یک روحانی حوزه مطرح کرد؛

تفاوت لقب حجت الاسلام با آیت الله / چرا رهبر انقلاب به هاشمی لقب حجت الاسلام دادند؟

یک روحانی و از فضلای استان گیلان به شبهه مطرح شده درباره «حجت الاسلام» خطاب قرار دادن مرحوم هاشمی از سوی رهبر انقلاب پاسخ داد.

تفاوت لقب حجت الاسلام با آیت الله  / چرا رهبر انقلاب به هاشمی لقب حجت الاسلام دادند؟

به گزارش ۸دی، حجت الاسلام سید حسن موسوی در پاسخ به شبهات مطرح شده در شبکه های اجتماعی و برخی رسانه های مغرض خارجی درباره حجت الاسلام خطاب قرار دادن مرحوم هاشمی رفسنجانی نوشت:

آیت الله در عُرف امروز حوزه علمیه به مجتهدی گفته می شود که سابقه طولانی در تدریس درس خارج فقه و اصول دارد و شاگردانی پرورش داده که مجتهد شده اند یا تألیفات مهمی در عرصه فقه و اصول به جای گذاشته است. بنابراین این لقب خاص فقهای طراز اول و مراجع است که تالیفات فقهی و سابقه طولانی اجتهادی و مجتهدپروری دارند.

آیت الله خامنه ای خود در سنین جوانی (در دهه چهل هجری شمسی) چند سال تدریس خارج فقه داشتند که مدتی بخاطر مبارزات سیاسی متوقف شد تا اینکه در سال ۶۹ بار دیگر این کلاسها از سر گرفته شد و بسیاری از شاگردان دروس خارج ایشان به اجتهاد رسیده اند. با اینهمه ایشان تا قبل از رهبر شدن، غالبا به «حجت الاسلام» مشهور بودند. یکی از کسانی که در اوایل دهه شصت از لقب «آیت الله» در نگارش نامه برای آیت الله خامنه ای استفاده ‌ کردند شهید آیت الله صدوقی بودند که در همان زمان عده ای به ایشان اعتراض کردند ولی آیت الله صدوقی در پاسخ فرمود: « خامنه ای از نظر من آیت الله است»

مراجع تقلید معمولا به کسی که در این رتبه نباشد، لقب « آیت الله» نمی دهند. امام خمینی (ره) فقط به آیت الله العظمی گلپایگانی و آیت الله العظمی مرعشی لقب «آیت الله» ( بدون پسوند «العظمی») می دادند. ایشان به هیچیک از شاگردانشان -حتی آنهایی که قطعا مجتهدان مسلّم و بزرگ بودند- لقب «آیت الله» نمی داد و همه را «حجت الاسلام» می نامید. ایشان حتی درباره کسی مثل آیت الله منتظری که برجسته ترین چهره علمی در بین نیروهای انقلاب بودند لقب حجت الاسلام را به کار میبرد تا اینکه خبرگان رهبری، آقای منتظری را به عنوان قائم مقام رهبری انتخاب کرد. پس از این انتخاب، شخص آقای هاشمی تلاش کرد تا امام خمینی را راضی کند که به آقای منتظری لقب «آیت الله» داده شود. امام نیز قبول کردند اما پس از چند سال که معلوم شد آقای منتظری کفایت لازم برای رهبری را ندارد امام مجددا او را «حجت الاسلام» خطاب فرمودند (رجوع فرمایید به نامه ی عزل آقای منتظری در فروردین ۱۳۶۸)

باید توجه کرد که رویه عموم مردم با رویه مراجع تقلید تفاوت دارد. مراجع تقلید معمولا در به کار بردن این لقب احتیاط می کنند اما عموم مردم روی معیارهای غیردقیق (ملاحظات سیاسی و اجتماعی) از این لقب برای هر «روحانی باسواد و پیر» استفاده می کنند. عرف اینست که مراجع تقلید یک رتبه کمتر از عموم مردم را برای افراد به کار می برند یعنی احتیاط می کنند. بنابراین وقتی رهبر انقلاب لقب «حجت الاسلام» را برای آقای هاشمی به کار می برند عموم مردم می توانند یک درجه بالاتر یعنی لقب «آیت الله» را برای آقای هاشمی استعمال کنند.

