پایگاه خبری تحلیلی 8دی نیوز
https://www.8deynews.com
آژانس: ایران ۷گام عملی را به طور کامل اجرا کرده/ تهران ذخیره اورانیوم ۲۰درصد خود را کاهش داده است
گزارش مدیرکل آژانس انرژی اتمی درباره ایران منتشر شد. مخاطبان میتوانند ترجمه کامل متن گزارش تازه آژانس درباره ایران را در این خبر مطالعه کنند.
به گزارش ۸دی نیوز به نقل از فارس، گزارش مدیرکل آژانس انرژی اتمی درباره ایران منتشر شد.
*اجرای توافقنامه پادمان ان پی تی و مفاد مربوطه قطعنامههای شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران
* گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی
تحولات اصلی
• ایران ۷ مورد از اقدامات عملی را که در ماه فوریه سال ۲۰۱۴ در خصوص آنها با آژانس به توافق رسیده بود، اجرا کرده است. این اقدامات در چهارچوب همکاری با آژانس صورت گرفته است و آژانس در حال بررسی و تحلیل اطلاعات دریافت شده از ایران می باشد.
• ایران و آژانس در تاریخ ۲۰ ماه مه ۲۰۱۴، در چهارچوب همکاری، در خصوص ۵ اقدام عملی دیگر نیز به توافق رسیدند که این اقدامات قرار است تا تاریخ ۲۵ ماه آگوست ۲۰۱۴ در گام بعدی توسط ایران اجرا شود.
• آژانس به نظارت و راستی آزمایی در خصوص اقدامات مرتبط هسته ای که در طرح اقدام مشترک (JPA) مطرح شده، ادامه داده است (به پیوست III مراجعه شود).
• از زمان اجرای طرح اقدام مشترک، ایران به غنی سازی UF6 (هگزافلورید اورانیوم) با غنای بالاتر از ۵ درصد U-235 در هیچ یک از تأسیسات هسته ای خود نپرداخته است. در نتیجه فرایند رقیق سازی و تبدیلی که در طی همان مدت انجام شده، ذخایر هگزافلورید اورانیوم ایران با غنای بالاتر از ۲۰ درصد U-235 از ۲۰۹.۱ کیلوگرم به ۳۸.۴ کیلوگرم کاهش یافته است.
• غنی سازی هگزافلورید اورانیوم با غنای تا ۵ درصد U-235 با همان روندی که در گزارش پیشین مدیرکل آژانس به آن اشاره شده بود، ادامه می یابد. هیچ سانتریفیوژ جدیدی از نوع IR-1 و یا IR-2m (سانتریفیوژهای نسل اول و نسل دوم) در تأسیسات غنی سازی، تأسیسات غنی سازی فردو و یا تأسیسات آزمایشی غنی سازی نصب نشده است (production area). میزان مواد هسته ای که به شکل هگزافلورید اورانیوم غنی شده با غنای تا ۵ درصد U-235 باقی می ماند، ۸ هزار و ۴۷۵ کیلوگرم می باشد.
• هیچ سازه اصلی جدیدی در راکتور IR-40 (راکتور ۴۰ مگاواتی آب سنگین اراک) نصب نشده و هیچ فرایند تولید و آزمایش سوختی نیز برای این راکتور صورت نگرفته است.
• فراهم سازی دسترسی کنترل شده آژانس به کارگاه های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه های تولید روتور سانتریفیوژ و تأسیسات ذخیره سازی همچنان ادامه دارد.
A. مقدمه: این گزارش دبیرکل آژانس به شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل است و در خصوص اجرای موافقتنامه پادمان ان پی تی(NPT) و بندهای مربوط به قطعنامههای شورای امنیت در خصوص جمهوری اسلامی ایران تنظیم شده است.
1. در این گزارش اطلاعاتی در خصوص اجرای اقدامات مربوط به «بیانیه مشترک چهارچوب همکاری» و برنامه اقدام مشترک آورده شده است؛ همچنین در ضمیمه این گزارش، اطلاعات به روز شده در خصوص اجرای «اقدامات داوطلبانه» مورد توافق ایران در برنامه اقدام مشترک مورد اشاره قرار گرفته است.
2. شورای امنیت سازمان ملل نیز این امر را تصدیق کرده گه گام هایی (اقداماتی) که شورای حکام در قطعنامههای خود از ایران خواسته است، برای ایران لازم الاجرا هستند.
بندهای مربوط به قطعنامههای پیشین شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز که ذیل بند هفتم منشور ملل متحد تصویب شده، همگام با شرایط مندرج در قطعنامههای مذکور، لازم الاجراء است.
ایران میبایست تکالیف و الزامات را به طور کامل اجرایی کند تا جامعه بینالملل را از ماهیت صرفاً صلح آمیز برنامه هستهای خود مطمئن کند.
3. همانطور که در گزارشات پیشین نیز قید شده، ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاریخ ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳، «بیانیه مشترک چهارچوب همکاری» را امضاء کردند. در این چهارچوب همکاری، ایران و آژانس توافق کردند که در جهت راستی آزماییهای آژانس برای حل موارد موجود در گذشته و حال، همکرای بیشتری داشته باشند و این اقدامات را به صورت گام به گام پیش ببرند.
4. همانطور که در گزارشات پیشین نیز قید شده، کشورهای چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و آمریکا در اقدامی جداگانه، در خصوص برنامه اقدام مشترک با ایران توافق کردند. در این برنامه ذکر شده بود که «هدف از این مذاکرات، رسیدن به راه حلی جامع، بلند مدت و مورد توافق طرفین برای ایجاد اطمینان در جهان از ماهیت صرفاً صلح آمیز برنامه هسته ای ایران است. بر اساس برنامه اقدام مشترک که از تاریخ ۲۰ ژانویه سال ۲۰۱۴ اجرایی شد، اولین گام دارای محدودیت زمانی ۶ ماهه خواهد بود و در صورت توافق طرفین، این زمان تا ۶ ماه دیگر قابل تمدید خواهد بود. بر اساس درخواست کشورهای ۱+۵ و ایران و نظر به حمایت شورای حکام (برای رسیدگی به دسترسی ایران به ذخائر پولی خود)، آژانس در حال پایش موارد هستهای ضروری و راستی آزماییهای مرتبط با برنامه اقدام مشترک میباشد؛ این اقدامات شامل فعالیتهای مازاد بر اقدامات گذشته آژانس در خصوص توافق ایران با پادمان آژانس و قطعنامههای مرتبط شورای امنیت سازمان ملل متحد می شود.
