به گزارش ۸دی نیوز به نقل از پارس، رهبر انقلاب در بیانات اخیر خود در جمع دیپلمات های ایران، با اشاره به موضوع تحریم ها و «تجربه ذی قیمت» یکسال مذاکره با آمریکا گفتند: «آمریکایی ها نه تنها دشمنی ها را کم نکردند بلکه تحریم ها را هم افزایش دادند! البته می گویند این تحریم ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه  تحریم هم، فایده ای نداشته است.» ساعاتی پس از بیانات ایشان، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تلاش کرد تا با همان ادبیات ۸ ماهه اخیر انتشار لیست جدید تحریم ها را توجیه کند و آن را در ادامه تحریم های سابق تفسیر کرد و گفت: «آمریکا از هنگام اجرای طرح اقدام مشترک هیچ تحریم جدیدی در رابطه با برنامه هسته ای ایران اضافه نکرده است.». در این میان سوال این است که اولا منظور از تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران چیست و دوما آیا آمریکا واقعا تحریم جدیدی در رابطه با برنامه هسته ای ایران اعمال نکرده است؟

اسناد تحریم هایی که بعد از توافق ژنو (۳ آذر ۹۲) منتشر شده در وب سایت وزارت خزانه داری آمریکا (treasury.gov) که اتفاقا بخش خاصی برای تحریم های ایران در آن تعبیه شده و نیز وب سایت اتحادیه اروپا قابل دسترسی است. براین اساس حداقل در ۱۰ نوبت لیست های جدید تحریم علیه ایران منتشر شده است که مستقیما یا غیر مستقیم به برنامه هسته ای ایران ارتباط دارد. به عنوان مثال کمتر از یک هفته پس از توافق ژنو اتحادیه اروپا نام شرکت «مدیریت ساخت نیروگاه های هسته ای ایران» و «۱۶ شرکت کشتیرانی» را به فهرست شرکت های ایرانی تحت تحریم این اتحادیه علیه ایران افزود. ۲ هفته بعد وزارت خزانه داری آمریکا، ۱۴ شرکت و ۴ فرد جدید را به بهانه «دور زدن تحریم های نفتی و بانکی» به لیست تحریم های ایران افزود تا جایی که تیم هسته ای کشورمان که در وین بود مذاکرات را ترک کرد و به تهران برگشت. در نمونه ای دیگر وزارت خزانه داری آمریکا ۳۱ شرکت و فرد حقیقی را با این ادعا که «تحریم های وضع شده علیه ایران را زیرپا گذاشته اند» به لیست تحریم ها اضافه کرد. البته از این نمونه ها بازهم می توان ذکر کرد که در نوبت های مختلف در رسانه ها منتشر شده و بازهم خواهد شد و جالب این جاست که هربار وزارت خزانه داری آمریکا لیست جدیدی علیه ایران منتشر می کند از عنوان «Iran Sanctions Update» یا به روز رسانی تحریم های ایران استفاده می کند که واضح است منظور از آن «اضافه شدن تحریم های جدید» به لیست های قبلی است. به این موضوع از ۳ زاویه قابل تامل می توان نگاه کرد:

۱- اولین نکته مهم همین سوال چالش برانگیز است که اصولا همین لیست هایی که به قول آمریکایی ها هرازگاهی «Update» می شود با چه بهانه ای در روز اول وضع شده اند؟ آیا جز این است که تحریم های نفتی، بانکی و کشتیرانی که علیه ایران وضع شده و بخش های زیادی از آن هنوز اجرا می شود به بهانه برنامه هسته ای کشورمان از سال ۲۰۱۱ به بعد علیه ایران اعمال شده است؟ حتی آمریکایی ها در اظهارات کنونی خود نیز هرگاه درباره تحریم ها صحبت می کنند وضع این تحریم ها را، البته به غلط، عامل اصلی آن چه آن را بازگشت ایران به مذاکرات توصیف می کنند، می دانند. در چنین شرایطی که عملا به لیست های قبلی تحریم درباره برنامه هسته ای ایران، اسامی جدید اضافه می شود، آیا می توان این ادعای وزارت خارجه آمریکا که می گوید تحریم های جدید مرتبط با برنامه هسته ای ایران وضع نکرده است را پذیرفت؟

