به گزارش ۸دی، در سال ۸۸ با وجود گذشت ۳۰ سال از انقلاب یک خلاء عظیم در حوزه فرهنگی و هنری جمهوری اسلامی وجود داشت به گونه ای که شاهد حضور کم فروغ آثار هنری انقلابی در مقابل هجمه ی عظیمی از آثار فرهنگی دیگر بودیم.

پس از انتخابات ۸۸ با وجود تلخی های فراوان و فراموش نشدنی اش اما گویا خونی تازه در رگ های هنری فرهنگی انقلاب دمیده شد و نیروهای دغدغه مند بسیاری وارد عرصه تولید آثار مستند و سینمایی شدند و بعد از گذشت ۳۰ سال حرکتی آغاز شد که نوید جریانی نو در عرصه هنری را می داد که می تواند انقلابی در فضای فرهنگی کشور ایجاد کند، از این منظر می توان گفت فتنه ۸۸  نقطه عطفی در تاریخ فرهنگی انقلاب اسلامی بود.

اما اکنون بعد از گذشت ۱۰سال از فتنه ۸۸ با وجود تولید آثار خوب و با وجود پیشرفت های فراوان نسبت به گذشته اما هنوز فقر زیادی در تولید، تبلیغ و توزیع آثار هنری به خصوص درباره فتنه احساس می شود.

در این مقاله سعی کرده ایم تعدادی از آثار خوب هنری در سه حوزه مستند، سینمایی و کتاب داستانی درباره فتنه ۸۸ را جمع آوری و به مخاطبان معرفی کنیم تا اندکی با ظرفیت های فرهنگی نیروهای انقلاب آشنا شوند.

مستند

۱. یزدان تفنگ ندارد

کارگردان : حسین شمقدری   – تولید: ۱۳۸۹

یزدان تفنگ ندارد” روایت تلاشی است طاقت فرسا و البته خستگی ناپذیر، از سوی دانشجوی نخبه دانشگاه صنعتی شریف، سید طه رضا – برنده مدال نقره المپیاد فیزیک ـ جهت یافتن بخشی از حقایق فتنه سال ۱۳۸۸؛ حقایقی که در دیده ها و دل های مردمان این مرز و بوم یافتنی است. این مستند روایت اتفاقاتی است که ۲۵ خرداد ماه و در کنار نرده های دانشگاه شریف آغاز شد، امتداد آن معمایی به نام ندا آقا سلطان بود و با شهادت ۲۸ شهروند زاهدانی – در بمب گذاری تروریستی مسجد جامع – به پایان رسید. اتفاقاتی که روایت شدند و روایت نشدند، دیده شدند و دیده نشدند، محکوم شدند و محکوم نشدند، و فراموش شدند و فراموش نشدند. اتفاقاتی که حقیقت در میان گردوغبارشان موضوعی بود فراموش شده؛ و آن حقیقت نمی توانست بیان نشود و بیان شد در “یزدان تفنگ ندارد…

۲. برادران

کارگردان: مهدی نقویان   _  تولید: ۱۳۹۳

مستند ” برادران ” به بازخوانی و رمزگشایی خبر جنجالی حضور نیروهای حزب الله لبنان در کنترل شورشهای پس از انتخابات می پردازد.

۳. روزهای خرداد

کارگردان: سید مهدی دزفولی  _ تولید: ۱۳۹۴

مستند “روزهای خرداد” که با موضوع فتنه ۸۸ تولید شده است، از منظری متفاوت به بررسی بخشی از حوادث سال ۸۸ می پردازد که در نوع خود نگاهی نو دارد. این مستند وقایعی را از قبل از انتخابات سال ۸۸ به نمایش می کشد و در انتها به انتخابات سال ۹۲ و پیروزی دکتر حسن روحانی می رسد. “روزهای خرداد” آخرین مستند بلند با موضوع فتنه ۸۸ است که در آن برای نخستین بار با شخصیت هایی نظیر فائزه هاشمی، ابراهیم یزدی، عباس عبدی، الهه کولایی و … مصاحبه شده است.

۴. خارج از دید

کارگردان: مهدی نقویان  – تولید: ۱۳۹۶

مستند “خارج از دید” روایتی است بدون سانسور و همه جانبه از آنچه در سال ۸۸، خارج از دید مردم اتفاق افتاد. این مستند در ۴ قسمت به زوایای مختلف رخ داده از قبل از آغاز انتخابات تا قدم به قدم اتفاقات اقتاده شده در ۸ ماه نفس گیر فتنه ۸۸ می پردازد.

