پرسش:
آیا نام‌گذاری فرزندان با نام‌هایی همچون «عبدالرضا» و «عبدالحسین» توصیه شده است؟ آیا این نامها «شرک» یا «کفر» هستند؟

پاسخ خلاصه:
اینگونه نام‌ها گرچه در روایات توصیه نشده‌اند اما شرک هم نیستند زیرا مقصود از آنها صرفا اظهار ارادت و تواضع نسبت به اهل بیت(ع) است.

پاسخ تفصیلی:

۱ – نامگذاری فرزندان با نام هایی همچون «عبدالحسین» و «عبدالرضا» قطعا شرک نیست زیرا کسانی که فرزندان خود را با این نامها می خوانند ، اعتقاد ندارند که امام حسین(ع) یا امام رضا(ع) دارای مقام «خدایی» و «ربوبیت» هستند. مقصود آنان از کلمه «عبد» در این نامگذاری ها ، دقیقا «خادم و غلام» است. به بیان دیگر ، مراد آنان از «عبدالحسین» همان «غلامحسین» و مقصودشان از «عبدالرضا» همان «غلامرضا» است.
کلمه «عبد» در قرآن نیز دستکم یک بار به این معنا آمده است آنجا که در آیه ۳۲ سوره نور می فرماید:
وَ أَنْکِحُوا الْأَیامى‏ مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ …  (نور : ۳۲   )
ترجمه: “پسران و دخترانِ بى‏ همسر و غلامان و کنیزان شایسته‏ ى خود را همسر دهید…”
در اینجا « عبادکم » یعنی « غلامانِ شما »
بنابراین اگر کسی فرزند خود را عبدالحسین بنامد و مقصودش « غلام و خادم حسین ع» باشد نمی توان او را به شرک متهم کرد گرچه چنین نامگذاری های « دوپهلو» توصیه نشده است.

۲ – جستجوی رایانه ای در کتب حدیث و رجال شیعه نشان می دهد  اولا نام « عبد الحسین » یا « عبد الرضا » در هیچ حدیثی توصیه نشده  و دستکم در زمان حضور ائمه(ع) در میان شیعیان رواج نداشته است. در میان فرزندان ائمه (ع) یا اصحاب آنان هیچ کسی را سراغ نداریم که نامش «عبدالحسین» یا «عبدالرضا» باشد.

۳ –  اسامی که در روایات معصومان(ع) توصیه شده عبارتند از محمد ، علی ، عبدالله و عبدالرحمن و هر اسمی که عبودیت خدا را برای انسان بیان می کند.
همچنین نام سایر انبیاء و ائمه و صالحان نیز اگر از باب «اظهار ارادت به اولیاء الله» یا مصداق «احیای شعائر» باشد و هر نامی که «معنای نیکویی داشته باشد» مطلوب است.

۴ – با توجه به فعالیت شبانه روزی هزاران رسانه ی وابسته به عربستان و وهابیت که از هر بهانه ای برای « متهم کردنِ شیعیان به شرک و کفر » استفاده می کنند شاید بهتر باشد اینگونه نامگذاری ها ترویج نشود زیرا اولا اهل بیت (ع) چنین نامهایی را توصیه نفرموده اند ثانیا جزو شعایر تشیع نیست ثالثا در زمان ما به بهانه ای برای تخریب شیعه تبدیل شده است رابعا جایگزین های بهتری برای این اسم ها داریم.
شاید چنین نامگذاری در زمان ما همانند کلمه «راعنا» در زمان پیامبر اکرم (ص) باشد که خداوند از آن نهی فرمود زیرا به وسیله ای برای تمسخر مسلمانان تبدیل شده بود. خداوند در آیه ۱۰۴ سوره بقره می فرماید: « … لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا …». ترجمه: “(هنگامى که با پیامبر سخن می گویید) نگویید: «راعنا» بلکه بگویید: «انظرنا» (زیرا کلمه اول، هم به معنى «ما را مهلت بده!»، و هم به معنى «ما را تحمیق کن!» مى‏باشد و دستاویزى براى دشمنان است.) ”
‏لزومی ندارد ابراز ارادت ما به اهل بیت (ع)با استفاده از کلمات دو پهلو باشد که نیازمند توضیح و توجیه هستند و بهانه مجانی به دشمنان ما می دهد. بدیهی است اگر نامگذاری با اسمهایی همچون «عبدالحسین» و «عبدالرضا» در احادیث صحیح اهل بیت (ع) توصیه شده بود و از مستحبات و شعایر تشیع به شمار می آمد درباره اش اصرار و تعصب به خرج می دادیم ولی حال که چنین نیست از نامهای دیگر بهره می بریم.

با اینهمه اغراق در «نهی کردنِ مردم از چنین نامهایی» چه بسا «تاثیر معکوس» داشته باشد. مهم آنست که چنین نامهایی را توصیه نکنیم و رواج ندهیم و به حدی نرسد که به عنوان شعایر شیعه شناخته شود اما به هر حال همواره اقلیتی از شیعیان با حسن نیت ، از چنین نامهایی استفاده می کنند و لزومی ندارد نظر خود را به آنها تحمیل کنیم.

۵ – قرآن به ما آموخته که « بهترین شیوه را در اظهارات خود بر گزینیم و راه را بر شیاطین ببندیم » نه اینکه راه را برای «بحثهای حاشیه ای و غیرضروری» یا «بهانه جویی و تفرقه افکنی شیاطین» بگشاییم. خداوند در آیه ۵۳ سوره اسراء می فرماید:
” وَ قُلْ لِعِبادی یَقُولُوا الَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطانَ… ”
ترجمه:
” و به بندگانم بگو که «بهترین سخن» را بر زبان آورند زیرا شیطان (در کمین است و با دستاویز قرار دادنِ برخی از سخنان) میانِ آنان تباهی و دشمنی بر می انگیزد … ”

به طور کلی ، بسیاری از سخنان و رفتارها « جایز» هستند ولی «بهترین» نیستند و خداوند ما را به «بهترین» دستور داده است.
در حال حاضر شیعیان از نظر امکانات رسانه ای در حدی نیستند که بتوانند مقصود خود از نامگذاری به «عبدالحسین» و «عبدالرضا» را برای همه مسلمانان توضیح بدهند بنابراین ترویج چنین اسمهایی مصداق «بهترین شیوه» نیست.