به گزارش ۸دی، ۱۲ فروردین ماه ۱۳۰۲ شمسی، از اتحادیه معلمین گیلان دو اعلامیه اعتراضی امروز منتشر شد. در پی عقب افتادن حقوق معلمان گیلان، اتحادیه معلمین گیلان در اعلامیه ای موضوع را به اطلاع عموم رساند و سازمان های ذیربط به ویژه اداره معارف را به باد انتقاد گرفت. رئیس تیپ مستقل شمال که اعتقاد داشت معارف گیلان استعداد زیادی برای پذیرش عقاید کمونیستها دارد با احضار رئیس مالیه در جبران عقبماندگی حقوق معلمان اقداماتی کرد. پس از این کار، اتحادیه معلمین گیلان اعلامیه دیگری با عنوان «دیوار آهنین قشون» با همان ادبیات حاکم بر اعلامیه اول در وصف قشون صادر کرد. محمدحسین آیرم رئیس قشون شمال هر دو اعلامیه را با توضیحات لازم امروز به تهران فرستاد.(۱)

۱۲ فروردین ماه ۱۳۰۲ شمسی، اعدام حسینعلی طالشی ابلاغ شد. اجرای حکم اعدام حسینعلی طالشی که در دست لشکر شمال غرب است، به واسطه جلب ضرغام عشایر و سالار رشید به تعویق افتاده بود. «نظر به این که مشارالیهم مرعوب بوده حاضر نخواهند شد، مستدعی است امر و مقرر فرمایید به موجب رأی محکمه حسینعلی مزبور اعدام گردد.»(۲)

۱۲ فروردین ماه ۱۳۰۲ شمسی، برای تحویل انوش گرگانرودی از رضاخان درخواست مهلت شد. رضا خان وزیر جنگ به یاور احمد خان، آجودان تیپ شمال، دستور داد که انوش گرگانرودی را دستگیر کرده، تحتالحفظ راهی تهران کند. انوش در گزارش های نظامیان منطقه به مراوده با مأموران روسی متهم شده بود. امروز یاور احمد خان در پاسخ به دستور وزیر جنگ نوشت که «چون وجود آنوش راجع به خلع اسلحه طالش لازم است» اجازه دهید پس از خلعسلاح منطقه به تهران اعزام شود. رضا خان موافقت کرد. در ادامه تلاش های لشکر شمال غرب برای خلعسلاح، امروز خبر داده شد که یک عراده توپ کوهستانی که نزد اقبالالسلطنه بود تحویل گرفته شد.(۳)

۱۲ فروردین ماه ۱۳۰۳ شمسی، فوق العاده ندای گیلان امروز چاپ شد. جریده ندای گیلان که در رشت منتشر میشود، امروز با انتشار فوقالعاد های ضمن درج کامل بیانیه رضا خان، دستورالعمل محرمانه وی را به امرای قشون (موقوف داشتن تغییر رژیم و جدیت در خلع سلسله قاجار) با زبان روزنامه، برای مخاطبان خود درج کرد: «فرضاً ملت گیلان سلطنت مشروطه را قبول نمایند، ابداً به سلسله قاجاریه اجازه نخواهند داد که خون سی کرور نفوس زکیه را فدای شهوات نفسانی و لذایذ حیوانی خود نمایند… چنانچه اجساد مطهره شهدای آزادی که برای اخذ حقوق مشروطیت در بیابان های بین منجیل الی تهران مدفون شدهاند، هنوز از بین نرفته … ممکن نیست که قبول سلطنت آل قاجار را» نمایند.(۴)

۱۲ فروردین ماه ۱۳۰۴ شمسی، صولتالدوله به گیلان سفر کرده است. صولت الدوله سردارعشایر، که با معینالتجار بوشهری، ارباب محمدرضا و اسلامی به گیلان رفته است، تحتنظر رئیس تیپ شمال است. سرتیپ محمدحسین آیرم، رئیس تیپ شمال، در تلگرامی به وزارت جنگ نوشت که مراقبتها از صولتالدوله و همراهانش نشان میدهد که عقایدشان موافق «قدرت و تعالی مملکت» [قرائت رسمی حکومت] نیست.(۵)

۱۲ فروردین ماه ۱۳۵۸ شمسی، مردم گیلان به «جمهوری اسلامی» رأی مثبت دادند. در روزهای۱۰ و ۱۱ فروردین ۱۳۵۸ همه پرسی ای در کشور درباره نوع حکومت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برگزار شد. امام خمینی(ره) به مردم فرمودند که به جمهوری اسلامی رأی دهید نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد. اکثریت قاطع مردم گیلان به ندای رهبرشان لبیک گفتند و به جمهوری اسلامی رأی دادند. در روز ۱۲فروردین که روز اعلام نتایج همه پرسی بود، امام پیامی صادر کردند و فرمودند: «روز ۱۲ فروردین روز نخستین حکومت الله است و از بزرگ ترین اعیاد ملی و مذهبی ماست. ملت ما باید این روز را عید بگیرند و زنده نگه دارند.» به همین مناسبت این روز را روز جمهوری اسلامی نامیدند. (۶)

…

پی نوشت:

۱- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران، جلد۳، ص۲۰؛ اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، س ١٣٠٢، پ ١٠۶، صص ٣٠ تا ٣۴.

۲- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران، جلد۳، ص۲۱؛ اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، س ١٣٠٢، پ ۴٩، ص ۵. رضا خان پس از رسیدن این تلگرام دستور اعدام داد و وی ساعت ١١ صبح ٢١ فروردین در اردبیل اعدام شد. (همان، پ ۴٩، صص ٣ و ۴).

۳- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران، جلد۳، ص۲۱

۴- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران، جلد۴، ص۲۰؛ اسناد وزارت امور خارجه، ١/۶۶ و ۶۶-٨-٣٠-١٣٠٣. فوقالعاده ندای گیلان به احتمال زیاد با حمایت محمدحسین خان آیرم رئیس تیپ مستقل شمال چاپ و منتشر گردید. (مؤلف)

۵- فراهانی، حسن؛ روز شمار تاریخ معاصر ایران، جلد۵، ص۲۰؛ اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، س ١٣٠۴، پ ٧، ص ۵٢٣.

۶- رنگ ایمان