مهری شیرمحمدی
سالروز اعدام چهار تن از مشروطه خواهان؛

یادمانی برای مشروطه خواهان گیلان/ ۸۹ سال بی نشان بودند

۱۲ بهمن ماه سالروز اعدام چهار تن از مشروطه خواهان گیلان، به دست روسیه تزاری است که یادمانشان این روزها محل بازدید بسیاری از شهروندان است.

یادمانی برای مشروطه خواهان گیلان/ ۸۹ سال بی نشان بودند

به گزارش ۸دی، ۱۲ بهمن ماه ۱۲۹۰ خورشیدی، سالروز اعدام چهار تن از مشروطه خواهان گیلان، به دست روسیه تزاری است که در یک دادگاه فرمایشی و با شاهدان دروغین اعدام شدند و بنای یادمانشان این روزها محل بازدید بسیاری از شهروندان است.

«یوسف خان جوبنه ای» سرتیپ نظمیه (شهربانی) وقت رشت یکی از این چهار انقلابی بود که به دلیل مقاومت در برابر خواست «نکراسف»، کنسول روسیه در رشت- که مرتب به بهانه های واهی خواستار حبس و تادیب مشروطه خواهان و مجاهدان می شد- محکوم به اعدام شد.

همچنین «صالح خان مژدهی» رسد چی باشی ژاندارمری رشت در کنار «کاظم خان نوکام»، نایب کلانتری سبزه میدان محله کیاب و«ملا عبد العزیز شریعتمدار کرگانرودی» روحانی غیور تالشی که از روحانیان گیلانی مدافع مشروطه بود و در زمان شایع شدن حمله محمدعلی شاه به گیلان، تفنگچیان تالش و مشورطه خواهان را برای مقابله تجهیز کرد، چهار نفری بودند که امروز یادمان آنها در فضای شهر رشت، یادآور رشادت هایی است که این افراد در مقابل تهاجم بیگانگان به خاک ایران و گیلان داشتند.

۸۹ سال بی نشانی

 از زمانی که هر چهار شهید راه وطن را در یک گودال و بدون آداب مذهبی پای چوبه دارشان دفن کردند و شفته آهک بر آن ریختند، تا زمانی که بنای یادبودی برایشان ساخته شد، ۸۹ سال طول کشید.

بعد از اعدام (جمعه، ۱۳صفر ۱۳۳۰ هجری قمری مصادف با ۱۲بهمن ۱۲۹۰) آزادی خواهان تنها توانستند نشانه ای در محل دفن این چهار شهید قرار دهند تا با گذر زمان و عادی شدن اوضاع بتوانند بنای یادبودی برای آنها احداث کنند.

محل دفن این چهار شهید که در زمان شهادتشان محدوده خارج از شهر و سبزه زاری معروف به «صحرای ناصریه» نامیده می شد، با احداث بیمارستان پورسینای رشت در صحرای ناصریه، بخشی از این بیمارستان شد و به رغم اینکه توسط آزادیخواهان خریداری و یادمانی گِلی برای نخستین بار بر مزار شهدای مشروطه ساخته شد اما، تا زمان روی کار آمدن نخستین دوره شورای شهر رشت، هنوز این بخش در حصار بیمارستان پورسینا و در حیاط بخش عفونی آن قرار گرفته بود و کمتر کسی می دانست صاحب این مزارها کیست.

در نهایت با روی کار آمدن نخستین دوره شورای شهر رشت، این گور دسته جمعی از بخش عفونی بیمارستان پورسینا مجزا و در نهایت با هزینه یک گیلانی مقیم خارج صاحب بنای یادبودی در خور این شهدا شد.

%image_alt%

تلاش برای خروج آرامگاه شهدا از بخش عفونی بیمارستان

رئیس نخستین دوره شورای شهر رشت درباره چگونگی جداسازی آرامگاه شهدای مشروطه از بخش عفونی بیمارستان پورسینا به خبرنگار مهر می گوید: طبق مذاکراتی که بین کمیسیون فرهنگی شورا با دکتر بهبودی- رئیس وقت بیمارستان- انجام شد، پیشنهاد خارج شدن این محوطه از بیمارستان مورد موافقت قرار گرفت و مقدمات این جداسازی فراهم شد.

سروش اکبرزاده می افزاید: بسیاری از حرکت های فرهنگی شورای اول، با مشارکت های مردمی انجام می گرفت و در موضوع یادمان شهدای مشروطه نیز تمامی هزینه های ساخت توسط مهندس «مهدی متقالچی» تامین  شد.

