به گزارش ۸دی، ۱۸ فروردین ماه ۱۳۰۲ شمسی، یک نامه کمونیستی در انزلی کشف شد. تیپ مستقل شمال امروز نامه «اتحادیه مرکزی کارگران تهران» را که خطاب به «اتحادیه کارگران صیادان انزلی» نوشته شده بود به تهران فرستاد. در این نامه با این اشاره که توسعه تشکیلات کارگری یگانه راه نجات طبقه رنجبران است، آمده بود که علت تأخیر جواب و ارسال دستورات و نظامنامه «همانا تأخیر حرکت رفیق میرزامحمد آخوندزاده(۱) بود. اینک به توسط ایشان ارسال گردید… زنده باد رفقای زحمتکش انزلی.»(۲) آخوندزاده از نظر مأموران انگلیس از سوی سفارت روسیه به گیلان فرستاده شد تا برای انتخابات مجلس خود را نامزد کند.(۳)

۱۸ فروردین ماه ۱۳۰۳ شمسی،  تظاهرات ضدقاجار در آستارا ادامه پیدا کرد. فرمانده نظامیان آستارا خبر داد که در سه روز گذشته تظاهرات برای خلع سلطنت از قاجاریه ادامه داشته است. امروز بعد از ظهر نیز گروه هایی از مردم و دانش آموزان با پرچم های رنگارنگ در چندین نقطه شهر تظاهرات کردند و خواستار خلع سلطنت قاجاریه شدند. اینان سپس به تلگراف خانه رفتند تا خواست خود را به مرکز مخابره کنند.(۴) از میان فرماندهان نظامی آذربایجان، به استناد مدارک موجود، معین السلطنه حاکم نظامی ماکو همچنان در صحنهگردانی برای خلع سلطنت فعال است. وی یادآور شد که تاکنون ششصد تومان هزینه تلگرام های ارسالی از ماکو به تهران شده که پانصد تومان آن از ناحیه حقوق شخصی بوده و یک صد تومان هم قرض کرده است.(۵)

۱۸ فروردین ماه ۱۳۰۳ شمسی، فرمانده تیپ شمال از عدم هماهنگی حاکم گیلان با سیاست های وزارت جنگ گلایه کرد. به گزارش محمدحسین آیرم، فرمانده تیپ مستقل شمال، میرزاسلیمان خان، حاکم گیلان، با سیاست های جاری دولت و وزارت جنگ هماهنگ نیست، به طوری که در شهر شایع شده وی مخالف ترتیبات جاری (سیاست های دیکته شده برای جمهوری و خلع سلطنت قاجاریه) است. از نظر آیرم، حاکم گیلان «تمام مقصودش این است که … از ما پول بگیرد تا کار کند. در هر حال اقدامات حالیه مشارالیه پس از بیانیه [توقف جمهوریخواهی]… تحملناپذیر است.» وی تغییر میرزاسلیمان خان را به مصلحت ندانست، اما احضار او را به مرکز مفید ارزیابی کرد. پاسخی به درخواست آیرم داده نشد.(۶)

۱۸ فروردین ماه ۱۳۵۸ شمسی، حکم انتصاب آیت الله محمد ایمانی لاهیجانی به سمت قضاوت در دادگاه های استان مازندران از سوی امام(ره) صادر شد. امام خمینی (ره) طی حکمی، آیت الله محمد ایمانی لاهیجانی را مامور کردند تا در دادگاه های شهرهای بابل و گرگان مسئولیت قضاوت را بر عهده گیرد. حکم امام خمینی به این شرح است: «بسمه تعالی. ۹ ج۱ ۹۹٫ جناب حجت الاسلام آقای حاج شیخ محمد ایمانی دامت افاضاته! بدینوسیله به جنابعالی ماموریت داده می شود به شهرستان گرگان و بابل بروید و در دادگاه های انقلاب اسلامی آنجا حضور به هم رسانید، متصدی مقام قضاوت شوید. ضمنا پرونده زندانیان آن سامان را  نیز رسیدگی نموده و اقدامات لازم را بنمایید. روح الله الموسوی الخمینی.» (۱۳۵۸ ش- ۹ جمادی الاولی ۱۳۹۹ ق) (۷)