۵. زخم تازه

کارگردان: محمد علی صدری نیا   – تولید: ۱۳۹۶

مستند “زخم تازه” روایتی از ناگفته‌های روز عاشورا در سال ۸۸ است. این روایت از زبان شاهدان عینی این ماجرا است که صبح تا ظهر آن روز را از نزدیک دیده‌اند و اکنون آن را در برابر دوربین بازگو می‌کنند.

۶. گیلن باره

کارگردان: داوود مرادیان – ۱۳۹۶

مستند “گیلن باره”‌ به تبعات اقتصادی فتنه ٨٨ و اجماع جهانی برای اعمال تحریم ها علیه ایران می پردازد و روایتی از وضع تحریم ها علیه ایران از سال ١٣۵٨ تا ١٣٨٨ را شامل می شود.«گیلن باره» سندرم نادری است که بر اثر یک بیماری ساده ایجاد شده و در نهایت به فلج شدن یا مرگ منجر می شود.علت نامگذاری این مستند به “گیلن باره” وقوع اتفاقات سال ٨٨ است که در نهایت منجر به ایجاد اجماع جهانی برای اعمال تحریم های همه جانبه علیه ایران شد؛ تحریم هایی که باعث ایجاد مشکلات اقتصادی از آن سال تاکنون برای کشور شده است.

۷. الف الف پاریس

کارگردان: حسین شمقدری – تولید: ۱۳۹۶

این مستند روایتی از فتنه ۸۸ است که به کارگردانی محمدجواد شمقدری و نویسندگی محمدحسن ناظمی اردکانی ساخته شده است. حمزه غالبی مسئول شاخه جوانان و دانشجویی ستاد میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸، یک هفته پس از انتخابات، دستگیر و زندانی شد. او پس از دستگیری دو راه را در مقابل خود می‌بیند: زندان اوین و مهاجرت(فرار). او حالا شش سال است که در فرانسه زندگی می‌کند. غالبی در این مستند از تجربه حضور در اعتراضات خیابانی سال ۸۸ و مهاجرت از ایران می‌گوید.

سینمایی:

۱. قلاده های طلا

کارگردان: ابوالقاسم طالبی – تولید: ۱۳۹۰

در انتخابات سال ۸۸ با اعلام نتایج، اعتراض های عده ای از مردم شکل تظاهرات به خود می گیرد و مأموران وزارت اطلاعات پیگیر حوادث هستند. جاسوسی به نام مازیار فنایی زاده که در خارج از کشور آموزش دیده است خود را وارد تظاهرات می کند و با کمک دوستان سلطنت طلبش شعارها را هدایت می کند و هر بار کسی را به قتل می رساند. مأموران با تله گذاشتن چند بار به جاسوس نزدیک می شوند، اما هر بار کسی او را باخبر می کند و فراری می دهد…

۲. لکه

کارگردان: محمد باقر مفیدی کیا  –  تولید: ۱۳۹۵

فیلم داستانی ” لکه ” که از زاویه ای متفاوت به فتنه ۸۸ می پردازد، ماجرا رویارویی مادر یکی از کشته شدگان فتنه ۸۸ با سیاستمداری است که در فتنه ۸۸ با حضور در صف مخالفین نظام، مشروعیت آن را زیر سوال می برد و حالا در دولت جدید قرار است مدیرکل شود.

۳. ترمینال غرب

کارگردان: قربانعلی طاهرفر – تولید: ۱۳۹۶

فیلم سینمایی “ترمینال غرب” داستان امید، دانشجوی جوانی که از طرفی درگیر بورسیه خواهرش است و از سوی دیگر، روی پروژه ای با موضوع تحقیقات هسته ای کار می کند.سه نسل از بازیگران سینمای ایران در «ترمینال غرب» حضور دارند: محسن افشانی، متین ستوده، یوسف مرادیان، سیما خضرآبادی، میرطاهر مظلومی، حبیب دهقان نسب، علی سلیمانی، حشمت آرمیده، مینا جعفرزاده، ثریا قاسمی، چنگیز جلیلوند و هوشنگ توکلی.