5. این گزارش، تحولات واقع شده از زمان گزارش پیشین دبیرکل آژانس در مورخ ۱۰ سال جاری میلادی (GOV/2014/10) و همچنین موارد قدیمیتر را مورد بررسی قرار داده است.
B. تشریح موضوعات حل نشده
۶. در نوامبر ۲۰۱۱، قطعنامه GOV/2011/69 شورای حکام، تاکید کرده است که ایران و آژانس باید گفتوگوها برای حل فوری تمامی موضوعات اساسی باقی مانده را افزایش دهند. این مذاکرات باید با هدف ارائه توضیحاتی درباره موضوعاتی نظیر دسترسی به تمامی اطلاعات مربوطه، اسناد، سایتها، مواد و افراد در ایران باشد. شورای حکام در قطعنامه GOV/2012/50 به تاریخ سپتامبر ۲۰۱۲، اعلام کرد که همکاری ایران با درخواستهای آژانس جهت حل تمامی موضوعات باقیمانده ضروری و فوری است، تا اطمینان بینالمللی درباره ماهیت منحصرا صلحآمیز برنامه هستهای ایران احیا شود.
۷. همانطور که پیشتر گزارش شد، ایران پیرو «چارچوب همکاری، ۶ اقدام عملی اولیه را در دوره زمانی ۳ ماهه تعیینشده، انجام داده است.» پیرو گزارش قبلی مدیر کل و همچنین بنا بر درخواست آژانس، ایران شفافسازی بیشتری را در رابطه با برخی اطلاعاتی که پیشتر در رابطه با اجرای این اقدامات عملی اولیه به آژانس ارائه کرده بود، ترتیب داد. این شفافسازی شامل ارائه اطلاعات اولیه طراحی یک رآکتور تحقیقاتی جدید بود (پانویس ۱۲ را ببینید). آژانس بر اساس ارزیابی اطلاعات دریافتی از ایران، در حال حاضر هیچ مسئله حلنشدهای در رابطه با آن اطلاعات ندارد.
۸. در رابطه با چارچوب همکاری، ایران هفت اقدام عملی مورد توافق به تاریخ ۹ فوریه ۲۰۱۴ را به شرح زیر انجام داده است:
* اطلاعات مورد توافق دوجانبه و همچنین دسترسی مدیریتشده به معدن ساغند یزد را فراهم کرده (۶ می ۲۰۱۴).
* اطلاعات مورد توافق دوجانبه و همچنین دسترسی مدیریتشده به کارخانه تغلیظ اردکان را فراهم کرده (۷ می ۲۰۱۴).
* پرسشنامه به روزشده اطلاعات طراحی مربوط به رآکتور IR-40 را ارائه کرده (۱۲ فوریه ۲۰۱۴) و به درخواست آژانس، در مورد برخی اطلاعات پرسشنامه طراحی، شفافسازی کرده است (۲۹ مارس ۲۰۱۴).
* با تمهیدات پادمان ایمنی رآکتور IR-40 به توافق رسیده (۵ می ۲۰۱۴).
* اطلاعات مربوطه مورد توافق دوجانبه در مورد مرکز لیزر لشکرآباد را ارائه کرده و ترتیب بازدید فنی آژانس از این مرکز را داده است (۱۲ مارس ۲۰۱۴).
* اطلاعات مربوط به مواد اولیه، که هنوز به ترکیب یا خلوص لازم برای تولید سوخت یا غنیسازی ایزوتوپی نرسیدهاند، از جمله واردات اینگونه مواد و همچنین در مورد اورانیوم استخراجی ایران از فسفات، را ارائه کرده است (طی نامهای به تاریخ ۲۹ آوریل ۲۰۱۴).
* اطلاعات و توضیحات لازم برای ارزیابی آژانس از نیاز یا کاربری اعلام شده از سوی ایران برای ساخت چاشنیهای انفجاری «بریج وایر» (EBW) را ارائه کرده است (مراجعه کنید به بندهای ۵۵ تا ۵۷).
آژانس تائید میکند که ایران هفت اقدام عملی را انجام داده و آژانس در حال تحلیل اطلاعات ارائه شده از جانب ایران است.
۹. آژانس در خلال نشست روزهای ۲۶ آوریل ۲۰۱۴ و ۱۲ می ۲۰۱۴ در تهران، پیشنهاداتی را برای اقدامات عملی که باید ایران در رابطه با چارچوب همکاری انجام دهد، ارائه کرد. در نشست فنی روز ۲۰ می ۲۰۱۴ در تهران، آژانس و ایران بر سر پنج اقدام علمی دیگر که باید از سوی ایران در طول گام بعدی تا ۲۵ اوت ۲۰۱۴ به شرح زیر برداشته شود، توافق کردند:
* تبادل اطلاعات با آژانس در رابطه با ادعاهای مطرح شده در خصوص مبادرت به انفجارات قدرتمند، از جمله انجام آزمایش انفجار قدرتمند در مقیاس بزرگ در ایران.
* ارائه اطلاعات مربوطه مورد توافق و توضیحات مربوط به مطالعات صورتگرفته و/یا مقالات منتشر شده در ایران در رابطه با ترابرد نوترون و مدلسازیها و محاسبات مربوطه و استفاده ادعایی از آنها در مواد فشرده.
* ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و انجام هماهنگیهای لازم برای بازدید از یک مرکز تحقیقات و توسعه سانتریفیوژ.
* ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و دسترسی مدیریت شده به کارگاههای مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاههای تولید روتور سانتریفیوژ و تأسیسات ذخیرهسازی
* جمعبندی رهیافت پادمانی در مورد رآکتور IR-40.
