیده‌ها و تاریخ مکتوب چای در این موزه می‌تواند انگیزه­ ی گردشگری علمی را افزون نموده و درک صحیحی را در زمینه­ی چای شمال در ذهن علاقه‌مندان ایجاد کند.

همان­طور که ملاحظه می­شود، افراد بومی و تولید­کنندگان محلی می­توانند با استفاده از سازوکار نشانه­ های جغرافیایی برند مقصد گردشگری در این منطقه را توسعه دهند و با ثبت محصولات در داخل، زمینه­ ی حمایت بین­ المللی از آن­ها را فراهم آورند و چهره­ ی جهانی به محصول خود اعطا کنند و حتی از این محصولات در مقابل محصولات جعلی حمایت کنند. از این­ رو، نشانه­ های جغرافیایی ابزاری حیاتی برای رشد و توسعه گردشگری در مناطق روستایی به شمار می­روند.

در پایان نباید از نقش نشانه­ های جغرافیایی در حمایت از صنایع دستی در غافل ماند. در بسیاری از کشورها هم­چون ترکیه، صنایع دستی در قالب نشانه های جغرافیایی ثبت می­شوند. صنایع دستی برای گردشگری روستایی با ارزش هستند زیرا موجبات اشتغال را فراهم کرده و برای برند مقصد ارزش افزوده ایجاد می­کنند و سرانجام رشد اقتصادی مناطق روستایی را دامن می­زنند .

منبع:فارس

پایان پیام/