رمان

۱. کف خیابون

نویسنده: محمدرضا حدادپور جهرمی – ۱۳۹۶

کتاب حاضر، تحت عنوان مستند داستانی کف خیابون به بررسی رویداد های خاصی پرداخته که حاصل اطلاعات سوخته جمع آوری شده توسط (مولف) محمدرضا حدادپور جهرمی است که در لباس داستان درآمده و شب های زمستان سال ۱۳۹۵ در کانال تلگرامیش منتشر می نموده است. متن کتاب به زبان مهاوره و خیلی بی تکلف نگارش یافته که می توان ارتباط خوبی با آن برقرار کرد.

گزیده کتاب: ” رابط ما در آن جا یک مرد پنجاه ساله فغانی از بچه های مقاومت بود که فقط یک بار مراجعه کردم. آن یک بار هم به خاطر عدم اطمینانی که حتی به سایه خودم داشتم، در حالی که من را نمی دید، جیبش را زدم و توانستم یک گوشی SSF پیدا کنم و یک سیم کارت MAXSELL بخرم و بتوانم چند تا کد سر هم کنم.
اسم جهادی اش «جواز عبدالله» بود، تنها کسی بود که شاهرودی قبل از پرواز به من معرفی کرده بود و مختصاتش را گفت. با مکافات پیدایش کردم، آن روز در حال پشمک فروشی بود. از پشت به او نزدیک شدم و شوکر سمی را چسباندم به زیر کلیه هاش! خیلی آرام و آهسته به او گفتم: «سلام علیک، ۲۳۳ هستم! لطفا خودتون رو شل کنید و اجازه بدید مبلغی پول از جیبتون بردارم، لطف کنید برنگردید تا مشکلی برای هیچکدوممون پیش نیاد! اجازه هست بردارم؟ اصلا پول دارید؟ “

۲. تاب طناب دار:

  نویسنده: مهدی پناهیان  – ۱۳۹۶

کتاب «تابِ طناب دار» رمانی است عاشقانه و جذاب بر پایه اتفاقات واقعی در سال ۱۳۸۸. داستانی مملو از گره و اتفاق های گیرا که مخاطب را گاهی در فضایی سیاسی و گاهی در فضایی دور از سیاست و درگیر با احساساتی نهفته در قلب شخصیت ها پیش می برد.

«تابِ طنابِ دار» رمانی است با سه شخصیت اصلی؛ شخصیت هایی متضاد در فکر و عقیده و در جناح بندی سیاسی که هر کدام از آنها روایتی خاص خود را دارند. روایت هایی که هرکدام نشان از حرف ها و درد دل های بخشی از جامعه در ابعاد گوناگون دارد. از جوان دانشجویی که درگیر به ثمر نشاندن تلاش های خود و دوستانش در ستاد سبز دانشجویی است تا شخصیت دیگری که داستان ورودش به ماجرایی خطرناک را روایت می کند.

تنوع روایت و شخصیت در کتاب موجب شده تا مخاطب بدون وجود رد پایی از نویسنده، خود از بین روایت های مختلف تصمیم گیرندۀ چالش های پیش روی داستان باشد.

از طرفی در میان گره ها و چالش های داستانی، هر سه شخصیت درگیر عاطفه ای شخصی به دور از فضای سیاسی می شوند و برای رسیدن به مراد عاطفی خود تلاش می کنند و در اوج هیجان داستان، هر سه شخصیت باهم تلاقی می کنند و صحنه ای عجیب و جذاب را خلق می کنند.

۳. دقیقا نیمه شب

نویسنده: حسینعلی جعفری – ۱۳۹۶

“دقیقا نیمه شب” کتابی تاریخی با محوریت وقایع فتنه ۸۸ است و ساختار داستانی و ریز پردازی های دقیق دارد، وقایع کتاب مستند و دارای چاشنی تخیل است.

۴. نشانی روی آب و رد کبوترها

نویسنده: زهره یزدان پناه قره تپه – ۱۳۹۶

رُمان «نشانی روی آب و رِدِّ کبوترها»، ماجرای خود را در دل حوادث مهم تاریخ معاصر از جمله انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و فتنه روز عاشورای سال ۱۳۸۸، روایت می کند و از طریق روایت تعزیه، به واقعه عاشورا نیز می پردازد.

