به گزارش ۸دی نیوز، برنامه «راز» این هفته میزبان مسعود جعفری جوزانی کارگردان سینما و تلویزیون با موضوع «انقلاب اسلامی وعنصر امید در هنر» و نورمن فینکنشتاین استاد علوم سیاسی آمریکا با موضوع «ایران و تجربه پیش رو» بود.

مسعود جعفری جوزانی به عنوان اولین فیلمسازی که اوایل انقلاب به ایران آمده بود و مستند «به سوی آزادی» را ساخته بود، گفت: این فیلم با عشق ساخته شد و به نظر نوعی کشش و ذوق زدگی در ما ایجاد شده بود و این اتفاق‌ها به سرعت ما را از آمریکا به ایران کشاند تا آن را ثبت کنیم. در آن زمان دائما به این فکر می‌کردم که آیا تأثیرگذاری این فیلم می‌تواند برای همیشه باشد؟ در اولین سالگرد انقلاب بعد از گفتن تکبیر از مردم خواستند این مستند را ببینند و ما هم احساس می‌کردیم بخشی از این حرکت بزرگ هستیم.

جوزانی ادامه داد: شاید پتانسیل این فیلم‌ها این مسأله باشد که برای مسائل مالی کار نمی‌کردیم و خطرات برایمان اهمیت نداشت و تنها مهم بود که واقعه‌ای را ثبت کنیم. من بخشی از صحنه‌های ارتحال امام را در بالگرد فیلمبرداری کردم.

این کارگردان با تأکید بر اینکه مسئولان سینمایی تا به امروز کاری انجام نداده‌اند، توضیح داد: متأسفانه مسئولان سینمایی و سینماگران ما هدف درستی را دنبال نکرده‌اند تا به طرف آن گام بردارند. در واقع چیزی برای ارائه دادن ندارند و تا امروز هم نداشته‌اند و متأسفانه در درگیری‌های حزبی، این سینماست که شهید می‌شود.

جوزانی درپاسخ به این پرسش که چرا راه مستندسازی را ادامه نداده، تصریح کرد: کارهای بسیاری می‌خواستم انجام دهم و مثلا از قبل برایم نامه‌ای آمده بود که قبرلطفعلی خان زند را با آشغال پرکرده‌اند و نتوانستم در مورد آن کاری انجام دهم. د رحال حاضر انسجام وزارت ارشاد به قوت گذشته نیست. مشکل ما این است که بخش زیادی از عمرمان تلف می‌شود و تنها ۵ فیلم ساختیم و دائما باید در حال راضی کردن دیگران باشیم که بتوانیم چند فیلم بسازیم.

مسئولان تبدیل به ترمز حرکت سینمای انقلابی شدند

کارگردان سریال «درچشم باد» تشریح کرد: ما فرزندان ملتی بودیم که انقلاب فرهنگی کرده بود و به ما می‌گفتند هرکس می‌تواند بیاید و کاری انجام دهد؛ یعنی سینمایی برای ایران بسازیم که توجه ملل دیگر را جلب کند و حرف‌های تازه‌ای داشته باشد. متأسفانه برخی مسئولان به جای حرکت دادن، نقش ترمز را ایفا می‌کنند چون این دانش را ندارند که هر چقدر رنگین کمان سینمای ما اشاعه پیدا کند، فرهنگمان را اشاعه داده‌ایم.

جوزانی درباره هدف اصلی ورود سینماگران بعد از انقلاب به سینما عنوان کرد: هدف اصلی ما هنگام ورود این بود که تصویر سینما را به عنوان شاخص فرهنگی گسترش دهیم چون نقش رمان به عنوان شاخص فرهنگی کمرنگ‌تر شده بود. وقتی فیلم می‌سازیم به این معناست که کشورمان مدیریت دارد و می‌تواند در جمع پیروز شود. سینما صنعتی جمعی است که در آن باید از انواع علوم آگاهی داشته باشیم تا این هنر پدید بیاید.

وی افزود: اولین نگره ما باید دیدگاهی درباره تماشاگران ۸۰۰ میلیونی و جهان شمول باشد. هدفمان این بود که سینمایی پدید آید که فرهنگمان را جار بزند.

نادرطالب‌زاده کار‌شناس و مجری برنامه نیز گفت: ما اهل رسیدن به این موضوعات هستیم و باید تاریخ قبل از ایران را بررسی کنیم که چرا این ملت استعداد پذیرش چنین دینی را داشته است و امروز جهان بتواند از آن استفاده کند. چرا با بی‌تدبیری اجازه نمی‌دهند تصویر کامل تاریخ ایران و ظرفیت‌های آن شناخته شود. نباید اجازه دهیم که دشمن ما این مسائل را تحریف کند و مطمئنم شما این دغدغه را دارید و به نظرتان چرا در این زمینه کاری صورت نگرفته است؟

جعفری جوزانی پاسخ داد: به هر حال زمان شکننده و گذراست و اگر دولتی رویاهای بزرگ نداشته باشد، ملتی ورشکسته است و ما سلول‌های کوچکی از ملیت این ملت هستیم. شاید از محدود ملت‌هایی باشیم که فرهنگسازی کردیم و آن را انتقال دادیم. اینجا زادگاه اندیشه و توحید است و یک نوع وحدت فرهنگی بین اقوام مختلف وجود دارد و طبیعی است که همیشه آرزو داشتم این موضوعات را زنده کنم و اگر ملت پیوند خودش را با گذشته قطع کند، انسان بی‌ریشه‌ای می‌شود.

