به گزارش ۸دی، استاد محمدرضا صفری مبلغ بین‌المللی قرآن کریم و مدرس دانشگاه درباره نحوه آغاز فعالیت قرآنی خود از ابتدا و همچنین علت رکود فعالیت‌های قرآنی در مساجد استان گیلان و همچنین مشکل مهمترین مشکلات و مسائل مبتلا به ترویج فعالیت‌های قرآنی در استان با خبرنگار ما به گفت و گو نشست:

** اولین بار چگونه به مسائل قرآنی ترغیب شدید؟

بنده تلاوت قرآن کریم را از سن ۸ سالگی شروع کردم و زمانی که با پدرم به مسجد می‌رفتم، تلاوت قران در مسجد و در کنارش دارالقرآن کریم آموزش و پرورش تأثیر زیادی در من داشت. فعالیت ما در مسجد امامزاده صالح و بقعه آقا سید محمد نجفی و در واقع بی بی حوریه بود. چون ما در محله غازیان بودیم به این اماکن رفت و آمد داشتیم.

آن زمان فعالیت ها مثل آلان نبود اخیراً به یک مسئول فرهنگی گفتیم می‌خواهیم یک محفل انس با قرآن برگزار کنیم گفت ما بودجه نداریم اما همان مسئول هزینه برگزاری تورنمنت هندبال تیم ملی ساحلی در گیلان را پاراف کرد.

در آن سال‌ها در خانه‌ها هم محافل قرآنی بود و در مساجد امکان نداشت در طول هفته جلسه قرآنی نباشد. مسئله اصلی در واقع اقتصاد نبود. جلسات و محافل قرآنی بسیار پررنگ بود و ما نمی‌دانستیم در کدام محفل شرکت کنیم. برویم بی بی حوریه یا این که در بقعه آقا نجفی در محفل انس با قرآن باشیم و یا به امامزاده صالح برویم.

** به نظر می‌رسد فعالیت‌های قرآنی قبل از شور و شوق زیادی داشت اما اکنون این محافل کمرنگ شده است به نظر شما دلیل کمرنگ شدن این محافل چیست؟!

اولاً اینکه باید بدون تعارف عرض کنم که در حوزه فعالیت‌های قرآنی ما برنامه نداریم در دهه هفتاد ما برای فعالیت‌های قرآنی برنامه داشتیم ولی تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز نداشتیم اما اکنون ما تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز داریم ولی برنامه نداریم. آن زمان ما یک برنامه برگزار می‌کردیم و یک بنر می‌زدیم و جا کم می‌آوردیم و مجبور بودیم از مردم به خاطر کمبود جا معذرت‌خواهی کنیم اصلاً برنامه‌های قرآنی و فعالیت‌های قرآنی ارتباطی با مسائل اقتصادی ندارد به قول رهبر انقلاب آلان کسی که بیاید پای کار را نداریم و مسئولان مرتبط با فعالیت‌های قرآنی سیاست زده شده‌اند.

اکنون همدلی به معنای واقعی کلمه وجود ندارد یکی از کارهایی که به صورت خود جوش انجام می‌دهیم ابتهالات و اناشید دینی است. ما خودمان این موضوع را دنبال کردیم و کسی در گیلان ما را در این زمینه تشویق نکرد.

** در گذشته گروه‌های قرآنی و گروه‌های سرود و تواشیح زیادی وجود داشت ولی اکنون ما چنین گروه‌هایی را در مساجد و شهرستان‌ها نمی‌بینیم دلیل این موضوع چیست؟

آن زمان ما آدمی داشتیم که بچه‌ها را جمع می‌کرد و در مسجد برای آنها شعر کار می‌کرد در واقع این کار برای بچه‌ها هم جاذبه داشت می‌توانم بگویم پایگاه یا دارالقرآن یا پایگاه هلال احمر این کار را بکند اما می‌گوییم این کار باید در مسجد انجام شود “لمسجدٌ اُسّس علی التّقوی”است.

