به گزارش ۸دی نیوز، رئیس جمهور برای شرکت در اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر به آستاراخان روسیه سفر کرده است. این سفر هر چند با توجه به شرایط سیاسی منطقه و موضوع هسته ای ایران، در زمینه دیپلماتیک می تواند با اهمیت باشد ولی زمینه های اقتصادی فراهم شده برای همکاری های ایران و روسیه نیز بعد اقتصادی این سفر را پررنگ کرده است.

روسیه که پس از بحران اوکراین رابطه اش با آمریکا و اتحادیه اروپا محدود شده و حتی از سوی این کشورها تحریم شده است در نظر دارد بازارهای جدیدی برای همکاری های اقتصادی خود به دست آورد.

این امر مسکو را به سمت برخی کشورها از جمله ایران متمایل کرده است به ویژه آنکه فاصله سیاسی میان ایران و آمریکا  می‌تواند تهران را به عنوان یک شریک اقتصادی ثابت و پایدار در مقاما کرمیلین جلوه دهد چرا که معادلات اقتصادی با آن تحت تاثیر رابطه با آمریکا قرار نمی گیرد.

در واقع افزایش میزان روابط تجاری بین ایران و روسیه به دلیل نقاط مشترک راهبردی و فاصله کم جغرافیایی و آب‎های مشترک خزر نیاز به اجازه و همراهی دیگر کشورها ندارد و می‎تواند خارج از تمامی تحریم‎های آمریکا، بخش قابل توجهی از مسائل و محدودیت‎های فعلی را کاهش دهد.

تهاتر استراتژیک نفت با کالا

اولین نشانه های تمایل روسیه برای همکاری با ایران با پیشنهاد تهاتر کالا در برابر نفت خود را نشان داد.

اسفندماه سال گذشته شبکه صدای آمریکا (وابسته به دولت امریکا) با ابزار نگرانی و ناراحتی، تلاش کرد تا پرده از اقدامات جدید ایران و روسیه در عرصه تجارت خارجی بردارد.

بر اساس گزارش صدای آمریکا توافقنامه مهمی بین ایران و روسیه در حوزه تجارت نفت منعقد شده و قرار است روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام ایران در مقابل سرمایه گذاری و فروش پالایشگاههای کوچک به این کشور صادر شود.

این در حالی است که مهمترین تحریم آمریکا علیه ایران، تحریم‎های نفتی است. این تحریم‎ها با فشار به خریداران نفت (چین، کره، ژاپن، هند و …) موجب کاهش یک میلیون بشکه از صادرات ایران در دو سال اخیر شده است.

حال حرکت جدید روسیه که میتواند در واکنش به تحرکات آمریکا علیه منافع این کشور در موضوعات مهم بین المللی (از جمله لیبی، سوریه و اوکراین) ارزیابی شود، در واقع نه ضربه‎ای کوچک بلکه ضربه ای اساسی به زیر صفحه بازی تحریم آمریکاست.

هر چند خبر قرارداد تهاتر ایران و روسیه همان زمان از سوی برخی از رسانه ها تایید نشد با این حال تیرماه سال جاری در خبری که در خبرگزاری ها انتشار یافت، یک منبع آگاه گفت: به زودی شاهد اجرایی شدن انجام عملیات تهاتر نفت ایران با تجهیزات روسی خواهیم بود..

گفتنی است مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ارزش تهاتر میان ایران و روسیه را ۲۰میلیارد دلار عنوان کرده بود.

تشکیل ستاد توسعه محصولات کشاورزی صادرات به روسیه

علاوه بر این با توجه به اعمال تحریم های اتحادیه اروپا علیه روسیه که بخشی از این تحریم ها مربوط به صادرات محصولات کشاورزی به مسکو است و از سوی دیگر اعلام نیاز روسیه به محصولات کشاورزان ایرانی ، نیمه شهرویور سال جاری بود که  وزیر جهاد کشاورزی  تشکیل ستاد توسعه محصولات کشاورزی صادرات به روسیه خبر داد.

