به گزارش ۸دی نیوز به نقل از فارس، بیژن نوباوه از معدود نمایندگان مجلس شورای اسلامی است که در سابقه فعالیت‌های کاری و شخصی، بیشترین زمان را صرف امور فرهنگی و فعالیت‌های رسانه‌ای کرده است. نوباوه هم‌اکنون عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی است و بر اساس علایق شخصی و به تبعیت از وظیفه نمایندگی مردم و کمیسیونی که در آن عضو است؛ جشنواره‌های مختلف فرهنگی و هنری و به خصوص جشنواره‌های سینمایی را رصد می‌کند. بسیاری از علاقمندان به سینما بار‌ها نوباوه را در جشنواره‌هایی هم‌چون فیلم فجر، فیلم‌های ویدئویی و یا جشنواره‌های دیگر دیده‌اند.

به همین دلیل با وی پیرامون اهمیت جشنواره‌های سینمایی و تاثیرگذاری جشنواره‌هایی نظیر فیلم فجر و فیلم‌های ویدئویی تهران و نقش آن در گسترش سینما و فرهنگ فیلم دیدن در میان جامعه ایرانی گفت‌وگو کرده‌ایم.

آقای نوباوه جشنواره فیلم‌های ویدئویی در سال‌های گذشته به عنوان یکی از بخش‌های اصلی در جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شد اما رفته‌رفته با توجه به دیده نشدن این فیلم‌ها در جشنواره فجر تمهیداتی اندیشیده شد تا فیلم‌های ویدئویی جشنواره‌ای مستقل داشته باشند. فکر می‌کنید لزومی برای برگزاری چنین فیلم‌هایی وجود داشت؟

برگزاری جشنواره‌ها در همه جای دنیا یک هدف کاربردی دارد که این اهداف می‌تواند در بخش‌های مختلف خودنمایی کند. بعد از انقلاب زمانی که صنعت سینمای ما رشد کرد دنیا متوجه نتایج مثبت و منفی سینمای ایران شد. نتیجه مثبتش این بود که بالاخره توانستیم به جشنواره‌های بین‌المللی راه پیدا کنیم و مخاطبان زیادی در دنیا پیدا کردیم اما از طرفی هم این دیده شدن تاثیرات منفی سیاسی نیز به دنبال داشت. متاسفانه در طول سال‌های گذشته نگاه ما در سینما از خارج به داخل بود یعنی می‌دیدیم چه آثاری مورد قبول کشورهای دیگر است و به‌‌ همان سمت می‌رفتیم و خود به خود تاثیرش بر جشنواره این شد که جشنواره‌ها بیشتر از اینکه نگاهش به درون باشد، از درون آثارش را به بیرون صادر و ارزش‌آفرینی کنند در واقع به نوعی نگاهش سیاسی شد.

* جشنواره فیلم فجر بیش از آنکه کاربردی باشد یک جشنواره سیاسی است

یعنی اعتقاد دارید که جشنواره فیلم فجر تبدیل به یک جشنواره سیاسی شده است؟

همانطور که می‌دانید جشنواره فیلم فجر یکی از جشنواره‌های معتبر و با ارزش دنیا است ضمن آنکه دنیا هم توجه خاصی به این جشنواره دارد، اما جشنواره فیلم فجر بیش از آنکه کاربردی باشد یک جشنواره سیاسی است؛ زیرا نگاه سیاسی در آن قوی‌تر است. متاسفانه تاثیرات تبلیغات خارجی بر جشنواره ما محسوس است تا آنجا که در جشنواره سی‌ام ۱۴ فیلم درباره خیانت به همسران وجود داشت که برگرفته از شبکه «فارسی وان» بود و توسط صهیونیسم‌ها برنامه‌ریزی شده بود. اکثر موضوعات فیلم‌ها خیانت بود و تا آنجا پیش رفت که بر روی فیلم‌سازان ما نیز اثر گذاشت تا آنجا که فیلم‌ساز ما دنبال موضوعاتی می‌گشتند که حتی قشر کوچکی از جامعه را پوشش نمی‌داد. در واقع این جشنواره نمی‌تواند همه جامعه ما را پوشش دهد ضمن آنکه همه اندیشه‌ها، تهیه‌کننده‌ها و فیلمساز‌ان نمی‌توانند در آن حضور داشته باشند زیرا جشنواره اندازه‌های خاص خودش را دارد و بسیاری از فیلم‌ها نمی‌توانند در بخش مسابقه ورود پیدا کنند. به نظر می‌رسید ما نیاز به بخش‌های دیگری داریم تا امکانی را فراهم کند که فیلمسازهای مختلف در زمینه‌های مختلف ورود پیدا کنند.
 