عمده کارهای فرهنگی باید در مساجد انجام شود. یکی از مسائل ما آلان مسجدزدگی است. هیئت امناهایمان ۷۰ سال بیشتر دارند و این‌ها اعصاب بچه‌ها را ندارند. اینها آلان حال جوان ۲۰ ساله را ندارند. ما نمی‌گوییم این افراد با تجربه نباشند این‌ها هم باشند اما اجازه بدهند چند نفر جوان هم در بین آنها تزریق شود. بعد تغییرات را ببینند. مسجد یک معنویتی دارد که پایگاه بسیج و جاهای دیگر ندارد. اگر ما بخواهیم به آن اوج سابق برگردیم باید فعالیت‌ها را به مساجد برگردانیم.

استاد بزرگی چون حاج محمود لطفی‌نیا همچنان در مسجد فعالیت می‌کنند. ایشان به حضور جوانان و نوجوانان در مساجد تأکید دارند. این موضوع چطور حاصل می‌شود؟ یک بچه در مسجد شلوغ می‌کند هیات امنا می‌گوید بچه‌ها را چرا به مساجد می‌آورید بروید بیرون بچه‌ها باید در مسجد و در مقابل هیات امنا و امام جماعت پدرشان خراب‌کاری کنند. این‌ها باید هیجانات خود را مساجد تخلیه کنند و در داخل مسجد پینگ‌پنگ و شطرنج بازی کنند و کامپیوتر یاد بگیرند و داخل مساجد باید کلاس قرآن داشته باشند و معنویت خود را رشد دهند.

۲۵ سال قبل کلاس فیزیک و زبان خارجه و عربی ما در مساجد برگزار می‌شد. بنده خودم هر چه دارم از مسجد دارم و بعد ار آن رفتیم در جاهای دیگر و چیزهای دیگر را یاد گرفتیم مسجد محور و مرکز امور ما بود حضرت آیت‌الله بهجت می‌فرمایند “اللهم اجعلنی فی دِرعِک الحَصینه آلتی تجعل فی‌ها من ترید”. “خدایا ما را در درع خود حفظ کن که این درع مرا از همه سختی‌ها و مشکلات حفظ می‌کنند”. مسجد آن درع است که به آن توجه نمی‌شود.

 یکی از تغییراتی که در مساجد کشور باید صورت گیرد تغییر اعضای هیأت امناء است

جلسات و محافل قرآنی ما باید روز به روز به سمت مسجد بروند گروه تواشیح ما که طی روزهای آینده عازم کشور لبنان است در مسجد کار کرده و به اینجا رسیده است که در دیگر کشورها برایش دعوت‌نامه می‌آید. یکی از تغییراتی که در مساجد کشور ما باید صورت گیرد تغییر هیئت امناهاست. یعنی این مشکل مربوط به استان گیلان و ماسال و شاندرمن و انزلی و رشت نیست. یک مشکل کشوری است و در تمام مساجد کشور باید این تغییر و تحول صورت گیرد.

باید فضای آرامش بخش برای ترغیب جوانان به سمت مساجد فراهم کنیم و این کار اگر انجام شود یک انقلاب دوباره برای جوانان خواهد بود اون وقت آن کسی که دفاع شخصی بلد است کونگ فو می‌داند یا در ریاضی و فیزیک و زبان مهارت دارد می‌تواند این مهارت خود را در مسجد در اختیار دیگر جوانان و نوجوانان قرار دهد و به دیگران آموزش دهد ما حتی باید قرار و مدارهای خود را در مساجد بگذاریم در اوایل انقلاب ازدواج‌ها در مساجد برگزار می‌شد این اتفاق باید انجام شود.

ما امروز محتاج به جوانان هستیم. امروز خوراک برای جوانان باید فراهم کنیم و آن را در اختیار جوانان قرار دهیم و برای این کار باید یک اتاق فکر برای فعالیت‌های قرآنی داشته باشیم. امروز جوانان در گیلان می‌توانند هم‌زمان ۱۰‌ها محفل انس قرآنی برگزار کنند و این توانایی در این جوانان وجود دارد ولی باید شرایط آن را فراهم کنیم.