داستان، از پیرزنی به نام بی بی منظر، همراه با شوهر بیمارش، و تن ها پسرش قاسم می گوید که همگی در آذربایجان زندگی می کنند. در کنار او، رزمنده میانسالی به نام اِلدار است که تعزیه دار روستا و شبیه خوان امام حسین (ع) است. زمستان سال ۱۳۵۰، غلامحسین، فرزند پیش نماز محل و دانشجویی مذهبی در تهران که در پخش اعلامیه های امام خمینی دست داشته است، دستگیر می شود.

گزیده کتاب: ” همان جا، پشت وانت، کنار تابوت می نشیند. با دستی که زخم برداشته است، برف های روی تابوت را پاک می کند. صورتش را روی چوب سرد تابوت می گذارد. لب هایش از سرما، ترک برداشته و می سوزند. بر تابوت و پرچم سه رنگ آن بوسه می زند. شب نزدیک است و بارش برف، هنوز قطع نشده است. باید هر طور شده است تا صبح روز بعد صبر کند، تا صبح روز تاسوعا.”

۵. شکاف

نویسنده: محمد ستاری وفایی – ۱۳۹۶

رمان «شکاف»، روایت یک اتفاق نادر است که برای یک رفتگر شهرداری در شهر تهران اتفاق می افتد. آقا رسول فردی زحمتکش و مذهبی در یکی از شب ها که مشغول کار است با فردی در حال مرگ، مواجه می شود، او یک امانتی به رسول می دهد که زندگی و خانواده او را تحت تاثیر قرار داده و او را که تا قبل از این یک زندگی ساده و بی ارتباط با اتفاقات بزرگ را تجربه کرده، را وارد مرحله ای می کند که مرتبط با امنیت ملی است.
از طرفی نویسنده سعی داشته در دل این داستان به موضوع مهمی که باعث بروز فتنه در دل یک جامعه مذهبی می شود، اشاره کند و ارتباط بین روشنفکری مبتنی بر مبانی نظری غربی را با اتفاق شوم فتنه تبیین کند و دین و اعتقادات دینی را به عنوان عنصر اساسی تشکیل انقلاب و ادامه حکومت پایدار و موفق معرفی کند.
اتفاقات داستان که بعد از فتنه ۸۸ رخ داده، نشان می دهد که بسیاری از مردم نسبت به موضوع فتنه بینشی عمیق پیدا کرده و برخی هم هنوز با شبهاتی درگیر هستند.

گزیده کتاب: ” مرد سعی کرد از جا بلند شود، اما نتوانست؛ با صدای ضعیفی گفت: «چیزی در جیب کوچک کت من هست. آن را بردار و از بین ببر! نگذار دست کسی بیفتد.» رسول با عجله دستش را در جیب کوچک کت او فرو برد، چیزی به اندازه یک بند انگشت را بیرون آورد و بی اراده داخل جیبش گذاشت؛ بعد پرسید: «تو کی هستی؟ چرا این را از بین ببرم؟»

مرد بی رمق گفت: «خواهش می کنم آن را از بین ببر و به کسی نده. قسم بخور!  »

رسول بلند شد و به طرف پمپ بنزین سر چهارراه دوید. راه کمی نبود، ولی تنها راه حلی بود که آن موقع شب به فکرش خطور کرد. وقتی به پمپ بنزین رسید، مستقیم به دفتر رفت و با عجله در را باز کرد. یکی از کارکنان که پشت میز نشسته بود و چرت می زد، با صدای باز شدن در از خواب پرید و با عصبانیت گفت: «اَه! کیه؟ تویی رسول؟ چی شده، سگ دنبالت کرده؟»

آقا رسول آب دهانش را به سختی فرو داد و نفس نفس زنان گفت: «آقا رحمان… کلانتری… کلانتری… تلفن… زود… زود… یکی توی پیاده رو… روبه روی ساختمان… سنگ قرمز افتاده… دارد می میرد…» “

۶. برنامه نویس

نویسنده: وحید حسنی – ۱۳۹۶

این رمان در ۱۲ فصل به موضوعات اجتماعی، دفاع سایبری، امنیت فضای مجازی، لزوم تکیه بر توانمندی بومی و اقتدار ملی اشاره دارد.