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۰ شسی، یک گیلانی ترور شد. میرمهدی در سال ۱۳۳۸ در استان گیلان متولد شد و ۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۰ در حالی که سرباز وظیفه بود در یک حمله مسلحانه به شهادت رسید.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۱ شمسی، شهید بهزاد علیزاده پیشخانی از رزمندگان شهرستان صومعه سرا به شهادت رسید. وی متولد ۳۰ بهمن ۱۳۴۱ در روستای پیشخان صومعه سرا بود.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۴ شمسی، شهید هادی جوان زیباطلب از رزمندگان شهرستان صومعه سرا در شرق دجله به شهادت رسید. وی متولد یکم خرداد ماه ۱۳۴۰ در روستای سسمس(۸) صومعه سرا بود و پیکر مطهرش در روستای زادگاه او تدفین شد.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۵ شمسی، شهید جاوید الاثر محمود میرزاده از رزمندگان شهرستان صومعه سرا در منطقه شرهانی به شهادت رسید. وی متولد ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۶ بود.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۵ شمسی، شهید اورنگ نورزاده  از رزمندگان شهرستان آستارا در تنگه ابوغریب عراق به شهادت رسید. وی متولد ۱۶ خرداد ماه ۱۳۴۴ بود و پیکر مطهرش در گلزار شهید آستارا تدفین شد.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۵ شمسی، شهید بهروز پشمی در ابوغریب عراق به شهادت رسید. وی متولد سال ۱۳۴۴ در دهستان ویرمونی از توابع شهرستان مرزی آستارا بود.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۵ شمسی، یک تالشی ترور شد. شهید گل احمد محبی دوم دی ماه ۱۳۴۱ در داوان تالش در استان گیلان متولد شد و ۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۵ در حالی که سرباز وظیفه بود در یک حمله مسلحانه به شهادت رسید. پیکر مطهرش در روستای زادگاه او تدفین شد.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۶۷ شمسی، شهید ولی الله خندان از رودسری ساکن کرج در بمباران هوایی رژیم بعث عراق به شهادت رسید. پیکر این شهید در گلزار شهدای کرج تدفین شد.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۷۷ شمسی، سیروس قایقران کاپیتان انزلی چی تیم ملی فوتبال ایران درگذشت. قایقران اولین فوتبالیست شهرستانی بود که بازوبند کاپیتانی تیم ملی ایران را به بازوانش بسته شد. او از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۱ کاپیتانی تیم ملی رایران را بر عهده داشت. وی اهل بندر انزلی بود و بر اثر تصادف درگذشت. (۹)

…

پی نوشت:

۱- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران، جلد۳، ص ۳۲؛ میرزامحمد آخوندزاده پسر میرزااسماعیل فرزند عبد الله خراط تبریزی است که در محله دَوَچی (شتربان) تبریز اقامت داشت. میرزااسماعیل در اوایل جوانی در شهر لنکران از توابع باکو سکنی گزید و فرزندش محمد در یکم ژانویه ١٨٨۵ در شهر لنکران به دنیا آمد. بخشی از تحصیلاتش را در زادگاهش فراگرفت. بعد از فوت پدر که دچار مشکلات معیشتی شده بود همزمان با تحصیل برای تأمین امرار معاش به معلمی روی آورد. او همچنین در باکو دوره دفترداری را نزد یک پرفسور آلمانی به نام فون کرزن به پایان رساند و پس از آن با انگیزه ورود به آموزشگاه نظامی سفر به اروپا را در پیش گرفت که موفق به اتمام سفر نشد و در اوایل ١٩٠٩م برای شرکت در امور سیاسی به ایران آمد. او در آستارا ضمن آشنایی با ابوالحسن خان همدانی بهجت به کمیته انقلاب محلی معرفی و به عضویت آن کمیته درآمد. در سال ١٩١٢ به مدت یک سال اجباراً به روسیه مهاجرت کرد و پس از بازگشت، مترجم بانک استقراضی شعبه آستارا شد. او در سال های ١٩١٧-١٩١۶ به عضویت حزب دمکرات ایران درآمد و پس از شش ماه فعالیت به علت محدودیت سیاسی از آن حزب خارج و در ١٩١٨م به حوزه مخفی حزب عدالت داخل گردید. در ژوئن ١٩٢٠ با تشکیل کنگره فرقه عدالت در انزلی، آخوندزاده از سوی تشکیلات آستارا به عنوان نماینده در آن کنگره حضور یافت و پس از اتمام کنگره از سوی حزب به کنگره خلق های شرق در باکو به عنوان نماینده انتخاب و اعزام گردید. به موازات همین، عد های از انقلابیون ایران در آسیای میانه به ریاست حیدر خان عمواوغلی در باکو در همان کنگره شرکت نمودند. گزارش هایی که فراکسیون کمونیست های ایران در کنگره ارائه دادند درباره جریان و کار های انقلابی در ایران با انتقاداتی همراه بود. با تصمیمات اتخاذی در کنگره مقرر شد که در عملیات خلق های آسیا برخی مسائل دشوار سیاسی وجود دارد که برای حل اینگونه مسائل به رهبری لنین نیاز است. متعاقب همین آخوندزاده به عنوان نماینده از جانب حزب کمونیست انتخاب و برای دیدار با لنین روانه مسکو شد. او در آن دیدار درباره مشی حزب کمونیست ایران اطلاعاتی ارائه داد. بر اثر همین دیدار پس از بازگشت به باکو به پیشنهاد کمینترن قریب دو سوم اعضای کمیته مرکزی برکنار و نه نفر از طرفداران مشی سیاسی حیدر خان عمواوغلی از جمله محمد آخوندزاده به کمیته مرکزی راه یافتند. او از سوی کمیته مرکزی مأمور مذاکره با احسان الله خان و میرزاکوچک خان جنگلی شد. فعالیت های آخوندزاده در سال ١٣٠٢ش به شدت از طرف رئیس تیپ مستقل شمال محدود شد. آخوندزاده بعدها به علت شرایط نامناسب در ایران نماند و در تاجیکستان به فعالیت علمی روی آورد و به نام مستعار سیروس بهرام مشهور بود. (آخوندزاده، خاطرات رفیق سیروس بهرام، صص ٧٨-٧١؛ الموتی، فصولی از تاریخ مبارزات سیاسی و …، ص ١٧۶).