به گزارش ۸دی،  استان گیلان علاوه بر مناطق و جاذبه های طبیعی زیبا از بناهای تاریخی بی نظیری برخوردار است که نقش عظیمی می توانند در جذب گردشگر ایفا کنند.

بر این اساس تحریریه پایگاه خبری ـ تحلیلی هشت دی با توجه به فرارسیدن فصل بهار که بستر مناسبی برای سفر و گردش مهیا است به معرفی مناطق و جاذبه های تاریخی و گردشگری در شهرستان های گیلان می پردازد.

در این گزارش به معرفی آثار تاریخی و گردشگری شهرستان انزلی می پردازیم.

۱۶ اثر تاریخی شهرستان انزلی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

کاخ میان پشته (موزه نظامی)، برج ساعت (فانوس دریایی) ساختمان موزیک (موزیک جیگا)، پل قدیمی غازیان، بنای شهرداری، بنای اداره گمرک، سر در اداره بنادر و دریانوردی گیلان، بنای قدیمی بانک ملی انزلی، کلیسای مریم مقدس، منبع آب اداره بنادر و دریانوردی گیلان، مناره مسجد قائمیه، ساختمان قدیمی دادگستری بندرانزلی، مجموعه میدان امام، دبیرستان مهدخت سابق (شرف)، هتل گل سنگ، بلوار ساحلی ( قدس) را از جمله بناهای ثبت شده می توان نام برد.

برج قدیمی ساعت

برج ساعت بندر انزلی از بناهای دوره قاجاریه می باشد که در خیابان سپه شهر بندر انزلی واقع شده است.

این بنای تاریخی در واقع، بنای یادبود شهر بندر انزلی است و با استناد به اسناد تاریخی، زمانی که آقا محمدخان قاجار بر امیر هدایت الله خان چیره شد، به دستور وی به  عنوان برج دیده بانی  اسلحه خانه  و  تاسیسات نظامی  و همچنین به  عنوان فانوس دریایی بنا گردید. این برج آجری و دارای سقف سفالی، در عصر قاجاریه و خصوصا در دوره جنگ های ایران و روس به عنوان برج دیده بانی مورد استفاده قرار می گرفت. در سال ۱۳۰۸ به دستور رضا خان مهندسین آلمانی برج مذبور را با سیمان و آجر تجدید بنا کردند و ساعتی بالای آن نصب نمودند. این برج از آن پس برج ساعت نام گرفت.

پل غازیان

این پل که بیشتر از ۷۰ سال قدمت دارد از پل های متحرک ساخته شده در کشور به شمار می آید و از آنجایی که پل غازیان در زمان خودش از معدود پل های پیشرفته جهان در نوع خودش بوده جزو پل های تاریخی ایران به ثبت رسیده است.

بر اساس اسناد تاریخی، ساخت پل غازیان از بتون مسلح از اواخر تیرماه ۱۳۱۴ شروع و اوایل تابستان ۱۳۱۶ یعنی ۱۸ ماه بعد تمام شد و از خرداد ماه ۱۳۱۷ مورد استفاده قرارگرفت و آذر ماه ۱۳۱۸به طور رسمی افتتاح شد.

قبل از احداث این پل رفت و آمد از انزلی به غازیان به وسیله قایق صورت می گرفت. تا اینکه پل غازیان به میان پشته به طول ۲۱۰، عرض ۱۰ و ارتفاع ۸۵/۶ متر با پنج دهانه که یک دهانه آن به طول ۲۵ متر متحرک بود و در زمان عبور کشتی ها آن رو بلند می کردند ساخته شد.

پل غازیان در سال های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۳ مرمت شد و تا سال ۸۴ هم مورد استفاده قرار می گرفت تا این که با ساخت پل جدید غازیان ( پل ولایت ) و برای پیشگیری از فرو ریختن بازنشسته شد.

حافظیه انزلی

در اوایل دوره پهلوی در مجاورت شهرداری انزلی، بنای سفید زیبایی برای اجرای موسیقی ساخته شد که به دلیل شباهت با بنای آرامگاه حافظ به حافظیه معروف شد.

بنای این ساختمان زیبا سال ۱۳۱۱ شمسی به سفارش شهرداری انزلی در بین درختان سرسبز و زیبا و با چشم‌اندازی به بلوار انزلی و بندرگاه در محوطه حیاط ساختمان شهرداری توسط مهندسان آلمانی ساخته شد. این بنا به شماره ۱۵۱۳ جزء آثار ملی به ثبت رسیده و از جاذبه‌های گردشگری شهر ساحلی انزلی بشمار می‌آید.