۲- وجه بعدی لیست های تحریمی که به طور مداوم طی ۸ ماه سپری شده از توافق ژنو توسط آمریکایی ها به روز شده این است که سعی می کند عملا فضایی را علیه ایران به وجود آورد که شرکت های تجاری و بانک های دنیا رغبتی به مراوده تجاری و مالی با ایران نداشته باشند چرا که می ترسند در لیست بعدی که آمریکا منتشر می کنند قرار بگیرند. در یک نمونه بانک «بی.ان.پی. پاریباس» فرانسه چند هفته پیش از سوی آمریکا حدود ۹ میلیارد دلار جریمه شد! در چنین شرایطی کدام فعال تجاری و اقتصادی جرات می کند به قرارداد با ایران فکر کند؟ به این ترتیب حتی اگر این لیست ها که شرکت ها و افراد جدیدی را به لیست تحریم های ایران اضافه کرده است، آن گونه که آمریکایی‌ها ادعا می کنند جدید نباشد، خود عامل یک تحریم جدید شده است؛ تحریم روانی. این تحریم شاید حتی در برخی حوزه ها مهم تر و موثرتر از تحریم های واقعی باشد چرا که تحریم‌های واقعی ممکن است با حذف لیست تحریم حذف شود اما فضای روانی را نمی توان به این راحتی تغییر داد. برای این هدف حتی زمستان پارسال در لندن و پاریس و چند شهردیگر جلسات محرمانه ای با حضور مسئولان برخی غول‌های اقتصادی دنیا برگزار کردند تا شرایط واقعی را برایشان ترسیم کنند. این را هم اوباما، هم جان کری و هم سایر مسئولان آمریکایی از توافق ژنو به بعد بارها تکرار کرده اند که قرار نیست شرکت ها در مراوده با ایران آزاد باشند.

۳- البته شاید این سوال به ذهن برسد که اگر تحریم ها افزایش پیداکرده اند، پس چگونه بخشی از پول فروش نفت ایران به کشور واریز شده است. پاسخ به این سوال روشن است چرا که آمریکایی ها از یک طرف بخش اندکی از پول هایی که قبلا بلوکه کرده بودند را آزاد کرده اند اما با تحریم های جدید اجازه ندادند که درآمدهای پیش بینی شده برای ایران حاصل شود. به عبارت دیگر اگر این تحریم های جدید خلاف توافق ژنو وضع نشده بود در آمدهای ایران علاوه بر مبلغ آزاد شده طبق توافق اضافه می‌شد. این همان چیزی است که وال استریت ژورنال ۴ هفته پیش به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت: «درآمد ایران از برنامه اقدام مشترک (توافق ژنو) از رقم ۶ تا ۷ میلیارد دلاری که پیش بینی شده بود، کمتر بوده است.» شاید مردم تاثیر اقتصادی اضافه کردن تحریم های جدید را به صورت ملموس حس نکنند اما آن چه مهم است این است که براساس آنچه گفته شد آمریکایی‌ها هر وقت منافعشان ایجاب کند به تعهدات خود پایبند نیستند و در راهبردی که طراحی کرده اند تحریم ها را مهم ترین و موثرترین ابزار علیه ایران می دانند و در این مسیر خوب گام بر می دارند! و برای تحریم ایران سناریوهای مختلف با عناوین متفاوت دارند و آن جا که هیچ عنوانی نباشد تحریم می کنند و پای عواقبش نیز می ایستند.

۵۵ مو رد تحریم هسته ای پس از توافق ژنو توسط آمریکا
۳ آذر ۹۲ ایران و گروه ۱+۵، توافقنامه ژنو را به امضا رساندند و هر یک از دو طرف در ازای امتیازاتی که از طرف مقابل دریافت کردند، متعهد به انجام برخی تعهدات شدند که یکی از چالشی ترین این موارد ،بحث خودداری از اعمال تحریم های جدید علیه ایران بود.در مذاکرات ژنو این بندها مورد توافق قرار گرفته است:

هیچ تحریم جدیدی از طرف شورای امنیت سازمان ملل بر فعالیت های هسته ای ایران وضع نمی شود.

هیچ تحریم جدیدی از طرف اتحادیه اروپا بر فعالیت های هسته ای ایران وضع نمی شود.

دولت آمریکا، با همکاری مستمر و ایفای نقش متناسب رئیس جمهور و کنگره، مانع اعمال تحریم های جدید علیه فعالیت های هسته ای ایران خواهد شد.