C. تاسیسات اعلام شده از سوی ایران تحت توافق نامه پادمانی با این کشور
۱۰. بر اساس توافق نامه پادمانی با ایران, این کشور ۱۸ مورد از تاسیسات هسته ای خود و ۹ مکان دیگر را که در آن جا مواد هسته ای به طور عادی مصرف می شوند به آژانس بین المللی هسته ای اعلام داشته است. با وجود این که برخی فعالیت های ایران در برخی از تاسیسات هسته ای مغایر با قطعنامه های شورای حکام و شوری امنیت سازمان ملل متحد است و در ذیل عنوان شده است, آژانس بین المللی هسته ای به راستی آزمایی در زمینه عدم انحراف ایران در این تاسیسات ادامه خواهد داد.
D. فعالیتهای مرتبط با غنی سازی
۱۱. در مغایرت با قطعنامههای شورای حکام و آژانس بین المللی هسته ای, ایران تمامی فعالیتهای غنی سازی و فعالیتهای مرتبط با آن در تاسیسات مشخص کرده خود را به حالت تعلیق درنیاورده است.
البته , از مورخ ۲۰ ژانویه سال ۲۰۱۴ ایران UF6( کیک زرد) غنی شده بالای ۵% (اورانیومU-235 )را تولید نکرده است و همچنین ذخایر کیک زرد غنی شده ۲۰% خود را کاسته است. تمامی فعالیت های مرتبط با غنی سازی در تاسیسات اعلام شده از سوی ایران تحت نظارت آژانس بین المللی هسته است .
۱۲- ایران اعلام کرده است که هدف از غنی سازی کیک زرد تا میزان ۵%, تولید سوخت جهت تاسیسات هستهایش است. این کشور همچنین اعلام کرده است که هدف از غنی سازی کیک زرد تا میزان ۲۰% تهیه سوخت مورد نیاز تاسیسات تحقیقاتی هستهایش می باشد.
۱۳- ایران در تاسیسات اعلام شده خود موارد ذیل را تهیه کرده است:
• ۱۱۹۷۷کیلوگرم ( ۸۶۶ کیلوگرم آن قبل از گزارش قبلی مدیر کل آژانس بود) کیک زرد غنی شده تا میزان ۵% که ۸۴۷۵ کیلوگرم از آن به صورت کیک زرد غنی شده تا میزان ۵% باقی مانده است( ۸۶۶ کیلوگرم در گزارش قبلی دبیر کل ذکر شده بود) و بقیه پیش تر پردازش شده است.
• تا زمان توقف تولید کیک زرد غنی شده به میزان ۲۰%, از میزان ۴۴۷.۸ کیلوگرم, ۳۸.۴ کیلو گرم به حالت کیک زرد ۲۰ درصد غنی شده باقی مانده و بقیه پیشتر پردازش شده یا این که تبدیل به اورانیوم اکسید شده است.
D1. نطنز
۱۴. کارخانه غنیسازی سوخت (FEP): FEP یک تأسیسات غنیسازی سانتریفیوژی است که برای تولید اورانیومِ با غنای پایین، تا اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد ساخته شده و اولین بار در سال ۲۰۰۷ آغاز به کار کرده است. این کارخانه به دو بخش سالن تولید A و سالن تولید B تقسیم شده است. بنا بر اطلاعات طراحی که ایران ارائه کرده سالن تولید A برای استقرار ۸ واحد هر یک شامل ۱۸ آبشار طراحی شده است و بدین ترتیب، در مجموع تقریباً ۲۵هزار سانتریفیوژ در ۱۴۴ آبشار قرار میگیرد . ایران هنوز اطلاعات طراحی سالن تولید B را ارائه نداده است.
۱۵. در واحد حاوی سانتریفیوژهای IR-2m تا تاریخ ۱۴ می ۲۰۱۴، وضعیت از زمان گزارش پیشین مدیر کل، دست نخورده مانده است؛ ۶ آبشار به طور کامل با سانتریفیوژهای IR-2m نصب شده است؛ هیچ یک از این آبشارها با UF6 طبیعی تغذیه نشدهاند؛ و اقدامات اولیه نصب برای ۱۲ آبشار سانتریفیوژ IR-2m در این واحد، کامل شده است.
۱۶. تا تاریخ ۱۴ می ۲۰۱۴، در پنج واحد حاوی سانتریفیوژهای IR-1، وضعیت نسبت به گزارش پیشین مدیر کل دستنخورده مانده است؛ ۹۰ آبشار به طور کامل نصب شده که از بین آنها ۵۴ آبشار با UF6 طبیعی تغذیه شدهاند. همانطور که پیشتر گزارش شده، اقدامات اولیه نصب برای ۳۶ آبشار سانتریفیوژ IR-36 در دو واحدی که سانتریفیوژی در آنها نصب نشده، کامل شده است.
۱۷. ایران تا تاریخ ۱۳ می ۲۰۱۴، مجموعا از زمان آغاز به کار FEP در فوریه ۲۰۰۷، ۱۳۳۸۳۹ کیلوگرم UF6 طبیعی به آبشارها تزریق کرده و مجموعا ۱۱۷۶۷ کیلوگرم UF6 تا سطح اورانیوم ۲۳۵ غنای ۵درصد، تولید کرده است.
۱۸. بر اساس نمونههای محیطی برداشته شده از FEP و دیگر اقدامات راستیآزمایی، آژانس به این نتیجه رسید که این تاسیسات منطبق با پرسشنامه اطلاعات طراحی ارائه شده از سوی ایران، فعالیت کرده است.
۱۹. تأسیسات آزمایشی غنیسازی سوخت (PFEP): PFEP یک تاسیسات تحقیقات و توسعه و تأسیسات تولید آزمایشی اورانیوم با درصد غنای پایین (LEU) است، که اولین بار در اکتبر ۲۰۰۳ عملیاتی شده است. این تاسیسات یک سالن آبشار دارد که میتواند ۶ آبشار را در خود جای دهد و به دو بخش تقسیم شده، که ایران یکی از آنها را برای تولید هگزافلوراید اورانیوم غنی شده به اورانیوم ۲۰ درصد (آبشارهای ۱ و ۶) و بخش دیگر را برای تحقیقات و توسعه (آبشارهای ۲، ۳، ۴ و ۵) در نظر گرفته است.