قاعدتا کسی که سابقه قابل توجه در تدریس خارج فقه و اصول یا تالیفات فقهی اجتهادی قابل توجه نداشته باشد نباید از سوی مراجع تقلید با لقب «آیت الله» خطاب شود. اگر رهبر انقلاب لقب «آیت الله» را برای آقای هاشمی به کار می برد معنایش «تسلیم شدن در مقابل جو» بود زیرا واقعیت اینست  که آیت الله هاشمی هیچگاه تدریس و شاگردپروری یا تالیفات تخصصی در فقه و اصول نداشته اند. ایشان یک مجتهد سیاسی بودند و اساسا اهتمام جدی به فقه و اصول نداشتند از این رو به عنوان یک فقیه طراز اول شناخته نمی شدند.

اگر رهبر انقلاب برای آقای هاشمی تعبیر «آیت الله» را به کار می برد معنایش این بود که هاشمی در فقه و اصول نیز همردیف مراجع است!! این خلاف واقع بود و هست. در این صورت فرق میان آقای هاشمی و فقهای طراز اول مثل آیت الله بهجت و آیت الله مکارم و آیت الله سبحانی و آیت الله هاشمی شاهرودی و … نادیده گرفته می شد.

حتی کسانی مثل آقایان سید احمد خاتمی و صادق لاریجانی که جوانتر هستند از نظر فعالیت علمی حوزوی یک سر و گردن بالاتر از آقای هاشمی هستند و هر یک از آنها حدود ۲۰ سال یا بیشتر مشغول تدریس درس «خارج فقه و اصول» (بالاترین درس فقه و اصول حوزه) هستند و از این نظر رهبر انقلاب می توانند به آنها لقب آیت الله بدهند.

آیت الله خامنه ای در حدود سال ۷۰ صریحا در یک سخنرانی عمومی «مجتهد بودنِ آقای هاشمی» را تایید فرمودند ولی هیچگاه لقب «آیت الله» را برای ایشان به کار نبردند. ایشان دستکم در سالهای نخست رهبری شان، تعبیر آیت الله را حتی برای خود نیز مطرح نمی کردند. درباره خود آقای خامنه ای  لقب «آیت الله» را مجلس خبرگان بعد از نصب ایشان به رهبری، برای ایشان به کار برد. آیت الله خامنه ای حتی بعد از فوت آیت الله اراکی و آیت الله گلپایگانی از پذیرش پیشنهاد مرجعیت تقلید برای مردم ایران خودداری می کردند (البته مرجعیت شیعیان خارج از ایران را پذیرفتند).

گویی اساسا رهبر انقلاب با بر هم زدن رویه های پسندیده درباره القاب حوزوی و مرجعیت مخالف بودند و هستند یعنی معتقدند نباید روی حب و بغض های سیاسی از این القاب استفاده شود.

کسانی که اصرار دارند که رهبری باید «لقب آیت الله» را برای آقای هاشمی به کار ببرد بد نیست از یک متخصص مطلع بپرسند که «آقای هاشمی رفسنجانی تا آخر عمر شریفشان آیا یک جلد کتاب فقه استدلالی نوشته اند یا یکسال تدریس «درس خارج فقه» داشته اند؟ اگر نداشته اند پس لقب «آیت الله» از کجا باید به ایشان اعطا شود؟!

همانطور که درباره القاب دانشگاهی نمی توان به یک «استادیار» لقب «استاد تمام» (پرفسور) داد درباره القاب حوزوی نیز بهتر است مصالح و حب و بغض ها دخالت داده نشود.

یک سند دیگر در تأیید رویه رهبر انقلاب، پیام امروز آیت الله سیستانی برای درگذشت مرحوم هاشمی رفسنجانی است که در آن از لقب حجت الاسلام برای ایشان استفاده شده است:

در پایان ضمن دعا برای هدایت کسانی که قصد سوء استفاده سیاسی از این ضایعه اندوهناک برای نظام جمهوری اسلامی دارند از خوانندگان محترم تقاضای اهدای یک فاتحه و صلوات برای آیت الله هاشمی رفسنجانی داریم.