این کارگردان افزود: در حال حاضر جالب است که بچه‌های نسل سوم و چهارم که ایران نیستند، می‌خواهند برگردند و این احساس در آن‌ها وجود دارد. وقتی بازیگران ما به آنجا می‌روند، آن‌ها به شدت از ما پشتیبانی می‌کنند. این طبیعی است که دشمن ما علیه ما کار کند و چرا خودمان کاری انجام نمی‌دهیم. من آرزوهای بسیار بزرگی برای انجام کارهای بزرگ داشتم.

وی با اشاره به علت ساخت سریال «پوریای ولی» گفت: به این دلیل این سریال را کارگردانی کردم که فکر می‌کردم گاهی فراموش می‌کنیم دوست و رفیق داشتن چقدر می‌تواند شیرین باشد. چه قدر شیرین است پشتوانه یک جامعه باشید و آن را به حرکت درآورید. چه شیرین است که فاجعه حمله مغول را بهره برداری کنیم و رنسانس تبلور فرهنگ ایرانی بعد از حمله مغول را به تصویر بکشیم.

جعفری جوزانی اضافه کرد: اتفاق رویارویی عشایر جنوب در مقابل انگلیسی‌ها را نوشتم و هرگز ساخته نشد اما معتقدم اگر نسبت به کاری اراده‌ای وجود داشته باشد، بالاخره اتفاق می‌افتد. من نتوانستم کاری انجام دهم اما مطمئنم یک نفر می‌آید و این سنگر را تکان می‌دهد و مهم این است که اراده وحرکت برای رسیدن به نتیجه وجود داشته باشد.

نادرطالب‌زاده کار‌شناس و مجری برنامه نیز یادآورشد: گه‌گاهی تلویزیون ملاحظاتی دارد که باید بخشی از آنتن خودش را پر کند اما بخشی از آن هم به سفارش معطوف می‌شود. گاهی نیز خودمان طرحی داریم و می‌دانیم چه طور باید این طرح را به وجود بیاوریم. به نظرتان چه کاری برای حمایت از این افراد باید انجام شود. مقداری این مسائل به خصوص در حوزه تاریخی شجاعت می‌خواهد.

رابین هود را بیشتر از یعقوب لیث صفاری می‌شناسیم

جوزانی پاسخ داد: من به طور طبیعی عاشق تختی و پوریای ولی هستم و معنای آن را می‌دانم. متأسفانه بچه‌های ما رابین هود را بیشتر از یعقوب لیث صفاری می‌شناسند و این‌ها پایه‌گذار یک جریان عیاری و فتوت در ایران هستند که به جوانان نشان می‌دهد چگونه امکان زندگی بهتر وجود دارد. من یک فیلمنامه ۸۰۰ صفحه‌ای را بازنویسی کردم و در آن به ایلخانیان و خواجه نصیر طوسی به عنوان مردان بزرگ پرداخته شده است. مباحثی درباره مسائل مالی وجود دارد اما گاهی غذای روح جامعه مهم‌تر از مسائل مالی است.

این کارگردان در خصوص علت نوشتن «کوروش کبیر» تأکید کرد: علت نوشتن قصه این بود که ثابت کنم ملت ما توحیدی بود و وقتی یک کشور اسلام را می‌پذیرد، قطعا ریشه‌های توحیدی در آن وجود داشته است. شاید دلیل ساخته نشدن این موضوع تنها مسئولان نباشد بلکه نظم و اراده‌ای است که باید در کشور وجود داشته باشد. وقتی امام خمینی وارد ایران شد، در اثنای سخنرانی‌ها به این اشاره می‌کند که ما با سینما مخالف نیستیم. ایشان به صورت پله پله بالا آمد و امکان تحمیل یک نیروی خارجی برآن وجود ندارد.

جوزانی توضیح داد: چه طور ممکن است که رهبر یک انقلاب به چنین موضوعی بپردازد اما مسئولان آن به جای تکیه بر حرکت، خودشان تبدیل به ترمز می‌شوند و این باعث خشک شدن استعداد‌ها می‌شود. علی حاتمی معتقد بود هنر مزرعه بلال نیست که هرسال محصول داشته باشد. مقام معظم رهبری مدام بر روی مقولات فرهنگی تأکید می‌کنند اما وقتی موضوع به مراتب پایین‌تر می‌رسد، سرعت کندتری می‌گیرد.