۲۰. بخش تولید: همانطور که در گزارش پیشین مدیر کل عنوان شده، ایران تغذیه آبشارهای ۱ و ۶ با UF6 غنیشده تا سطح اورانیوم ۲۳۵ پنج درصد را متوقف کرده و به جای آن، به آنها UF6 طبیعی تزریق میکند. ایران در تاریخ ۸ فوریه ۲۰۱۴، اطلاعات به روزشدهای را در رابطه با بخشهایی از پرسشنامه اطلاعات طراحی ارائه کرد، که در آن عنوان شده بود که این کشور اقداماتی را «به سبب تغییر در سطح غنیسازی» انجام داده و این اقدامات «موقتا در طول گام اول اجرای برنامه اقدام مشترک، برداشته شده است.» از زمان اجرایی شدن برنامه اقدام مشترک، ایران آبشارهای ۱ و ۶ را در حالت ارتباط داخلی مورد استفاده قرار نداده است.
۲۱. تا تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴، زمانی که ایران تولید UF6 با غنای اورانیوم ۲۳۵ بیستدرصد را متوقف کرد، ایران مجموعا از فوریه ۲۰۱۰ که تولید آبشارهای ۱ و ۶ آغاز شد، به آنها ۱۶۳۰.۸ کیلوگرم UF6 تزریق کرده . مجموعا ۲۰۱. کیلوگرم UF6 غنیشده تا سطح اورانیوم ۲۳۵ بیست درصد، تولید کرده، که تمام این مواد از پروسه خارج شده و به تائید آژانس رسیده است. ایران از ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ تا ۶ می ۲۰۱۴، ۲۶۵.۳ کیلوگرم UF6 طبیعی به آبشارهای ۱ و ۶ تاسیسات آزمایشی غنیسازی سوخت، تزریق کرده و مجموعا ۲۶.۱ کیلوگرم UF6 غنیشده تا سطح اورانیوم ۲۳۵ پنجدرصد، تولید کرده است.
۲۲. بخش تحقیقات و توسعه: ایران از زمان گزارش پیشین مدیر کل، به طور متناوب سانتریفیوژهای مدل IR-6s را به صورت ماشینهای تکی، و سانتریفیوژهای IR-1، IR-2m، IR-4 و IR-6 را گاها به صورت ماشین تکی و گاهی هم در آبشارهای با ابعاد مختلف، با UF6 طبیعی تغذیه کرده است. سانتریفیوژهای IR-5 که به صورت تکی نصب شدهاند، هنوز با UF6 تغذیه نشدهاند. همانطور که در گزارش پیشین مدیر کل عنوان شد، آژانس همچنین «بستهای» جدید مشاهده کرده که در محل نصب شده، اما هنوز اتصالی به آن وجود ندارد.
۲۳. از تاریخ ۱۰ فوریه ۲۰۱۴ تا ۶ می ۲۰۱۴، مجموعا ۳۸۹.۱ کیلوگرم UF6 طبیعی به سانتریفیوژهای بخش تحقیقات و توسعه تزریق شده، اما هیچ اورانیوم با غنای پائینی از آن به عنوان محصول برداشت نشده و خروجی در پایان پروسه، بازترکیب شده است.
۲۴. از تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ تا ۱۴ آوریل ۲۰۱۴، ایران غنای ۱۰۴.۵۶ کیلوگرم از ذخایر UF6 غنیشده تا سطح اورانیوم ۲۳۵ بیست درصد خود را، کاهش داده است.
۲۵. بر اساس نمونههای محیطی گرفته شده از PFEP و دیگر اقدامات راستیآزمایی، آژانس به این نتیجه رسید که این تأسیسات منطبق با پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه، ارائه شده از سوی ایران، فعالیت کرده است.
D2. فردو
۲۶. تأسیسات غنی سازی فرود: تأسیسات غنی سازی فردو بر اساس پرسشنامه اطلاعات طراحی مورخ ۱۸ ژانویه ۲۰۱۲، یک تأسیسات غنی سازی است که با سانتریفیوژهای خود، برای تولید UF6 تا غنای ۲۰ درصدی اورانیوم ۲۳۵ و تولید UF6 تا غنای ۵ درصدی اورانیوم ۲۳۵طراحی شده است. این تأسیسات، که کار خود را از سال ۲۰۱۱ آغاز کرده، به گونهای طراحی شده که تا ۲۹۷۶ سانتریفیوژ را در آبشارهای ۱۶ گانه خود که در دو بخش این تأسیسات تعبیه شده، جای دهد.
تاکنون تمامی سانتریفیوژهای نصب شده از نوع IR-1 بوده است. در مورخ ۸ فوریه سال ۲۰۱۴، ایران با تکمیل بخشهایی از پرسشنامه اطلاعات طراحی گفته است که «برای تغییر سطح غنی سازی» اقداماتی را انجام داده و اقدامات مزبور «به صورت موقت و در گام اول اجرای برنامه اقدام مشترک» به مرحله اجراء رسیده است.
۲۷. همانطور که در گزارشات پیشین دبیرکل نیز تصریح شده است، ایران تزریق UF6 با غنای ۵درصد اورانیوم ۲۳۵ به چهار آبشار از آبشارهای موجو در واحد شماره ۲ تأسیسات فردو را که قبلا به این منظور ساخته شده بوده است، متوقف کرده و در حال حاضر، UF6 طبیعی را به این آبشارها تزریق میکند. از زمان اجرایی شدن برنامه اقدام مشترک، ایران این آبشارها را دیگر به صورت متصل به هم، مورد استفاده قرار نداده است. UF6 به هیچ یک از ۱۲ آبشار دیگر موجود در تأسیسات فردو نیز تزریق نشده است.
۲۸. در نتیجه راستی آزمایی فیزیکی فهرست از سوی ایران که در ماه نوامبر سال ۲۰۱۳ توسط آژانس و در تأسیسات فردو انجام شد، آژانس با وجود عدم قطعیتی که به صورت معمول در اندازهگیریهای بعمل آمده از چنین تأسیساتی وجود دارد، فهرست اعلام شده از سوی ایران در مورخ ۲۳ نوامبر سال ۲۰۱۳ را تأیید می کند.