 

انتهای پیام/

نظرات

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط پایگاه خبری تحلیلی 8دی در وبسایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد، منتشر نخواهد شد.
ناشناس
عالی یود
m
ممنون از روشنگری
ناشناس
یعنی آقای سیستانی هم مرحوم هاشمی را آیت الله نمیدانسته.
ناشناس
آیا اشخاصی مثل آقای جنتی دبیر شورای نگهبان درس خارج دادن و شاگرد پرورش دادن که به ایشان آیت ا... میگویند. فکر میکنم این رویه که بالا ذکر شد برای همه رعایت نمی شود. همچنین مزید اطلاع عرض کنم که مراجع تقلید قم در پیام تسلیت برای اقای هاشمی لفظ آیت ا... را برای ایشان بکار بردن.
نیما
آیت الله العظمی به معنی مرجع تقلید است. (حدود پنجاه نفر) آیت الله بدون العظمی یعنی مجتهد (مثلا چهار پنج هزار نفر) که خودتان هم گفتید در سال 70 آیت الله خامنه ای، اجتهاد آقای رفسنجانی را بیان کرده اند.
سامان
خوب مردمو توجیه کردینا...ایت الله جوادی املی..مکارم...نوری...صافی..همه بهشون گفتن ایت الله ...شما میگی نیستش....ب قول دوستمون جنتی ایت الله.....هاشمی نیست.....آیت الله العضمی هاشمی رفسنجانی(ره)
بهنام
با سلام. واقعا نمی دونم چی بگم ولی معرفت آقای هاشمی ثابت شده است. چطور‌زمانی ک جناب آقای خامنه ای رو می خواستند به عنوان رهبر انقلاب انتخاب کنند لقب آیت الله دادن و حتی خود آقای هاشمی تلاش زیادی کردن برای رهبر شدن اقای خامنه ای و گفتن باید رهبر مرجع تقلید حتما باشه ولی قانون رو اصلاح کردند ک آقای خامنه ای بتوانند رهبر بشوند من مطمئا هستم در منظر آقای خامنه ای حتما آقای هاشمی آیت الله هستند بنا به مصلحت حجت السلام خوانده شدند. آقای هاشمی مظلوم رفت .حالا می فهمم چ مرد بزرگی بوده
ناشناس
آقای رئیسی میتواند آیت الله باشد؟
سید محمد رضا امین الاسلام در پاسخ به
کلمه آیت الله را از یک جهت میتوان برای همه چیز که خداوند خلق کرده بکار برد چون معنی آیت الله یعنی نشانه خداوندی ، و فی کل شیٍ له آیه تدل علی انه واحد همه چیز نشانه توحید و یگانگی خداوند است اما از نظر علمی نمیتوان به آقای هاشمی آیت الله گفت چون از نظر فقهی واجد شرائط لازم نیستند . خوبست حساسیت های کاذب را کنار بگذاریم و به حقائق بیشتر توجه کنیم .
as
حرف درستی است منتها خیلی از آقایون که لقب آیت الله دارنددرس خارح فقه ندادند.شاگرد پرورش ندادند.پس مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی می تواند آیت الله باشد.ضمن اینکه آیت الله باید مجتهد بوده و رساله هم داشته باشد.خیلی مسئولیت سنگینی بدوش داره.باید جوابگوی سئوالات شرعی مردم بوده و گردنگیر باشه.درپایان بنظرمن مرحوم هاشمی از نظر فکر و عفل و هوش و ضکاوت از بسیاری از آیت الله هایی که اول بحثم گفتم اگربیشترنبود کمتر هم نبود.ایشان هم سیاسی بود و هم مذهبی.نمیدانم آیت الله درکل میتونه سیاسی باشه یانه.خداوند آیت الله هاشمی رو مورد قرین رحمت واسعه خویس بفرماید وبهشت برین را به ایشان عطافرماید. حق گردن تکاتک ایرانیان و بلکه خارجیها داشتندولقب سردارسازندگی برازنده آیت الله بود.خیلیییی زحمت کشیدند برای مردم..روحشان شاد و غریق رحمت واسعه الهی باد.موفق و پیروز باشید
ناشناس
برای ایت الله ناصری هم لفظ حجة الاسلام رو به کار بردن واقعا این کارشون قشنگ نیست
در حاشیه