*طی چند سال گذشته شاهد آثار بسیار نازلی در بخش نمایش خانگی بودیم

ارزیابی شما از محصولان نمایش خانگی طی سال‌های اخیر چیست؟

متاسفانه طی چند سال گذشته شاهد آثار بسیار نازلی در بخش نمایش خانگی بودیم. در کشور ما متاسفانه مساله‌ای که کمتر به آن توجه می‌شود فیلم‌های نمایش خانگی است یعنی‌‌ همان تولیدات سینمایی ویدئویی که با ارزان‌ترین قیمت وارد خانه‌ها شد. اگر روزی می‌خواستیم سینمای قبل از انقلاب را مثال بزنیم فیلم «قهوه خانه قنبر» را به یاد می‌آوردیم و امروز فیلم‌های نمایش خانگی از آن فیلم هم بسیار سبک‌تر و نازل‌تر شده است. این امر نشان می‌دهد در این زمینه مخاطب‌شناسی نشده است ضمن اینکه در ساخت این نوع فیلم‌ها توجهی به آرمان‌های انقلاب نشده است به همین دلیل غفلت در تولیدات نمایش خانگی باعث ضربه به ما در بخش فرهنگ شد.

چه راه حلی را برای مرتفع کردن این مشکل پیشنهاد می‌کنید؟

اگر بخواهیم راه حلی برای این معضل داشته باشیم از طرفی می‌توانیم قوانینی بگذاریم و از طرفی هم می‌توانیم شرایط ایجابی فراهم کنیم و بگوییم در این شرایط ایجابی به بهترین‌ها نگاه می‌کنیم تا به واسطه آن مردم هم به بهترین‌ها توجه کنند. البته این نکته را هم باید یادآور شد که همه آثار نمایش خانگی بد نبوده؛ اکثرا نازل بوده اما اقلیت هم خوب داشته است.

* جشنواره‌های فیلم محفلی برای حمایت از نیروهای جوان‌تر است

فکر می‌کنید جشنواره‌هایی از جنس فیلم‌های ویدئویی تهران می‌تواند استعدادهای جوانی را که علاقمند به فیلم‌سازی هستند، کشف کند؟

ابتدا باید بدانیم که نگاه جشنواره‌هایی از این دست ایجابی و تشویقی است. بنابراین این جشنواره می‌تواند شرایط مساعدی را برای رشد کسانی که در این شرایط خاص می‌خواهند فیلم بسازند اما امکان حضور در تلویزیون یا آثار سینمایی بزرگ را ندارند، به وجود آورد. به عنوان مثال، جشنواره عمار جشنواره تجربی بسیار ساده است اما به دلیل آنکه در آن نگاه تحقیرآمیزی وجود ندارد هر کسی در آن شرکت می‌کند و روز به روز این جشنواره رشد می‌کند. دولت و سازمان سینمایی سعی کرد از دو سال گذشته سیاست‌هایی را در این جشنواره اعمال کند که این سیاست‌ها بیشتر ایجابی و در واقع ارزش‌گذاری بود. از جمله مشکلاتی که موجب شد تا محصولات شبکه نمایش خانگی نازل و بی‌کیفیت باشند این بود که بعضی‌ها تصور کردند که اگر آثار نازل تولید کنند به عنوان بازیگر، تهیه‌کننده و کارگردان همیشه در سینما نازل باقی می‌مانند و این آفت یک هنرمند است به همین دلیل سعی کردند این آثار را تولید نکنند و زمانی که ما حرکت منطقی انجام دادیم آن دیدگاه اقتصادی کم‌کم فراموش شد و به سمت ارزش‌گذاری پیش رفت.

اگر جشنواره فیلم‌های ویدئویی تهران (یاس) در برگزاری خود نگاه ایجابی و ارتقایی به تولیدات هنری نمایش خانگی داشته باشد به طور قطع یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای ارتقاء آثار است اما باید توجه داشته باشیم تا قبل از انجام هرکاری باید ژانر‌ها را تعریف کنیم.

به عنوان مثال، برای ژانر‌های اجتماعی کودک و نوجوان، دفاع مقدس و… را مطرح و برای آن ارزش‌گذاری کنیم. جشنواره‌های فیلم محفلی است تا افرادی که جوان‌تر هستند و امکان مالی زیادی ندارند از طریق بخش خصوصی حمایت شوند البته حمایت موسسه رسانه‌های تصویری و یا سازمان سینمایی در قوانین تعریف شده است؛ اما اینکه حمایت مالی آنچنانی صورت گیرد به شکل عیان وجود ندارد ضمن اینکه به این شکل نیست که سازمان سینمای پولی در اختیار کسی بگذارد تا فیلم بسازد. ضمن اینکه دادن مجوز به بخش خصوصی خود نوعی امتیاز مالی است تا آن‌ها بتوانند فیلم بسازند و آن را توزیع کنند. درآمد اقتصادی این بخش هم درآمد قابل توجهی است و موسسه رسانه‌های تصویری می‌تواند ارتباط فیلم‌سازان جوان را با بخش خصوصی تسهیل کند و اگر این اتفاق بیافتد کانال جدیدی برای فیلم‌سازان جوان باز خواهد شد.