۲۹. در خلال روزهای ۱۸ ژانویه تا ۲ فوریه سال ۲۰۱۴، آژانس بار دیگر فهرست مورخ ۲۰ ژانویه سال ۲۰۱۴ ارائه شده از سوی ایران را در تأسیسات فردو مورد راستی آزمایی قرار داد که نتیجه این راستی آزمایی کماکان در حال سنجش و ارزیابی از سوی آژانس میباشد.
۳۰. در تاریخ ۲۰ ژانویه سال ۲۰۱۴ که تولید UF6 با غنای ۲۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ از سوی ایران متوقف شد، ایران از زمان شروع تولید در سال ۲۰۱۱، ۱۸۰۶ کیلوگرم UF6 با غنای ۵درصد اورانیوم ۲۳۵ را به آبشارهای تأسیسات فردو تزریق کرده و جمعاً ۲۴۵.۹ کیلوگرم UF6 با غنای ۲۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ تولید کرده است. آژانس این امر را تصدیق می کند که تمامی UF6 با غنای ۲۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ از آن تاریخ، از روند تولید کنار گذاشته شدهاند. در خلال روزهای ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ و ۱۳ مه ۲۰۱۴، ایران ۷۳۹.۳ کیلوگرم UF6 طبیعی به آبشارهای تأسیسات نطنز تزریق کرده و جمعاً ۷۶.۵ کیلوگرم UF6 با غنای ۵درصد اورانیوم ۲۳۵ تولید کرده است.
۳۱. بر اساس نتایج آنالیز نمونههای محیطی گرفته شده در تأسیسات فردو و نظر به دیگر راستی آزماییهای انجام شده،آژانس به این نتیجه رسیده است که فعالیت تأسیسات فردو منطبق با ادعاهای مقامات ایرانی و اطلاعات مندرج در پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه بوده است.
D.3. دیگر فعالیت های مرتبط غنی سازی
۳۲. ایران به فراهم کردن دسترسی از پیش اعلام شده آژانس به کارگاه های مونتاژ سانتریفیوژها، کارگاه های تولید بخش های چرخان (روتور) سانتریفیوژها و تأسیسات ذخیره سازی ادامه می دهد. چنین دسترسی هایی، در کنار اطلاعات مرتبط توافق شده، پیرو یکی از اقدامات عملی مورد توافق در چهارچوب همکاری توسط ایران فراهم خواهد شد ( به پاراگراف ۹ در بالا مراجعه شود). به عنوان بخشی از این دسترسی از پیش اعلام شده، ایران فهرست جزئیات مونتاژهای بخش های چرخان سانتریفیوژهای به کار رفته برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج شده، را نیز در اختیار آژانس قرار داده است. آژانس، اطلاعات ارائه شده توسط ایران را تحلیل کرده و بنا بر درخواست، جزئیات بیشتری را نیز دریافت کرده است. بر اساس تحلیل تمام اطلاعات ارائه شده توسط ایران، در کنار دسترسی از پیش اعلام شده و دیگر فعالیت های راستی آزمایی صورت گرفته توسط آژانس، این نهاد می تواند تأیید کند که تولید و مونتاژ بخش های چرخان سانتریفیوژها مطابق با برنامه جایگزین سازی سانتریفیوژهای آسیب دیده ایران صورت گرفته است.
۳۳. پیرو یکی از اقدامات عملی توافق شده در چهارچوب همکاری، همانطور که در بالا نیز اشاره شد (پاراگراف ۹)، ایران موافقت کرده تا اطلاعات توافق شده ای را ارائه کند و ترتیبات انجام یک بازدید فنی از یک مرکز تحقیق و توسعه سانتریفیوژ را نیز فراهم سازد.
E. فعالیت های بازفرآوری
۳۴. پیرو قطعنامه های مرتبط شورای حکام و شورای امنیت، ایران ملزم شده است تا فعالیت های بازفرآوری خود را شامل تحقیق و توسعه به حالت تعلیق درآورد. همانطور که در گزارش پیشین مدیرکل به آن اشاره شد، ایران اعلام کرده است که “در نخستین گام (۶ ماهه نخست)، ایران وارد هیچ یک از مراحل بازفرآوری و یا ساخت تأسیساتی با قابلیت بازفرآوری نخواهد شد”.
۳۵. آژانس به نظارت خود بر استفاده از سلول های تابشگر در راکتور تحقیقاتی تهران و تأسیسات تولید رادیوایزوتوپ های زنون، ید و مولیبدنوم (MIX) ادامه داده است. آژانس بازرسی و راستی آزمایی اطلاعات طراحی (DIV) در راکتور تحقیقاتی تهران را در تاریخ ۱۴ مه ۲۰۱۴ و همچنین یک راستی آزمایی اطلاعات طراحی در تأسیسات تولید رادیوایزوتوپ های زنون، ید و مولیبدنوم در تاریخ ۱۲ مه ۲۰۱۴ صورت داده است. آژانس تأیید می کند که هیچ فعالیت مربوط به بازفرآوری در راکتور تحقیقاتی تهران و تأسیسات تولید رادیوایزوتوپ ها و نیز دیگر تأسیساتی که آژانس به آنها دسترسی دارد، در جریان نیست.
F. پروژههای مربوط به آب سنگین
۳۶. ایران بر خلاف قطعنامههای شورای حکام و شورای امنیت کار بر روی تمام پروژههای مربوط به آب سنگین را تعلیق نکرده است. با این حال، از زمان اجرایی شدن برنامه اقدام مشترک، ایران نه قطعه مهمی در رآکتور IR-40 نصب کرده و نه بستههای سوخت هستهای رآکتور IR-40 را در کارخانه تولید سوخت (FMP)، تولید کرده است (بند ۴۷ را ببینید).
۳۷. رآکتور IR-40: این رآکتور یک رآکتور ۴۰ مگاواتی تحقیقاتی آب سنگین است که میتواند ۱۵۰ مجموعه سوخت اورانیوم طبیعی را دربرگیرد.