همچنین در مقدمه توافق ژنو یا همان برنامه اقدام مشترک نیز تصریح شده است که «در طول این مدت همه طرف های ماجرا تلاش خواهند کرد تا فضای سازنده برای انجام مذاکرات با حسن نیت، پابرجا باقی بماند.» نکته اصلی اینجاست که در توافق ژنو برای راستی آزمایی این که ایران به تعهدات خود عمل کرده یا نه مسئول آن تعیین شده و آژانس قرار است این کار را انجام دهد و این نهاد نیز تاکنون در ۲ گزارش رسمی خود تایید کرده که ایران بند به بند تعهدات خود در ژنو را انجام داده است و حتی وزارت خارجه آمریکا نیز هفته گذشته در گزارشی همین موضوع را اعلام کرد.با این حال، عملکرد آمریکا طی ۸ ماه سپری شده از توافق ژنو، نشان می دهد برخلاف ادعاهایی که مطرح می شود ماشین تحریم آمریکا علیه ایران متوقف نشده است. براساس بررسی های انجام شده به ویژه بر پایه گزارش وزارت خزانه داری آمریکا در طی حدود ۸ماه پس از توافق ژنو بیش از۵۵مورد تحریم جدید از سوی آمریکا علیه شرکت ها، بانک ها و افراد به ادعای مرتبط با برنامه هسته ای ایران یا مسائل حقوق بشر و تروریسم اعمال شده است البته این تعداد شامل موارد جزئی نیست که قطعا تعداد این تحریم ها را افزایش خواهد داد همچنین اتحادیه نیز ۱۷ شرکت و فرد را در ارتباط با ایران تحریم کرد.

اعتراض روسیه به تحریم های آمریکا
در زمستان ۹۲ و ۲ ماه پس از اعمال گسترده تحریم های جدید علیه ایران، تیم هسته ای کشورمان مذاکرات کارشناسی وین را در اعتراض به رفتار آمریکایی ها ترک کرد، تحریم های جدید حتی با واکنش وزارت خارجه روسیه مواجه شد و این وزارتخانه با صدور بیانیه ای ، تحریم های جدید را «نقض مستقیم توافقنامه ژنو» و نیز «نقض قوانین بین المللی» خواند. تحت چنین شرایطی است که حتی مقامات آمریکایی اذعان می کنند توافق ژنو دستاورد مهمی برای اقتصاد ایران نداشته است.

گزارش معاون خزانه داری آمریکا درباره تحریم های ایران
دیوید کوهن، معاون وزارت خزانه داری آمریکا که مسئول مستقیم تحریم های ایران در این وزارتخانه است همین ماه در جمع نمایندگان کنگره گفت: بسته کاهش تحریم در توافق موقت ژنو به اقتصاد ایران کمکی نکرده است. وی افزود: ما سال گذشته زمانی که برنامه اقدام مشترک را اعلام کردیم، گفتیم که انتظار نداریم بسته کاهش تحریم ها در توافق ژنو اقتصاد ایران را بهبود بخشد، و این بسته این کار را نکرده است. کوهن ادامه داد: شرکتها دلایل خوبی برای تردید در زمینه تجارت با ایران دارند. عمده تحریم ها پابرجا هستند و ما قویا قصد داریم که به اجرای تحریم های سخت ادامه دهیم.کوهن به سناتورها اطمینان داد که: «معتقدیم منابع لازم را برای تضمین اینکه تحریم ها به شیوه مؤثر اجرا می شوند، در اختیار داریم و تحریم ها را ادامه خواهیم داد.»

درآمد ۱۵.۵ میلیارد دلاری آمریکا از جریمه چندبانک به بهانه نقض تحریم
با این حال، اعمال تحریم های اقتصادی علیه ایران در سال های اخیر منافع بسیاری برای آمریکا داشته است. یکی از مهم ترین جریمه هایی که اخیرا رسانه ای شد، جریمه ۹ میلیارد دلاری بانک «بی.ان.پی. پاریباس»فرانسه بود که حتی صدای فرانسوا اولاند رئیس جمهور و لوران فابیوس وزیرخارجه این کشور را هم درآورد. به دنبال جریمه بانک بی ان پی پاریباس، آسوشیتدپرس طی گزارشی به نحوه هزینه کردن جریمه بی سابقه این بانک پرداخت و نوشت، ایالت نیویورک نزدیک به ۳.۳ میلیارد دلار از این رقم را دریافت خواهد کرد.بر اساس این گزارش، فرماندار ایالت نیویورک قصد دارد این مبلغ را به بودجه سالانه این ایالت اضافه کند. این رقم بیش از کل بودجه سالانه زندان ها یا برنامه های رفاهی کودکان ایالت نیویورک است. البته این جرایم فقط به این بانک محدود نیست. به گزارش نیویورک تایمز، صرف نظر از تمامی اثراتی که این جریمه و اقرارها می تواند برای بانک ها و موسسات مالی در بر داشته باشد و حتی موجب متضرر شدن مشتریان شود، نکته جالب توجه درآمدزایی هنگفت واشنگتن از این جریمه ها است. نیویورک تایمز نوشته که با یک جمع ساده از مبالغی که تنها برای برخی بانک ها ذکر شده است، به رقم ۵.۶ میلیارد دلار می رسیم که با اضافه شدن مبلغ جریمه بی ان پی پاریباس این رقم به ۱۵.۴ میلیارد دلار می رسد.