محمود حجتی در این باره گفت: با توجه به ایجاد شرایط ویژه بین اتحادیه اروپا و روسیه، در وزارت جهاد کشاورزی ستاد توسعه صادرات محصولات غذایی به روسیه را تشکیل داده‌ایم که از اجناس اصلی که به روسیه صادر می‌شود، مرغ و تخم‌مرغ است.

تشکیل ستاد هماهنگی توسعه صادرات به روسیه

البته صادرات ایران به روسیه تنها به حوزه کشاورزی مربوط نمی شود و دیگر حوزه های اقتصاد تجاری از جمله صنعت و محصولات معدنی و … را در بر می گیرد به همین دلیل وزیر صنعت، معدن و تجارت ۲۴ شهرویور ماه سال جاری پیشنهاد داد: ستاد هماهنگی توسعه صادرات به روسیه با حضور نمایندگانی از وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، جهادکشاورزی، امور خارجه، گمرک، بانک مرکزی و تشکل های بخش خصوصی و به ریاست اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی ایران تشکیل شود.

محمدرضا نعمت زاده در نشست بررسی راهکارهای توسعه صادرات به روسیه با تاکید بر استفاده حداکثری از فرصت پیش آمده برای توسعه صادرات به کشور روسیه، تصریح کرد: برای این منظور توجه به بازار روسیه از مهمترین مواردی است که در حال حاضر صادرکنندگان، تولیدکنندگان و همچنین تجار می تواند مورد نظر قرار دهند.

به گفته وی؛ روسیه بازار مناسبی برای صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی و صنایع دیگر کشورمان به شمار می آید که می توان با برنامه ریزی دقیق از این بازار جذاب صادراتی نهایت استفاده را برد.

امضای قرارداد همکاری ۷۰ میلیارد یورویی بین تهران و مسکو

اما مهم ترین قرارداد اقتصادی ایران و روسیه مجموع قردادهایی است که در قالب یک برنامه همکاری مشترک میان تهران – مسکو و با ارزش ۷۰ میلیارد یورو منعقد شده است. قراردادی که ارزش آن بیش از ۲۱ برابر عائدی ایران از توافقنامه ژنو است.

الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه ۱۸ شهریور ماه ۱۳۹۳ در یازدهمین اجلاس کمیسیون دائمی همکاری‌ تجاری و اقتصادی ایران و روسیه در تهران خبر از انعقاد این قررادادها به ارزش ۷۰ میلیارد یورو را اعلام کرد.

وی با اشاره به پروژه های اقتصادی تعریف شده میان مسکو و تهران گفت: ارزش این پروژه ها حدود ۷۰ میلیارد یورو است  و ما به دنبال فصل جدید همکاری‌ اقتصادی بین ایران و روسیه هستیم.

پروژهای تعریف شده میان ایران و روسیه شامل حوزه های زیر است:

بازار نفت و گاز ایران

احداث نیروگاه‌ جدید برق و بازسازی نیروگاه‌های قدیمی

ساخت نیروگاه های اتمی جدید نیز در ایران

ذوب فلزات و تجهیز مواد اولیه

حمل و نقل هوایی، جاده‌ای و ریلی

توسعه بنادر به منظور افزایش صادرات و واردات

حوزه کشاورزی و …

آنچه که مشخص است توسعه همکاری های اقتصادی

فرصت به وجود آمده برای اقتصاد ایران در حالی شکل گرفته است که ایران و روسیه به عنوان کشورهایی که در لیست تحریم های اتحادیه اروپا و آمریکا قرار دارند می توانند هم افزایی مناسبی در حوزه های تحریمی داشته باشند.

البته طبیعی است آنچه که برای مقامات ایرانی باید دارای اولویت باشد کسب منفعت بیشتر است. در واقع این ظرفیت اقتصادی علاوه بر اینکه نقش مهمی در رشد صادرات ایران و افزایش زیر ساخت های صنعتی در ایران می تواند داشته باشد، بخش قابل توجهی از خلاهای اقتصادی حاصل از تحریم ها را نیز پر می کند.