۳۸. در تاریخ ۱۱ می ۲۰۱۴، یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی انجام داد و مشاهده کرد که از زمان گزارش پیشین مدیر کل، هیچ یک از قطعات اصلی باقیمانده، نصب نشده است. همانطور که در گزارش پیشین مدیر کل عنوان شد، ایران در راستای تعهداتش بر اساس چارچوب همکاری (بند ۸ در فوق را ببینید)، در فوریه ۲۰۱۴ نسخه به روزشده پرسشنامه رآکتور IR-40 را ارائه کرد. آژانس این نسخه را بررسی کرده، خواستار شفافسازی بیشتر ایران شد و ایران نیز این کار را انجام داد. همانطور که پیشتر عنوان شد (بند ۸)، ایران و آژانس در تاریه ۵ می ۲۰۱۴، بر سر اقدامات پادمان ایمنی برای رآکتور IR-40 به توافق رسیدند. پیرو یکی از اقدامات عملی مورد توافق در رابطه با چارچوب همکاری، همانطور که پیشتر عنوان شد (بند ۹)، ایران قرار است تا ۲۵ اوت ۲۰۱۴ با آژانس بر سر یک رهیافت پادمانی برای رآکتور IR-40 به جمعبندی برسد.
۳۹. کارخانه تولید آب سنگین: این کارخانه تأسیساتی برای تولید آب سنگین است، که توان طراحیشده تولید سالانه ۱۶ میلیون تن آب سنگین سطح رآکتور را داراست.
۴۰. همانطور که پیشتر گزارش شده، هرچند که کارخانه تولید آب سنگین تحت پادمانهای آژانس نیست، اما کارخانه در تاریخ ۸ دسامبر ۲۰۱۳ تحت دسترسی مدیریتشده آژانس قرار گرفته است. ایران همچنین، در طول دسترسی مدیریت شده، اطلاعات مربوطه مورد توافق دو جانبه را به آژانس ارائه کرده است. به علاوه، دسترسی به محل ذخیرهسازی آب سنگین در مجتمع تبدیل اورانیوم (UCF) اصفهان، آژانس را قادر ساخت تا آب سنگین را بررسی کند.
G. تبدیل اورانیوم و تهیه سوخت
۴۱. همانطور که در ادامه اشاره شده، ایران در حال انجام فعالیتهایی در «مرکز تبدیل اورانیوم»، «کارخانه پودر دیاکسید اورانیوم غنیشده»، «کارخانه تولید سوخت» و «کارخانه ساخت صفحات سوخت» در اصفهان است، که این فعالیتها با تعهداتش مبنی بر تعلیق تمام فعالیتهای مربوط به غنیسازی و پروژههای مربوط به آب سنگین مغایرت دارد، هرچند که این تأسیسات تحت پادمانهای آژانس قرار دارد.
۴۲. ایران از زمان آغاز تبدیل و تولید سوخت در تأسیسات اعلامشده خود، غیر از موارد دیگر:
* ۵۵۰ تن UF6 طبیعی در UCF تولید کرده که ۱۵۷ تن آن به FEP تبدیل شده است.
* ۵۳ کیلوگرم از UF6 غنیشده تا سطح ۳.۳۴ درصد را وارد پروسه تبدیل تحقیقات و توسعه UFC کرده و جمعا ۲۴ کیلوگرم اورانیوم در فرم UO2 تولید کرده است.
* ۳۰۳.۲ کیلوگرم از UF6 با غنای ۲۰درصد (۴۰.۵ کیلوگرم بیشتر از گزارش قبلی مدیر کل) را وارد پروسه تبدیل در FPFP کرده و جمعا ۱۴۲.۵ کیلوگرم اورانیوم در فرم U3O8 تولید کرده است.
* ۴ تن UF6 طبیعی را از UCF به EUPP منتقل کرده است. به علاوه، ۴.۳ تن از UF6 با غنای تا ۵ درصد از FEP به EUPP منتقل شده است.
* ۲۰ بسته سوختی حاوی اورانیوم با غنای تا ۲۰درصد و ۲ بسته سوختی حاوی اورانیوم با غنای تا ۳.۳۴درصد را به رآکتور تحقیقاتی تهران منتقل کرده است.
۴۳. تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF): UCF تاسیساتی جهت تبدیل است که از آن برای تولید هگزا فلوراید اورانیوم و دی اکسید اورانیوم طبیعی از کنستانتره سنگ معدن اورانیوم استفاده میشود. اینگونه برنامه ریزی شده است که در یو سی اف پودر دی اکسید اورانیوم نیز از هگزافلوراید اورانیوم ۲۳۵ غنی شده تا ۵ درصد تولید شود، شمشهای فلزی اورانیوم از تترا فلوراید طبیعی و تحلیل رفته تولید شود و تترا فلوراید اورانیوم از هگزافلوراید اورانیوم تحلیل رفته تولید گردد.
۴۴. ایران اعلام کرده است که تا تاریخ ۱۹ می ۲۰۱۴، ۱۳.۸ تن اورانیوم طبیعی در فرم UO2 از طریق تبدیل UOC تولید کرده است. آژانس تائید کرده است که تا همان تاریخ، ایران ۱۳.۲ تن اورانیوم طبیعی را در فرم UO2 به FMP منتقل کرده است.
۴۵. کارخانه پودر دیاکسید اورانیوم غنیشده (EUPP): EUPP تأسیساتی برای تبدیل UF6 با غنای تا ۵درصد به پودر دیاکسید اورانیوم است. در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۴، آژانس یک مرحله راستیآزمایی اطلاعات طراحی و بازرسی EUPP انجام داد و طی آن تائید کرد که دستور آغاز استفاده از اورانیوم طبیعی، صادر شده است.
۴۶. کارخانه تولید سوخت (FMP): FMP تأسیساتی برای ساخت مجموعههای سوختهای هستهای برای رآکتورهای تحقیقاتی و برقی است (ضمیمه ۲ را ببینید).
۴۷. در تاریخ ۱۰ و ۱۱ می ۲۰۱۴، آژانس یک مرحله راستیآزمایی اطلاعات طراحی و بازرسی در FMP انجام داده تائید کرد که ایران به توقف تولید بستههای سوختی با استفاده از UO2 برای رآکتور IR-40 ادامه داده و تمام بستههای سوختی که پیشتر تولید شده، در FMP باقی مانده است.