* تاثیر فیلم‌های شبکه نمایش خانگی کمتر از رسانه ملی نیست

قرار است دومین دوره جشنواره فیلم‌های ویدئویی برگزار شود،‌ به نظر شما باید چه نکاتی بیشتر محور توجه قرار گیرد تا به رشد و شکوفایی آثار نمایش خانگی کمک کند؟

در این دوره به انیمیشن توجه جدی شده است زیرا بنده معتقدم انیمیشین یکی از ضروریات جامعه ما است که باید آن را تولید کنیم در این صورت انیماتور‌ها دیده می‌شوند و اگر دیده شوند ارتقاء آن صد‌ها برابر می‌شود. اگر بر روی آثار کودکان که در شبکه نمایش خانگی بخش مهمی است، خوب کار شود اثر بسیار مثبتی دارد و اگر آسیب اجتماعی در آن لحاظ شود دشمن به راحتی می‌تواند از این طریق در افکار و اندیشه‌های فرهنگی ما نفوذ کند. به همین دلیل ژانر‌ها و موضوعاتی که انتخاب شد کاملا متعالی است. قطعا برگزاری جشنواره فیلم‌های ویدئویی تهران در برگزاری‌های اولیه خود دچار چالش‌هایی خواهد بود تا جشنواره بتواند جای خود را باز کند و به نظر من دعوت برای ارسال آثار می‌تواند اثر مثبت داشته باشد البته درخصوص آثار مثبت آن بعد از برگزاری جشنواره می‌توانیم بهتر نظر بدهیم. اهمیت‌گذاری در جشنواره‌ها کار ناثوابی است زیرا در این صورت قطعا نگاه ما یک نگاه ارزش‌گذاری صحیح نیست.

امروز تاثیر فیلم‌های شبکه نمایش خانگی کمتر از رسانه ملی نیست. باید دید آیا افراد با اندیشه نازل می‌توانند در این شبکه کار کنند؟ اگر تصورمان این باشد که شبکه نمایش خانگی نازل‌تر است، صحیح نیست یعنی آن‌ها هم باید نگاه حرفه‌ای نسبت به این موضوع داشته باشند. تولیدات فیلم‌های نمایش خانگی بر عهده بخش خصوصی است. موسسات بخش‌های خصوصی برنامه‌ریزی کرده‌اند تا این کار را انجام دهند البته اگر آن‌ها نگاه‌شان صرفا اقتصادی باشد؛ یقینا نگاه فرهنگی و ارزشی کمتری خواهند داشت. اما باید بتوانیم نگاه توامانی را ترویج کنیم. بالاخره بخش خصوصی دنبال افرادی می‌گردد که دارای ایده و حرف جدید باشند. متاسفانه سال‌هاست در کشور شاهد کپی cd فیلم‌ها به صورت قاچاق هستیم ضمن اینکه دیده شده در هتل‌ها، قطار و هواپیما فیلم‌ها به صورت cd برای مخاطبان به نمایش در می‌آید بدون اینکه هزینه‌ای برای نمایش آن‌ها پرداخت شده باشد.

* وزارت ارشاد و سازمان سینمایی موظف به پیگیری قانون کپی‌رایت هستند

با توجه به اینکه ما در ایران قانون کپی‌رایت نداریم چه راهکاری برای جلوگیری از این معضل پیشنهاد می‌کنید؟

ابتدا باید بدانیم کسی که در داخل کشور فیلمی را کپی و پخش می‌کند کار مجرمانه‌ای انجام می‌دهد متاسفانه این کار توسط برخی سایت‌هایی صورت می‌گیرد که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز رسمی دارند. یعنی دانلود یک فیلم از طریق یک سایت رسمی که مجوز دارد به راحتی قابل پیگیری است. وزارت ارشاد و بخش دولتی سازمان سینمایی مسئول جلوگیری از این کار است و اتفاق بد‌تر این است که توزیع این فیلم‌ها در سایت‌ها، توزیع علمی و حرفه‌ای است. اینکار صددرصد غیرقانونی است و آسیب بسیار جدی به بخش خصوصی که قصد دارد به شکل صحیحی فیلم‌هایش را توزیع کند، می‌زند.