مساحت کلی این بنا ۷۶ مترمربع و ستون‌های بلند، دیواره کوتاه نرده‌ای شکل و بامی گنبدی از مشخصه‌های این بناست.

در دو سوی بنا پنج پله کوتاه قرار دارد که شما را به داخل محوطه راهنمایی می‌کند و در مرکز بنا هم تصویر چنگ موسیقایی با موزاییک نقش بسته است.

کاخ میان پشته یا موزه نظامی

این کاخ در میان پشته و ما بین دو پل انزلی و غازیان در محوطه وسیعی واقع شده است. قبل از احداث آن در جایش کاخ زیبا و با شکوه «خوشتاریا » قرار داشت که هنوز روشنایی برق در ایران وجود نداشت شب ها غرق در نور بود.

این بنای زیبا و با شکوه در سال ۱۳۰۷ شمسی آتش گرفت و سوخت. بنای کاخ میان پشته از سال ۱۳۰۸ شمسی به دستور رضا شاه آغاز و پس از دو سال در سال ۱۳۱۰ به پایان رسید از جمله کار های هنری این ساختمان پله ایست که طبقات سه گانه را به هم وصل می کند به طوری که اگر شخصی در شیروانی ساختمان باشد طوری پله ها بدون پایه جا گذاری شده که در آن واحد کف زیرین را خواهد دید.

مساحت زیر بنای آن ۱۱۶۸ متر مربع می باشد. بدنه ساختمان ۲ جداره و از بلوک سیمانی ساخته شده و دارای ۱۱ اتاق و یک سالن پذیرایی با چهار سرویس حمام و دستشویی است. داخل اتاقها به طرز زیبایی گچ بری شده و لوستر بزرگ شش شاخه ای کریستال با زنجیری در سرسرای کاخ آویزان است.

از سال ۱۳۶۷ نیروی دریایی پس از تعمیرات اساسی کاخ را به موزه نظامی تبدیل و انواع سلاح های گرم و سرد را از زمان صفویه تا کنون در قفسه های مخصوص جاسازی و در معرض دید عموم قرار داده که یکی از نقاط دیدنی و خاطره انگیز بندر انزلی می باشد و بازدید از این موزه نظامی برای عموم آزاد است.

آرامگاه لهستانی ها

با حمله ی هیتلر و استالین به لهستان، رو س ها هزاران اسیر از آنها را به سیبری منتقل کردند. زمان حمله ی هیتلر به روسیه، در توافق بین استالین و فرماندۀ لهستان، عده ای از لهستانی برای کمک به متفقین در بهار ۱۳۲۱ ش. از طریق بندر انزلی وارد ایران شدند. نظامیان لهستانی برای جنگ در جبهه های متفقین به آفریقای جنوبی و هند رفتند، غیر نظامیان نیز در اردوگاه های دایر شده تا پایان جنگ در ایران باقی ماندند.

بیش از ۱۶۰ هزار لهستانی از اردوگاه های سیبری وارد بندرانزلی و از آنجا به داخل ایران به خصوص تهران وارد شدند. عده ای نیز از مرز عشق آباد به شهر مشهد وارد شدند.

از همان ابتدای ورود به ایران،تعداد زیادی از مردان لهستانی به ارتش آزادی بخش لهستان پیوسته و ایران را ترک کردند و در جبهه های متفقین علیه متحدین جنگیدند. اما در این میان، جمع زیادی از غیرنظامی ها در اردوگاه هایی اقامت گزیدند که از سوی وزارت کشور در شهرهایی مثل تهران، اصفهان، و مشهد دایر شده بود، و تا پایان جنگ جهانی دوم در ایران باقی ماندند.

مقارن با ورود آنها، ایران با بحران کمبود خواروبار روبه رو بود، و ورود آنها در تشدید این بحران بی تأثیر نبود. همچنین، باتوجه به اینکه دربدو ورودشان به ایران از لحاظ بهداشت وضعت مطلوبی نداشتند، عامل انتقال بسیاری از بیماری های واگیردار از جمله تیفوس و تیفوئید در ایران شدند. در کنار این پیامدهای منفی، آنها براساس گروه سنی خود به یادگیری صنعت های مختلف پرداختند و به کسب درآمد مشغول شدند. گذشته از این، آنها در مدت حضور خود، با ایرانیان تعاملات متقابل نیز داشتند.