۴۸. کارخانه تولید صفحههای سوختی (FPFP): اف پی اف پی تأسیساتی برای تبدیل هگزافلوراید اورانیوم غنیشده به اورانیوم ۲۳۵ بیست درصدی به U3O8 و تولید بستههای سوختی ساخته شده از صفحههای سوختی حاوی U3O8 هستند.
۴۹. آژانس از ۱۷ تا ۲۱ ماه می ۲۰۱۴، یک مرحله راستیآزمایی اطلاعات طراحی در UCF انجام داد، که آژانس در حال تحلیل نتایج آن است.
۵۰. همانطور که در گزارش پیشین مدیر کل عنوان شد، ایران اعلام کرده است که «در طول گام اول بازه زمانی (۶ ماهه)، هیچ خط تبدیل مجددی برای تبدیل اکسید اورانیوم با غنای تا ۲۰درصد به UF6 با غنای تا ۲۰درصد، وجود ندارد.» در روزهای ۱۲ و ۱۴ می ۲۰۱۴، آژانس یک مرحله راستیآزمایی اطلاعات طراحی و بازرسی در FPFP انجام داد و طی آن تائید کرد که تبدیل UF6 با غنای تا ۲۰درصد به U3O8 در جریان است و اینکه هیچ خطی برای تبدیل مجدد اکسید اورانیوم به UF6 وجود، نداشت.
۵۱. آژانس تائید کرده است که تا تاریخ ۱۱ می ۲۰۱۴، ایران جمعا ۳۰۳.۲ کیلوگرم UF6 با غنای تا ۲۰درصد (۲۰۴.۷ کیلوگرم اورانیوم) را وارد روند تبدیل در FPFP کرده و جمعا ۱۴۲.۵ کیلوگرم اورانیوم به فرم U3O8 تولید کرده است. آژانس همچنین تائید کرده است که ۴۰.۴ کیلوگرم از اورانیوم در قالب جامد یا مایع نگهداری میشود. باقیمانده اورانیوم که وارد پروسه شده، در پروسه و در پسماند باقی مانده است.
۵۲. آژانس تائید کرده است که تا تاریخ ۱۱ می ۲۰۱۴، ایران در FPFP یک بسته سوخت آزمایشی و ۲۶ بسته سوخت مخصوص رآکتور تحقیقاتی تهران، تولید کرده است. ۲۰ عدد از این بستههای سوختی، شامل بسته آزمایشی، به رآکتور تحقیقاتی تهران منتقل شدهاند.
H. جنبههای نظامی ممکن
۵۳. گزارشهای پیشین ارائه شده توسط مدیر کل به موارد باقیمانده از ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران و اقدامات لازم جهت حل موضوعات مزبور را مشخص کرده بود. آژانس همچنان در خصوص وجود ابعاد اعلام نشده هستهای از جمله فعالیتهای سازمانهای نظامی ایران همچون تولید کلاهک هستهای قابل نصب بر روی موشک نگران است. لازم است که ایران در خصوص تمام ابعاد باقیمانده با آژانس بهطور کامل همکاری کند، بهخصوص ابعادی که به نگرانی در خصوص ابعاد نظامی برنامه هستهای ایران دامن میزنند. از جمله این اقدامات فراهم آوردن دسترسی به تمام پایگاهها، تجهیزات، افراد و مستنداتی است که مورد تقاضای آژانس هستند.
۵۴. ضمیمه گزارش نوامبر ۲۰۱۱ مدیر کل (GOV/2011/65) شامل یک آنالیز جزئی از اطلاعاتی بود که تا آن زمان در اختیار آژانس قرار گرفته بودند. بر اساس این اطلاعات ایران فعالیتهایی در خصوص تولید یک وسیله انفجاری هستهای انجام داده بود. آژانس به این نتیجه رسیده که این اطلاعات در کل صحیح هستند. ایران به نگرانیهای آژانس در این خصوص با این استدلال که ادعای مزبور بیپایه است، بیاعتنایی نموده است. اکنون آژانس به اطلاعاتی دست یافته که آنالیز نوامبر ۲۰۱۱ را بیشتر تقویت میکنند.
۵۵. همانطور که پیشتر در پاراگراف سوم مورد اشاره قرار گرفت، ایران و آژانس توافق کردهاند که همکاری بیشتری درزمینه راستیآزماییهای آژانس انجام دهند تا تمام موضوعات فعلی و گذشته حل شوند. هفت گام توافق شده بین ایران و آژانس در گام دوم شامل اراده اطلاعات و توضیحات به آژانس در خصوص نیاز ایران به تولید «بریج وایر»های انفجاری بود.
۵۶. در نشست فنی مورخ ۲۶ آوریل ۲۰۱۴ که در تهران منعقد شد و در فهوای نامه مورخ ۳۰ آوریل ۲۰۱۴،ایران اطلاعات و توضیحاتی را به آژانس ارائه داد تا آژانس بر مبنای آنها، نیاز ایران به چاشنیهای پرسرعت (بریج وایر) و بکارگیری آنها در جهت تولید این نوع چاشنی انفجاری مورد ارزیابی قرار دهد. در نشست فنی مورخ ۲۰ ماه مه ۲۰۱۴ در تهران، ایران در پاسخ به درخواست آژانس، اطلاعات و توضیحات تکمیلی بیشتری را از جمله مدارک دال بر نیاز خود به چاشنی های بریج وایر و بکارگیری آنها ارائه کرد. ایران مدارکی را به آژانس ارائه کرد که نشان می داد انفجار همزمان چشانیهای بریج وایر، اقدامی در جهت آزمایش عملکرد غیرنظامی این چاشنیها بوده است. از سال ۲۰۰۸ تاکنون، این اولین بار بود که ایران پاسخی فنی در خصوص مسائل مربوط به جنبه نظامی برنامه هستهای خود به آژانس ارائه میداد. البته اطلاعات ارائه شده از سوی ایران هنوز از سوی آژانس تحت ارزیابی است.