رئیس کمیسیون فرهنگی نخستین دور شورای شهر رشت همچنین از پیگیری های دکتر صالحی پزشک فرهنگ دوست گیلانی در این امر به نیکی یاد کرده و یادآور می شود: بانی اصلی و واسطه مشارکت مهندس متقالچی، شادروان «دکتر صالحی» بود و در نهایت با تلاش های وی، چهار دستگاه ماشین لباس شویی بزرگ ویژه بیمارستان به مبلغی حدود ۴۰ میلیون تومان برای بیمارستان پورسینا خریداری شد تا مدیریت بیمارستان به شهرداری رشت اجازه داد بخش شهیدگاه را از محوطه بیمارستان خارج کند.

 اکبرزاده می افزاید: همچنین تمامی هزینه های طراحی و اجرای بنای یادبود را نیز مهندس متقالچی به طراح و مجری یعنی مهندس «کاظم دلشاد» پرداخت کرد.

الگوی ایرانی- اسلامی، سمبلی برای انتقال پیام شهدا به چهارگوشه جهان

ساخت یادمان شهدای مشروطه گیلان یک سال به طول انجامید و در نهایت طی مراسمی به بهره برداری رسید. یادمانی برگرفته از الگوهای ایرانی- اسلامی که سمبلی برای انتقال پیام شهدا به چهارگوشه جهان است.

طراح این یادمان به خبرنگار مهر توضیح می دهد: الگوی این طرح برگرفته از گنبدهای معماری ایرانی- اسلامی است اما سازه آن به نحوی اجرا شده که گویا این گنبد به چهار وجه تجزیه شده و نوک گنبد به سمت خارج است نه به سمت داخل.

کاظم دلشاد ادامه می دهد: از منظر این طرح، شهید طاقت گنبد بسته را نداشته و شکستن فضای بسته، پیام خود را به چهار گوشه عالم در شرق، غرب، شمال و جنوب می رساند.

وی همچنین به حجم مکعب مستطیل وسط چهار وجه یادمان اشاره کرده و یادآور می شود: این حجم مکعب از قبل اجرا شده بود و طرح جدید به نحوی اجرا شده که هم اثر پیشینیان حفظ شود و هم این حجم عمودی در وسط چهار وجه برش خورده گنبد قرار گیرد.

دلشاد ادامه می دهد: به دلیل اینکه شهدا در واقع قبر مجزا نداشتند و هر چهار نفر را در یک گودال دفن کردند، از سمبل حجم مکعبی استوانه ای به  عنوان نماد قبر استفاده شده است.

طراح یادمان شهدای مشروطه اضافه می کند: اجرای طرح یادمان حدود سه ماه زمان برد. ابتدا یک قالب فلزی با سیستم های کامپیوتری در تهران طراحی شد و طرح را به صورت قالب بتنی اجرا کردیم و روی آن رنگ خورده و از از سمت داخل نیز کاشی های رنگی با نمادهای ایرانی ترکیب شد.

وی تصریح می کند: هزینه ۳۰ میلیون تومانی طراحی، مسابقه و اجرای یادمان شهدا از سوی مهندس متقالچی پرداخت شد و پیگیری اجرای این طرح را دو نفر نماینده ایشان در ایران برعهده داشتند.

دلشاد اما با انتقاد از عملکرد شهرداری رشت در رنگ آمیزی اخیر این یادمان خاطر نشان می کند: متاسفانه شهرداری اخیراً با رنگ آمیزی بسیار ناشیانه موجب از بین رفتن طرح اصلی شده است.

وی می افزاید: به جای اینکه رنگ آمیزی را به یک هنرمند خبره بسپارند تا در ظرافت های کار دقت لازم را داشته باشد، کار به نقاشی عادی سپرده شده و رنگ های اجرا شده به داخل کاشی کاری های تزینی نفوذ کرده و نما و زیبایی اولیه را از بین برده است.

با این حال یادمان شهدای مشروطه گیلان همچنان پابرجاست و هرسال در ۱۲ بهمن ماه یادآور رشادت هایی است که مردانی از سرزمین گیلان در برابر مهاجمان به خاک این خطه از خود نشان دادند.

منبع: خبرگزاری مهر

نظرات

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط پایگاه خبری تحلیلی 8دی در وبسایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد، منتشر نخواهد شد.
در حاشیه