پایگاه خبری تحلیلی 8دی نیوز
https://www.8deynews.com
کتابخانه رشت؛ اولین کتابخانه ملی ایران + عکس
۱۹مهرماه سال ۱۳۱۳ سالروز افتتاح کتابخانه ملی رشت از قدیمی ترین کتابخانههای عمومی ایران است این در حالی است که ساخت این بنا از خرداد ماه سال ۱۳۰۶ آغاز شده بود.
به گزارش هشت دی، در خردادماه ۱۳۰۶ عده ای از دانشدوستان رشت، در جهت اعتلای دانش مردم و ارتقای سطح فرهنگ عمومی، جمعیتی را بهنام “جمعیت نشر فرهنگ گیلان” را با هدف تاسیس کتابخانه ملی تشکیل دادند.
ساخت این کتابخانه در زمین اهدایی شهرداری رشت شروع شد، در شروع کار ابتدا یک مهندس یونانی بهنام دیمیتری از طرف جمعیت مأمور اجرای این پروژه شد اما عملیات ساختمانی در همان ابتدا بدلیل کمبود اعتبار متوقف شد. سال بعد با کمک مالی مجدد اعضای جمعیت و اعانههای مردم، عملیات ساختمانی کمی سرعت پیدا کرد و طبقه اول آن با چهار باب مغازه ساخته شد ولی بار دیگر بهسبب نداشتن بودجه ادامه کار متوقف شد.
اعضا جمعیت براب تامین مالی هزینه ساخت کتابخانه اقدام به چاپ قبضهای اعانه کردند و هنرمندان جمعیت چند نمایش روی صحنه اجرا و از فروش بلیط پولی را جمعآوری کردند، علاوه بر این با مساعدت رئیس اداره مالیات، بخشی از مالیات صدور برنج از استان به جمعیت داده شد ولی این مبالغ برای تکمیل این پروژه کامل نبود و باز هم ساختمان کتابخانه تکمیل نشد.
چند سال بعد، سرداراف، مهندس آلمانی شهرداری رشت از جانب فضلالله زاهد، فرمانده وقت ارتش گیلان، پس از تأمین اعتبار، مأمور ساختمان کتابخانه شد و در نهایت ساخت بنا تا سال ۱۳۱۳ شمسی ادامه داشت و در ۱۹مهر ماه این سال همزمان با هزارهٔ فردوسی طوسی کتابخانه افتتاح گشت.
در روز افتتاح کتابخانه ها تعداد کتاب ها ۱۷۵۹ جلد بود که همه آنها از طرف اعضای جمعیت و افراد نیکوکار شهر به کتابخانه اهدا شده بود.
محمدعلی پیربازاری اولین رئیس کتابخانه ملی رشت
اولین رئیس کتابخانه ملی رشت محمدعلی پیربازاری فردی که از مجاهدان نهضت جنگل و همرزم میرزاکوچک جنگلی بود که در آن زمان ریاست مریضخانه ملی (بیمارستان پورسینای فعلی) را نیز برعهده داشت.
اشغال کتابخانه ملی رشت توسط روس ها
در شهریورماه سال ۱۳۲۰، زمانی که رشت در تصرف روس ها بود بسیاری از کتاب ها و منابع کتابخانه بوسیله سربازان روسی از بین رفت، بعد از رفتن روسها هم مدتی ساختمان کتابخانه در اشغال قمارخانهای بهنام “کلوپ شاهپور” بود تا بالاخره مساعی بهاءالدین املشی که از بنیانگذاران اولیه کتابخانه بود این ساختمان را از تصرف قمارخانه خارج کرد و در خدمت مردم قرار داد.
اضافه شدن تدریجی فضای کتابخانه
در دی ماه ۱۳۲۹، شهرداری وقت رشت قطعه زمین کوچکی را از باغ پشت ساختمان خود را به کتابخانه داد تا در آن مخزننسوز احداث کند، مجددا سال ۱۳۴۶، ۲۲۰ مترمربع زمین از حاشیه خیابان به کتابخانه داده شد تا یک تالار جدید احداث شود و در سال ۱۳۷۰ با کمک مردم و دولت طبقه جدیدی به بنای کتابخانه اضافه شد و تالار بزرگی به وسعت ۳۰۰ صندلی احداث شد و امروز کتابخانه ملی رشت در سه طبقه با زیربنایی حدود ۲۰۰۰ مترمربع و دو تالار بزرگ مجزا برای خواهران و برادران با وسعت ۵۵۰ صندلی در مرکز شهر رشت قابل استفاده است.
ساختمان اصلی و اولیه کتابخانه که در زمان خود جزء ساختمان های باشکوه محسوب می شد، این کتابخانه دو طبقه بود که چهار باب مغازه بزرگ در طبقه اول ساخته شده بود تا از طریق اجاره دادن این مغازه ها هزینه های کتابخانه تامین شود و طبقه دوم شامل یک راهروی بزرگ، یک تالار برای مطالعه مجلات و روزنامهها، دو تالار مطالعه مجزا برای مردان و زنان، و یک مخزن کتاب بود.
نقص کتابخانه ملی رشت از نظر خدمات فنی
کتابخانه ملی رشت شاید تنها کتابخانه مردمی کشور است که به هیچ نهاد دولتی وابسته نیست. درآمد کارکنان و هزینه های جاری آن از محل حق عضویت اعضاء و اجاره بهای مغازه های واقع در همکف و اطراف سر در کتابخانه، کمک خیرین و بعضاً استانداری در تامین نیازهای کتابخانه و رفع مشکلات تامین می شود و به دلیل اینکه کتابخانه بودجه ثابت و کافی ندارد، نمی تواند سازمان فنی خود را بروز کند و به همین دلیل از نظر خدمات فنی از کتابخانههای روز عقبتر است.
تهیه و خرید کتاب معمولا سالی یکبار هنگام برپایی نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران از طریق بودجه مختصری که کتابخانه در طول سال پسانداز می کند انجام می شود، البته در بیشتر مواقع، مردم کتابهای خود را به کتابخانه اهدا می کنند و علاوه بر این مؤلفان، مترجمان، ناشران و بعضی دانشگاههای قدیمی کشور مانند دانشگاه تهران و دانشگاه تبریز انتشارات خود را به بصورت رایگان به کتابخانه ارسال می کنند.
در سال ۱۳۶۳ “انجمن گیلانشناسی” تشکیل شد و اقداماتی نظیر خرید و سفارش تازهترین کتابهای خارجی بهویژه کتابهای پزشکی و مهندسی از خارج از کشور، ارتباط دائم با کتابخانههای بزرگ ایران و جهان و ارائه یک سری خدمات فنی کتابداری به شیوه مدرن توسط کتابداران متخصص ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در نتیجه فعالیت این انجمن است.
عضویت ۲۰هزار نفر در کتابخانه ملی رشت
این کتابخانه دارای ۱۵۰ هزار جلد کتاب چاپی و ۱۷۵۰ جلد کتاب خطی است که برخی از آنها منحصر به فرد هستند. تعداد اعضای آن ۲۰۰۰۰ نفر است و روزانه بهطور متوسط ۱۵۰۰ نفر از این کتابخانه استفاده میکنند.
نظرات