به گزارش ۸دی، پنجم شهریور ماه ۱۳۰۱ شمسی، تعداد نظامیان روسیه در مرزهای آستارا افزایش پیدا کرد. در پی رسیدن خبرهایی از آستارا مبنی بر استقرار دو هزار نظامی روسی با دوازده عراده توپ در لنکران و زیاد شدن نگهبانان و پستهای مرزی در منطقه آستارا، دولت ایران از مشاور الممالک نماینده سیاسی خود در شوروی خواستار پی‌گیری موضوع شد. مشاور الممالک امروز در پاسخ نوشت که مقامات روسی نسبت به این موضوع اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند اما قول تحقیق داده‌اند. «معلوم می‌شود این اقدام از طرف حکومت آذربایجان شده … حالا که به حمد‌اللّه غائله اسماعیل آقا مرتفع، دولت آنقره (آنکارا) هم در حدود خود برای سرکوبی او قوه فرستاده شرط احتیاط این است از قوه آذربایجان اگر چه موقتا هم باشد، قوه به اردبیل و آستارا عازم شود.»(۱)

پنجم شهریور ماه ۱۳۰۱ شمسی، برادر سید جلال از نیروهای جنگلی دستگیر شد. درگیری نیروهای دولتی با جنگلیها به ریاست سید جلال همچنان ادامه دارد. خبرهای رسیده حاکی است که اردوی دولتی توانسته تعدادی از طرفداران سید جلال از جمله برادرش گل میرزا را کشته و تعدادی را اسیر کند. تعدادی اسلحه نیز به دست قوای دولتی افتاده است. (۲)

پنجم شهریور ماه ۱۳۰۲ شمسی، روسها از خرید کشتی توسط ایران ممانعت کردند. کشتی پیانیر آلمانی چند روز پیش در انزلی پهلو گرفت. رئیس تیپ شمال، خرید این کشتی را برای گشتزنی در دریای خزر مورد بررسی قرار داد، اما متوجه شد که روسها از نماینده تجاری آلمان قول گرفتهاند از فروش کشتی به ایران ممانعت کند؛ با این حال نماینده تجاری آلمان مایل به فروش آن است. محمدحسین خان آیرم به رضا خان نوشت اگر وزیرمختار روسیه، شومیاتسکی، رضایت دهد میتوان کشتی را خرید.(۳)

پنجم شهریور ماه ۱۳۰۲ شمسی، کنسول روسیه در انزلی از فعالیت های سیاسی مأموران انگلیسی گزارش داد. براکین، کنسول روسیه شوروی در انزلی، در نام های محرمانه به شومیاتسکی از تحرکات اخیر مأموران سیاسی انگلیس در این منطقه خبر داد که میخواهند سر از اقدامات ما درآورند. «ویس قونسول بریطانی قویاً سعی مینماید که نفوذ خود را محکم نماید و برای نیل به این مقصود هم شروع به کار کرده است.» براکین تأکید کرد عملیات سیاسی ما در این جا با کمال حفاظت انجام می‌گیرد «و کلیه کار های محرمانه من در این جا به اشخاص فوقالعاده مطمئن رجوع شده و انجام می‌گیرد.» وی در پایان نوشت: «کلیه مجامعی که دارای جنبه سیاسی هستند، برای احتراز از همهگونه سوءتفاهمات سرّاً در حدود اداره ماهیگیری ایران یا در کشتی جنگی» تشکیل می‌شود.(۴)

پنجم شهریور ماه ۱۳۲۰ شمسی، قوای شوروی گیلان را در آخرین روزهای حکومت رضاشاه تصرف کردند. ارتش شاهنشاهی ایران تنها ۲ روز مقاومت کرد و بعد به دلیل سرسپردگی یا بی لیاقتی رضاخان، ارتش از هم فروپاشید. گیلان به دلیل مجاورت مرزی با شوروی اولین نقطه از خاک ایران بود که به اشغال قوای بیگانه درآمد. (۵)

پنجم شهریور ماه ۱۳۵۸ شمسی، یک گیلانی در کردستان به شهادت رسید. شهید هادی فرخ نیا متولد سال ۱۳۲۶ در انزلی بود.

پنجم شهریور ماه ۱۳۶۰ شمسی، شهیدان طهماسب بهاری و عیسی منفرد در رشت توسط عناصر تروریستی سازمان مجاهدین خلق مورد سوء قصد واقع شدند و به شهادت رسیدند.(۶) طهماسب بهاری متولد دوم فروردین ماه ۳۴۰ بود در هنگام شهادت به شغل پاسداری اشتغال داشت و شهید عیسی منفرد متولد ۹ اسفند ۱۳۴۴ بود و در هنگام شهادت کارمند بود.

پنجم شهریور ماه ۱۳۶۲ شمسی، علی اکبر رحمانی به سمت استانداری گیلان منصوب شد. او چهارمین استاندار گیلان بود. (۷)

پنجم شهریور ماه ۱۳۶۲ شمسی، یک گیلانی ترور شد. شهید اسفندیار بابایی مقدم در سال ۱۳۴۲ در رودبار متولد شده بود و در حالی که سرباز وظیفه بود در کامیاران قروه کردستان در یک حمله مسلحانه تروریستی توسط گروهک دموکرات به شهادت رسید. پیکر مطهر این شهید والامقام در گلزار شهدای تازه آباد رشت به خاک سپرده شد.

پنجم شهریور ماه ۱۳۷۴ شمسی، یک گیلانی ترور شد. شهید ایوب مهری متولد سال ۱۳۵۳ بود و در هنگام شهادت به شغل پاسداری اشتغال داشت(۸).

پنجم شهریور ماه ۱۳۸۲ شمسی، حجت الاسلام حسن شمس گیلانی درگذشت. وی سالها در کربلا و نجف نزد استادان بزرگی استفاده کرد. او در زمان نهضت نفت از فعالان سیاسی و سخنگوی اتحادیه مسلمین تهران بود. در نهضت امام خمینی نیز سال ها به روشنگری و خطابه پرداخت. از او تألیفات زیادی به یادگار مانده است. وی داماد فقیه مجاهد آیت الله شیخ یوسف نجفی جیلانی صاحب کتاب طومار عفت بود.(۲۷جمادی الثانی ۱۴۲۴ ش)(۹)

….

پی نوشت:

۳- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران؛ جلد۳، ص۲۹۰؛ اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، س ١٣٠٢، پ ٨۴، ص ۵٣. رضا خان از آیرم خواست وارد گفت و گو شود و قیمت کشتی را به دست آورد. (همان، پ ٨۴، ص ۵٢).

۴-فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران؛ جلد۳، ص۲۹۰؛ اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، س ١٣٠٢، پ ٨۴، ص ۵٣. این گزارش را عوامل تیپ شمال در سانسور های خود کشف کرده، ترجمه نموده به مرکز فرستادند.

۵- رنگ ایمان

۶- رنگ ایمان؛ سایت هابیلیان، شهدای ترور

۷- رنگ ایمان؛ اطلاعیه منصوب در ساختمان استانداری گیلان

۸-پایگاه اطلاع رسانی کنگره ۱۷۰۰۰ شهید ترور

۹- رنگ ایمان