به گزارش ۸دی به نقل از درسیاهکل، مجید بی گناه میکال در یادداشتی نوشت: از آن هنگام که پرچم سبز علوی به خونخواهی امامت در نقاط مختلف سرزمینهای اسلامی بر افراشته شد، شاید بتوان گفت استوارترین مامن تشیع در پیچ و خم تاریک تاریخ، تنها دیواره های ستبر البرز بوده است. اگر چه روزگاری حکومت فاطمیون مصر اکثریت بلاد غربی اسلام را در زیر بیرق خود داشت و تنها ظهور حکومتی همچون سلجوقیان ناجی ادامه حیات خلفای عباسی در مقابل فاطمیون گردید، اما امروز در گستره جغرافیایی آن حکومت بزرگ کمتر اثری از تشیع می توان یافت. دیگر سرزمینهای شیعه خیز همچون یمن، بحرین، خراسان و عراق نیز در قیاس با کوهستان های البرز کمتر توانسته اند پناهگاهی مطمئن برای سادات علوی باشند.
دکتر منوچهر ستوده در کتاب ارزشمند خود از آستارا تا استارباد به بررسی کلی امامزاده ها و ریشه یابی علل تعدد آنها در این مناطق پرداخته است. اگر چه با توجه به مستندات ایشان تعدادی از این بقاع و آرامگاه ها منسوب به حکام و پادشاهان محلی و یا نیک مردان غیر سید بوده ولی باز هم از منظر تاریخی نمی توان منکر حضور فراوان و بلند مدت این سادات در این سرزمین شد.

از آن هنگام که ناصر کبیر و داعی کبیر پرچم سبز علوی را در این کوهستانها بر افراشتند تا آن زمان که شیخ زاهد گیلانی تشیع را به اردبیل و سپس صفویان هدیه داد و دلیلی شد بر تشیع اکثریت مردم ایران، در این گذر هزار ساله تنها کوهستان البرز پناهگاه اصلی سادات بوده است. و این همان دلیلی است که در جای جای دیلمان و دیلمستان امروز به عنوان قسمتی از این کوهستان عزیز، می توان گنبدهای سبز و طلایی این بقاع که نشانی از همان پناهگاه هزار ساله است را به وفور دید.
چند سال پیش عکسهای تعدادی از این بقاع را در کتاب از آستارا تا استارباد دکتر ستوده یافتم و این خود بهانه ای شد تا عکسهای جدیدی از همان بقاع بگیرم. عکسهایی که در ادامه مشاهده می نمایید حاصل کنار هم گذاشتن عکسهای کتاب دکتر ستوده در کنار عکسهای امروزی همان بقاع است. در گرفتن عکسها سعی ام بر آن بوده زاویه و کادر دوربین همان باشد که دکتر در حوالی سال ۱۳۴۸ یعنی حدود نیم قرن پیشتر داشته است. اما تغییرات ساختمانی برخی و همچنین رشد درختان سبب شده چندان به نتیجه کارم مطمئن نباشم.

لازم به ذکر است عکسها را چند سال پیش گرفته ام و در نتیجه برخی از تصاویر در گذر این چند سال تفاوتهای با ظاهر امروز بقاع خواهند داشت.
دو نکته مهم دیگر، اول اینکه بقعه باباولی به نام قادر پیغمبر مشهور است که تصویر آن را نیز به همراه تصویر بقعه امامزادگان در اینجا آورده ام. و دوم اینکه هنوز موفق به عکاسی از بقعه تورار نشده ام و به ناچار تصویری از اینترنت جهت تکمیل کار به عاریه برداشته ام.

بقعه امامزاده هادی میکال

بقعه امامزاده آقا سید احمد دیلمان

بقعه قادر پیغمبر باباولی

بقعه امامزاده قاسم و حمزه کوه پس (کومس)

بقعه امامزاده آقا سید ابراهیم تورار

بقعه امامزاده هادی و محمد شاه شهیدان