داستان در بستر وقایع و رویدادهای مهم سال های ۸۸ و ۸۹ اتفاق می افتد و در این ماجرا راوی به عنوان یک دانشجو به طور ناخواسته با مسائل سیاسی و اجتماعی آن ایام ـ که حول محور فتنه و نفوذ اتفاق می افتد ـ درگیر می شود. شناخت بخشی از این جریانات موضوع کاری او شده و داستان را به پیش می برد.

این اثر به عنوان رمان برگزیده سیزدهمین جشنواره ملی داستان رضوی (کبوتر حرم) در سال ۹۶ شناخته شده است.

گزیده کتاب: ” روزهای اول دغدغه ام پیداکردن دوربین ها، سردرآوردن از کدهای شبکه و رمزهای ابَرسِرورهای دانشگاه بود. خیلی سریع تر از آنچه فکر می کردم آن ها را پیدا کردم. گمان می کردم باید این کار بخشی از اُخت شدن با دانشگاه و محیط جدید باشد. بعد از آنکه به منطقۀ اطلاعاتی دیگری در شهر رفتم تا از آنجا از فهرست کل اطلاعات دانشگاه رونوشتی بگیرم دیگر حس کردم کاری برای انجام دادن در دانشگاه ندارم. کاملاً با دانشگاه اخت شده بودم. به خودم قول داده بودم برنامه نویس خوبی باشم؛ یک هکرِ سفید، نه یک بار نمره ای از خودم جابه جا کردم و نه به کسی گفتم می توانم زندگی کاری شان را بگذارم جلوی رویشان، حتی صورت جلسات و مصوبات حوزۀ ریاست را به نشریات دانشجویی، که برای این طور چیزها بدجور اشتیاق داشتند، نفرستادم. برای اینکه تمرین کدنویسی کنم خیلی جاها، مراکز و وب سایت ها وجود داشت که خوراک هک کردن بودند، ولی می دانستم هک کردن و وارد سیستم شدن در فضای کشور خوب نیست. هر لحظه ممکن است بی مقدمه دو تا آقای محترم بیایند بالای سرت و بگویند: «آقا می شود با ما بیایید…؟ لپ تاپتان را هم بیاورید. “

۷. ۱۳ روز مانده بود به انتخابات

نویسنده: رسول ایمانی نسب –  ۱۳۸۹

نویسنده در این رمان به حوادث و رویدادهای قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال هشتاد و هشت پرداخته است و با نگارشی جذاب، گذری هم به سال های جنگ می زند. همچنین سیر داستان روایت کننده لایه های زیرین انتخابات و حرف ها و دیالوگ های رد و بدل شده بین حامیان کاندیده های رقیب در انتخابات است.
فعالیت های دانشجویی، کارناوال های تبلیغاتی، زد و خورد های انتخاباتی و در نهایت بروز مرگ های مشکوک هر کدام گوشه ای از این رمان را تشکیل می دهند.

گزیده کتاب: ” شنبه نهم خرداد، سیزده روز مانده بود به انتخابات. استاد مشغول حضور و غیاب بود که از کلاس زدم بیرون. عجله داشتم. باید نشریه را برایِ چاپ و تکثیر به دست علیرضا میرساندم. در راهرو تند تند قدم برمیداشتم تا هر چه سریعتر به دفتر بسیج برسم. برایِ رسیدن به دفتر میبایست راهرویِ طبقه یِ سوم را تا انتها بروی و بعد از اینکه همه اتاق ها تمام شد از راه پله متروکه انتهایِ آن، شصت پله نزول کنی و در عمق تاریکی به دفتر برسی. جایی دنج و دست نخورده که حتی گذر خدماتی ها هم به آنجا نمی افتاد. پیچیدم در راه پله که دیدم روبروم ایستاده اند. یکی گرگ و یکی بره. دستهایش را ستون کرده بود دو طرف سرَش به دیوار و صورتش را چسبانده بود به صورت او. با چشم سلول سلول صورتش را وارسی می کرد و با هوایِ دم و بازدم او را می آزرد. گاهی نگاه حیضَش را مثل نیزه فرو میکرد در چشمانِ او و پرستو نگاهش را از نگاه او میدزدید. قطرات اشک از گوشه ی چشمانَش خط کشیده بودند تا زیر چانه اش و ازآنجا چکیده بودند کف راه پله. ترس حتی اجازه فرو خوردن بغض را هم به او نداده بود. با چشمهایِ تَرَش داشت التماسش میکرد… “

انتهای پیام/