برخورد برخی مسئولان نسبت به سینما پدرانه نیست

وی در پایان بخش اول «راز» گفت: برای عملی شدن دیدگاه‌ها بیشتر از همه مسئولان فرهنگی، مسئولان سینما مقصر هستند چون دیدگاه‌شان نسبت به سینما پدرانه نیست بلکه بیشتر حزبی است. اگر در این زمینه اتفاقی نیفتد،‌‌ همان چیزی می‌شود که الآن در شرایطش هستیم.

بخش دوم برنامه «راز» نیز با حضور نورمن فینکنشتاین استاد علوم سیاسی آمریکا موضوع «تجربه ایران و راه پیش رو» را بررسی کرد. نادرطالب‌زاده در ابتدای بحث گفت: در بند ۹۹ دیوان بین المللی کیفری به این اشاره شده که وقتی قرار است تأسیسات هسته‌ای کشوری نابود شود، باید این کار انجام شود. ما از حقوق ایران صحبت می‌کنیم اما به آن توجهی نمی‌شود.

سازمان ملل مسئول تصمیم گیری درباره کشورهاست

نورمن فینکنشتاین پاسخ داد: در سال ۱۹۹۶ معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای امضا شد. این معاهده سه قسمت دارد که در یک بخش آن به این اشاره شده که کشورهایی که سلاح هسته‌ای ندارند باید متعهد به نساختن و استفاده نکردن از آن باشند اما بخش دیگری نیز‌ ام پی تی دارد و آن این بود که کشورهای دارای سلاح هسته‌ای متعهد شدند که تسلیحات هسته‌ای خودشان را نابود کنند.

این استاد دانشگاه آمریکا افزود: در سال ۱۹۹۶ دیوان بین المللی کیفری حکمی مبنی براینکه آیا می‌شود از تأسیسات هسته‌ای استفاده کرد یا خیر؟ در جریان بود. مهم این است که در بند ۹۵ گفته شده که کشورهای متعهد به نابودی تأسیسات هسته‌ای یعنی فرانسه، انگلیس و ایالات متحده نمی‌توانند درباره این بحث کنند که چه زمانی تأسیسات هسته‌ایشان را نابود کنند بلکه عملا باید آن را نابود کنند و نابودی این تسلیحات تنها برای بحث و صحبت نیست بله باید به گونه‌ای باشد که در رفتار و عملکرد نشان دهند می‌خواهند این تأسیسات هسته‌ای را نابود کنند. بنابراین منع تأسیسات هسته‌ای را‌‌ همان کشورهایی عمل نکردند که در گروه ۱+۵ هستند و به ایران دائما تذکر می‌دهند که تأسیسات هسته‌ای غیرقانونی است.

نورمن فینکنشتاین ادامه داد: برخی در ایران احساس می‌کنند نمی‌توانند این واقعیت را بیان کنند چون ممکن است چند کشور قدرتمند جهان ناراحت شوند. امیدوارم روزی ایران این مسأله را به ۵ کشور بیان و به این اشاره کند که به جای تذکر به ایران، خودشان به قانون عمل کنند. نیم قرن از معاهده منع سلاح‌های هسته‌ای گذشته و چرا هنوز خودشان از این سلاح‌ها استفاده می‌کنند؟

 براساس قواعد بین المللی اسرائیل هیچ نوع حقی ندارد

این استاد سیاسی با اشاره به فصل دوم منشور سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: باید بدانیم خطوط قرمز چیست و مثلا در قانون به این اشاره شده که اگر ایران فلان کار را انجام دهد، اسرائیل به ایران حمله می‌کند. می‌خواهم به صراحت به این اشاره کنم که اسرائیل هیچ نوع حقی براساس قواعد بین المللی ندارد که بخواهد قانونی را مشخص کند و تنها نهادی که می‌تواند خط قرمز‌ها را مشخص کند، شورای امنیت سازمان ملل متحد است.

وی افزود: هرگاه اسرائیل می‌گوید می‌خواهد به ایران حمله کند، قوانین بین المللی را نقض می‌کند و تأسف آور این است که وقتی به اسرائیل گوشزد می‌شود که نمی‌تواند این کار را انجام دهد، برگ برنده به دست اسرائیل است چون نوعی نظام سیاسی و ایدئولوژیک وجود دارد که حمله به ایران را مشروع می‌داند. ایران باید به اسرائیل این موضوع را گوشزد کند که شورای امنیت تصمیم گیرنده نهایی است.

نورمن فینکنشتاین در پایان گفت: این درباره اوباما که می‌گوید تمام گزینه‌ها روی میز هستند هم صدق می‌کند چرا که یکی از تمام گزینه‌ها برخورد نظامی است که باز هم این کشور نمی‌تواند تصمیم گیرنده نهایی باشد. حتی اگر ایران تأسیسات هسته‌ای هم داشته باشد، اسرائیل نمی‌تواند به ایران حمله کند و بند ۵۱ منشور سازمان ملل به آن اشاره کرده است مگر اینکه کشوری تهدید نظامی شود و تنها کشوری می‌تواند از زور استفاده کند که قربانی حمله نظامی است./ تسنیم