در آرامگاه لهستانی های انزلی تعداد ۶۳۹ نفر از مهاجرین لهستانی که طی حمله سربازان نازی در سال ۱۹۴۱ از طریق بندر انزلی به ایران پناهنده شدند به خاک سپرده شده اند که این گورستان دومین گورستان بزرگ سربازان لهستانی در ایران است که اکثراً به علت بیماری و سختی راه جان سپرده اند و در شهرهای مختلف ایران به خاک سپرده شده‌اند. گورستان بندر انزلی بعد از تهران بزرگترین گورستان این افراد جنگ زده است که یادگاری هستند از اتفاقات تلخ جنگ جهانی دوم.

عمارت شهرداری انزلی

عمارت شهرداری انزلی که نمونه ای از معماری دوره پهلوی در گیلان به شمار می رود. در قسمت بالای بلوار واقع شده و مشابه دیگر بناهای دوره پهلوی است که برای فرمانداری ها و شهرداری ها ساخته شده اند.

مناره مسجد قائمیه انزلی

درباره تاریخ احداث این مسجد رابینو می نویسد: « مسجد استاد محمد رضا که به نام مسجد آخر معروف است به وسیله طایفه استاد رضی بنا شده است و به تازگی به وسیله عمید همایون مرمت گردیده است.»

رابینو که تحقیقات خود را درباره انزلی در سال ۱۹۱۱ میلادی و ۱۲۹۰ شمسی و در زمان حکومت عمید همایون انجام داده تعمیرات مسجد را به وسیله مرحوم عمید همایون نوشته است. پیرمردان انزلی احداث مسجد را توسط پدر عمید همایون و بنای گلدسته را از عمید همایون می دانند . در کتیبه ای که از سنگ مرمر به طول و عرض تقریبی ۴۰×۶۰ سانتیمتر که با خط نستعلیق بطور برجسته مطالبی به شرح زیر، روی آن حکاکی شده است. این کتیبه توسط چهار میخ آهنی بزرگ و سر پهن بر دیواره سمت جنوبی مناره به ارتفاع تقریبی ۲ متر از زمین نصب گردیده است.

درباره تغییر نام مسجد به قائمیه آقای کاظم دارچینی اظهار می دارد: پس از اینکه حوزه علمیه قائمیه در سال ۱۳۴۳ احداث شد من از این کلمه خوشم آمد و به تهران رفتم، در خیابان باب همایون دادم روی کاشی نوشتند

«مسجد قائمیه» و آن را آوردم و به بالای پایه های درب ورودی مسجد نصب نمودم و از همان سال کلمه قائمیه به مسجد گفته شد و مرحوم جهانگانی نیز کتیبه ای که در سال ۱۳۵۰ بر دیواره جنوبی مسجد به طرز زیبائی نصب کرده کلمه قائمیه را نوشته است.

موج شکن انزلی

در اکثر سفر نامه های خارجیان و ایرانیان که از بندرانزلی عبور کرده اند چنین آمده است که امواج دریا به شدت به داخل مابین انزلی غازیان یورش برده و بر ساحل آن و به کشتی ها و کرجی ها، چه در کانال مستقر و چه به اسکله های ناقص آن روزی پهلو گرفته صدمات و خسارات فراوانی وارد می ساخت و در بسیاری مواقع کشتی ها قبل از تخلیه بار و مسافر ناچارا از راه آمده باز می گشتند و به داخل دریا می ماندند که امواج خروشان دریا را بر ماندن در کانال انزلی ترجیح می دادند.

از این رو با توجه به ازدیاد تردد کشتی ها و ایجاد امنیت برای آنها در لنگرگاه داخل خلیج همانند بنادر مهم دنیا نیاز انزلی به موج شکنها می رفت هرچند اصرار دولت روسیه تزاری جهت احداث بندر و موج شکنها را نمیتوان خالی از مقاصد و منافع سیاسی و بسط نفوذشان در مناطق شمالی ایران دانست.

و بالاخره موج شکن ها طبق قرارداد مورخه ۱۳۱۳هجری قمری برابر با۱۸۹۵میلادی (۱۲۷۴شمسی) به وسیله کمپانی احداث راه انزلی_قزوین ساخته شد که متن کامل این قرارداد که بین دولتین ایران و روسیه منعقد گردید در تاریخچه اداره بندر منعکس است.