** اولین جایزه‌ای که در فعالیت‌های قرآنی گرفتید و تأثیر زیادی در ترغیب شما به سمت فعالیت‌های قرآنی شد چه بود؟

اولین جایزه من ۱۰۰ تومان بود، ۱۰۰ تا تک تومانی،  آن‌هم در آن زمان برای من یک دنیا بود. با اینکه ما عضو مجموعه نیروی دریایی نبودیم در این مجموعه در سن ۱۰ سالگی در محفل انس با قرآن تلاوتی داشتم. در آن زمان امیر دریادار سیاری که آلان معاون هماهنگ‌کننده ارتش جمهوری اسلامی هستند این جایزه ۱۰۰ تومانی را به من دادند. همین جایزه باعث ترغیب ما به سمت فعالیت‌های قرآنی شد. جایزه و تشویق خیلی مهم است در همه سطوح هم این جایزه مهم است وقتی مدیری زیرمجموعه خود را تشویق می‌کند به این معنی است که حواسش به عنوان مجموعه خودش هست.

طرز تلقی به من به فعالیت‌های قرآنی تشویق‌های پدر من هم تأثیرگذار بود. تشویق ما هم فقط دادن جایزه مادی نبود گاهی پدر هدیه های خاص می‌داد که اگر سوره فلان را حفظ کنید تو را می‌برم خانه پدربزرگ. ما دوست داشتیم در زمان درو برنج در مزرعه باشیم و افسار اسب را بگیریم. من سوره حشر را حفظ بودم پدرم گفت اگر مثل نوار بخوانی به تو اجازه می‌دهم افسار اسب را بگیری و ببری خانه. این برای ما بهترین جایزه بود. ما کلاه خودمان را هم با این جایزه به هوا می‌انداختیم.

** در خلوت خودتان با کدام آیه بیشتر مأنوس هستید و آن آیه را زمزمه می‌کنید؟

من آیات انتهایی از سوره مبارکه فصلت و سوره‌هایی که غالباً با دعا سر و کار دارند را بیشتر زمزمه می‌کنم هیچ‌چیز بهتر از اینکه ما با قرآن کریم درس بگیریم نیست. حالا چه طور می‌توانیم با قرآن انس بیشتری داشته باشیم؟ برای این کار باید بیشتر دعا بخوانیم و در اینجا دعا همان نماز اول وقت است و توجه به نماز اول وقت.

خیلی از مشکلات ما ناشی از بی‌توجهی به نماز اول وقت است در روایت داریم که نماز شما را از بلیات بعدی مصون می‌دارد. من معمولاً در خلوت خودم به خودم توصیه می‌کنم که به نماز اول وقت دقت و توجه بیشتری داشته باشم. ما که صاحب اولاد هستیم باید بتوانیم تا ۱۰ دقیقه قبل از نماز خود را برای نماز آماده کنیم یعنی برویم به سمت وضو گرفتن و آماده کردن سجاده و این بر روی اخلاق و رفتار اولاد ما تأثیرگذار است. این نشان‌دهنده توجه و اهمیت دادن ما به نماز اول وقت است. وقتی شما توجه به قرآن توجه می‌کنید می‌گویید “قُلْ مَا یعْبَأُ بِکمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکمْ”. آن وقت قرآن را با حس بهتری می‌خوانید و بهتر مأنوس می‌شوید.

قاریان خارجی اذعان دارند که تلاوت قاریان ایرانی دارای نظم است

مدتی قبل به یکی از شبکه‌های معارفی حزب‌الله لبنان دعوت شده بودم که در آنجا نکته‌ای را به جوانان لبنانی عرض کردم و آن این بود که در حوزه تلاوت قرآن کریم نظم در یادگیری را رعایت کنید. یعنی اول باید در یادگیری عجله نداشته باشیم و این‌که مراتب را طی کنیم مراتب تلاوت قرآن کریم روخوانی، روان‌خوانی، تجوید، صوت و لحن است یعنی در کنار تمرین باید نظم در یادگیری داشته باشیم و این توصیه من به جوانان است. امروز وقتی در محافل خارجی شرکت می‌کنیم یکی از اموری که آن‌ها درباره تلاوت‌های ما اذعان دارند این است که تلاوت قاریان ایرانی دارای نظم است یعنی در خواندن نظم را رعایت می‌کنند و حتی در این مورد مثل قاریان بزرگ تلاوت دارند مثلاً وقتی استاد فردی تلاوت می‌کند اگر قرای مصری خودشان را جمع می‌کنند و به‌خوبی گوش می‌کنند.