متاسفانه دیده شده بعد از یک هفته از توزیع فیلمی،  آن اثر با قیمت بسیار نازل سر چهار راه‌ها توزیع می‌شود این کار آسیب جدی به تولیدکنندگان فیلم‌ها وارد می‌کند؛ البته برخورد با این‌ها کار سختی نیست زیرا شبکه‌های توزیع و تکثیر آدم‌های معمولی نیستند قطعا کسانی هستند که با ارتباطات آشنا هستند و می‌دانند این فیلم‌ها را از کجا تهیه کنند و به راحتی می‌توان جلوی آن‌ها را گرفت و تا زمانی که جلوی این کار گرفته نشود فیلم‌ساز و تولیدکننده در بخش خانگی همیشه متضرر خواهد بود. بار‌ها درباره نمایش فیلم‌ها در راه آهن، هواپیما‌ها، اتوبوس‌ها  و… در کمیسیون فرهنگی مجلس از شرکت‌ها به خصوص راه آهن دعوت کردیم و علت را جویا شدیم و آن‌ها در جواب گفتند فیلم‌هایی در اختیار ما قرار می‌گیرد که مجوز پخش دارد اما هیچ وقت اشاره نکردند که آیا حق‌ پخش این فیلم‌ها را گرفته‌اند.

استفاده تجاری از یک اثر خصوصی حتما پیگرد قانونی دارد یعنی تولیدکننده می‌تواند شکایت کند ضمن اینکه آن‌ها باید بابت پخش فیلم‌ها حق رایت آن را رعایت کنند البته این‌ها مسائلی است که به حاکمیت بر می‌گردد و وزارت ارشاد و سازمان سینمایی در این زمینه موظف هستند اقدامات حقوقی را انجام دهد.

*کشورهای دیگر نسبت به آثاری که از ایران بیرون می‌رود نگاه خاصی دارند

بازار جهانی فیلم‌های ویدئویی در چه وضعیتی قرار دارد؟ چه راهکاری برای پر رونق شدن بازار این نوع فیلم‌ها در دنیا پیشنهاد می‌کنید؟

بحث فیلم‌های ویدئویی برای بازار جهانی به نسبت آثار سینمایی تفکیک‌ناپذیر است. کشورهای دیگر نسبت به آثاری که از ایران بیرون می‌رود نگاه خاصی دارند و این نگاه قطعا قابل تامل است. فیلم «رنگ خدا» به کارگردانی مجید مجیدی در یکی از مهم‌ترین کانال‌های آمریکا که یکی از مهم‌ترین شبکه‌های پخش دنیا است نمایش داده شد و بسیار هم مورد توجه قرار گرفت حتی بسیاری از آن‌ها می‌گفتند این یک اثر مسیحی است یعنی با‌‌ همان المان‌هایی که مسیحی‌ها دنبال می‌کنند.

قطعا اگر حرف مشترک و انسانی در ژانرهای اجتماعی داشته باشیم امکان حضور در بازارهای جهانی را پیدا می‌کنیم و این موضوع تنها مختص به فیلم‌های سینمایی نیست. فیلم‌های ویدئویی هم اگر ارتقا پیدا کند وارد این بازار خواهد شد. ما باید به موضوعاتمان توجه زیادی داشته باشیم زیرا غربی‌ها به موضوعات انسانی، اجتماعی و مسائل مذهبی کلان یعنی مذهب‌گرایی و مسائل تربیتی توجه خوبی دارند. اگر به این مسائل توجه کنیم قطعا جایگاه خوبی در دنیا خواهیم داشت.

چه پیشنهادی برای بهتر برگزار شدن جشنواره‌های کشور دارید؟

ابتدا باید زمینه‌ای فراهم شود تا هر کسی فکر کند که می‌تواند در این جشنواره‌ها شرکت کند و جایگاهی دارد. فراهم کردن این زمینه مهم‌ترین امتیازی است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند برای فیلمسازان فراهم کند. پیشنهاد من این است که مثلا در بخش انیمیشن جشنواره یاس، که بخش جدیدی است جوایز بهتری را برای آن در نظر بگیریم. علاوه بر آن به ژانرهایی توجه شود که بیشتر مورد نیاز کشور است. به طور قطع در جشنواره‌های آینده شاهد اتفاقات تازه‌تری خواهیم بود ضمن اینکه اگر نگاه ارزشیمان را با نگاه اجتماعی آمیخته کنیم و فیلم‌ساز بداند که نظام سینمایی کشور به دنبال چه آثاری است قطعا در دوره بعد آثار بهتری خواهد آمد و در این راه سازمان سینمایی می‌تواند کمک کند ضمن اینکه برگزاری این جشنواره می‌تواند ابتدای مسیر صحیح باشد.