۵۷. همانگونه که آژانس هم در نشست فنی مورخ ۲۶ آوریل ۲۰۱۴ در تهران و هم در فهوای نامه مورخ ۱۲ ماه مه ۲۰۱۴ به ایران گفته بود، آژانس به ارزیابی مسائل فیمابین که در ضمیمه گزارش سال ۲۰۱۱ دبیرکل آمده بوده است، نیاز دارد. این شامل بررسی و کسب اطلاعات در خصوص موارد گوناگون (که مورد چشانیهای بریج وایر اولینم مورد از این دست بود) و در ادامه، بررسی دیگر موارد و ادغام تمام موراد بررسی شده تحت یک سامانه و رسیدگی به این سامانه به عنوان یک مورد کلی خواهد شد.
۵۸. همانطور که پیشتر نیز گفته شده بود (و در پاراگراف ۹ این گزارش نیز آمده است) دو مورد از اقدامات عملی که در تاریخ ۲۰ ماه مه سال ۲۰۱۴ مورد توافق ایران و آژانس قرار گرفت، به اطلاعات مندرج در ضمیمه گزارش سال ۲۰۱۱ دبیرکل آژانس مربوط می شد. اقدامات مربوط به ایران به این شرح است:ارائه اطلاعات به آژانس در خصوص ادعاهای آغاز کار بر روی مواد منفجره قوی و سریع از جمله آزمایش بر روی این مواد در مقیاس وسیع، ارائه اطلاعات و توضیحات مورد توافق درباره مطالعات صورت بر روی و یا مقالات متشر شده در خصوص انتقال نوترون و مدل سازیها و محاسبات صورت گرفته مربوط به این انتقال و اعمال ادعا شده این مطالعات و مدلسازی ها در مواد فشرده.
۵۹. آژانس کماکان خواستار ارائه پاسخ از سوی ایران به سوالهای مطرح شده از این کشور در خصوص پارچی و کارشناس خارجی است. آژانس همچنین کماکان خواستار دسترسی به نقاط خاص در سایت پارچین است. از زمان اولین درخواست آژانس برای دسترسی به سایت پارچین، فعالیت های گسترده ای در این سایت صورت گرفته که این فعالیتها توانایی آژانس برای راستی آزمایی موثر را به شدت کاهش داده است. از زمان گزارش قبلی مدیرکل آژانس، تصاویر ماهوارهای، مصالح ساختمانی، ضایعات، نخالهها و فعالیت های ساختمانی در حال انجام در این سایت را تحت نظر داشتهاند که این تصاویر نشاندهنده برچیدن/جایگزینی و یا نوسازی دیوارههای بیرونی دو ساختمان اصلی سایت هستند.
I. اطلاعات طراحی
۶۰. بر اساس توافقنامه پادمان ها و قطعنامه های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران ملزم است مفاد کد تعرف شده به شماره ۳.۱ از بخش عمومی ترتیبات فرعی توافقنامه پادمان ها (Subsidiary Arrangements General Part) در ارتباط با فراهم سازی اولیه اطلاعات طراحی را اجرایی سازد.
J. پروتکل الحاقی
۶۱. برخلاف قطعنامه های مربوط شورای حکام و شورای امنیت، ایران پروتکل الحاقی را اجرا نمی کند. آژانس در جایگاهی نیست که بتواند تضمینی معتبر درباره عدم وجود فعالیت ها و مواد هسته ای اعلام نشده در ایران ارائه کند مگر اینکه ایران همکاری لازم با آژانس را در این رابطه، شامل اجرای پروتکل الحاقی داشته باشد.
K. موضوعات دیگر
۶۲. در تاریخ ۱۴ ماه مه ۲۰۱۴، آژانس تایید کرد که ۱۰ میله سوخت تولید شده در ایران با اورانیوم غنیشده تا ۲۰ درصد، در هسته مرکزی TRR قرار گرفتهاند. در همین تاریخ، آژانس مشاهده کرد که میله سوخت مربوط به نمونه کوچک رآکتور IR-40 در استخر ذخیرهسازی قرار گرفته است.
۶۳. همچون تاریخ ۱۲ مه ۲۰۱۴، یک صفحه سوخت مشتمل بر عنصر U3O8 که تا ۲۰ درصد غنی شده بود و همچنین اورانیوم، در تسهیلات MIX قرار گرفته بود که از FPFP به این مکان انتقال یافته و در فعالیتهای تحقیق و توسعه مربوط به بهینهسازی تولید ایزوتوپهای MO99، Xe133 و I132 مورد استفاده قرار میگرفت.
۶۴. بین تاریخهای ۲۸ آوریل و اول مه ۲۰۱۴، یک برنامه PIV در نیروگاه اتمی بوشهر اجرا کرد که در این دوره رآکتور آن برای سوختگذاری مجدد خاموش شده بود.
خلاصه:
۶۵. در حالی که آژانس به راستی آزمایی برای تایید عدم انحراف ایران در تاسیسات هسته ایاش بر اساس توافق پادمانی با این کشور ادامه می دهد, اما در عین حال آژانس موقعیتی نیست که درباره مواد اعلام نشده و فعالیتهای دیگر هستهای اعلام نشده این کشور اطمینان سازی کند و بدین نتیجه برسد که تمامی مواد هستهای در ایران در خدمت فعالیتهای صلح آمیز است.
۶۶. اقدامهای اساسی و عملی از سوی ایران بر اساس موارد توافق شده مورخ ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳ و ۹ فوریه ۲۰۱۴ و مطابق آنچه که برنامه ریزی شده بود, رعایت شده است. تعامل ایران با آژانس بینالمللی هستهای منجمله ارائه اطلاعات و تحلیلهای در حال اجرای این نهاد به آژانس برای درک بهتر از برنامههای هستهای این کشور کمک میکند.
۶۷. این امر مهم است که ایران تعامل خود با آژانس را برای حل تمامی مسائل باقیمانده مربوط به برنامه هستهای این کشور ادامه دهد. موافقت ایران در تاریخ ۲۰ ماه مه سال ۲۰۱۴ برای برداشتن ۵ گام عملی، یک گام دیگر رو به جلو است.
۶۸. آژانس به فعالیتهای خود در خصوص اقدامات پایشی و راستی آزماییهای مربوط به برنامه اقدام مشترک ادامه خواهد داد.
۶۹. مدیرکل آژانس به ارائه گزارشات خود به صورت مناسب ادامه خواهد.
نظرات