به گزارش ۸دی، ۱۹ آذر ماه ۱۳۰۱ شمسی، یک مدرسه روسی در انزلی با برنامه های آموزشی جمهوری شوروی آغاز به کار کرد. محسن فهیمی رئیس اداره معارف و اوقاف گیلان امروز وزارت معارف را مطلع کرد که مؤسسین مدرسه روسی غازیان آپرسوف کنسول رشت، براگین ویس کنسول انزلی و نیکلایویچ رئیس سابق اداره لیانازوف هستند. این مدرسه فعلا دارای پنج کلاس خواهد بود و با برنامه آموزشی مدارس جمهوری شوروی اداره خواهد شد. وی اضافه کرد در ابتدا قرار بود این مدرسه جنبه دولتی داشته باشد اما اینک «درصدد برآمده اند مدرسه را به طور اجتماعی و ملی تشکیل دهند»(۱). تلاش مقامات محلی ایران برای گرفتن این مدرسه منتهی به نتیجه مثبتی نشده بود.

۱۹ اذر ماه ۱۳۵۷ شمسی، مردم رشت همزمان با تاسوعای حسینی یک تظاهرات عظیم ضد شاهنشاهی برگزار کردند. در این روز جمعیتی که تا این روز سابقه نداشت راهپیمایی عظیمی را در مخالفت با رژیم پهلوی انجام دادند. این تظاهرات تا کنون در رشت سابقه نداشت ولی فرصت عزاداری برای امام حسین به مبارزه شدت بخشید و تظاهرات بزرگی را سامان داد. (۹ محرم ۱۳۹۹ ق)(۲)
۱۹ آذر ماه ۱۳۶۰ شمسی، یک پاسدار شهرستان انزلی ترور شد. حسن طلوعی ۱۹ فروردین ماه ۱۳۴۰ در در کلویر بندر انزلی در استان گیلان متولد شد و ۱۹ آذر ماه ۱۳۶۰ در حالی که پاسدار انقلاب اسلامی بود در یک حمله مسلحانه توسط منافقین در بوکان استان کردستان به شهادت رسید.
۱۹ آذر ماه ۱۳۶۰ شمسی، یک پاسدار شهرستان صومعه سرا ترور شد. جعفر غلامی ۱۳ فروردین ماه ۱۳۳۷ در روستای نوخاله شهرستان صومعه سرا در استان گیلان متولد شد و ۱۹ آذر ماه ۱۳۶۰ در حالی که پاسدار انقلاب اسلامی بود در یک حمله مسلحانه در بوکان به شهادت رسید.

۱۹ آذر ماه ۱۳۶۱ شمسی، اولین انتخابات مجلس خبرگان رهبری در گیلان برگزار شد. در گیلان مانند سایر نقاط کشور انتخابات اولین دوره مجلس خبرگان قانون اساسی برگزار شد. علمای مختلفی نامزد این انتخابات شده بودند. در کل کشور ۱۸ میلیون نفر در این انتخابات شرکت کردند. این مجلس در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۶۲ با پیام امام خمینی(ره) کار خود را آغاز کرد. در این دوره نمایندگان گیلان حضرات آیات محمدعلی امینیان، محمدعلی فیض، عباس محفوظی و صادق احسانبخش بودند(۲).
۱۹ آذر ماه ۱۳۶۲ شمسی، محمود یحیی‎زاده خراطی از رزمندگان شهرستان صومعه سرا در شرهانی به شهادت رسید. وی متولد ۲۰ آبان ماه ۱۳۴۳ روستای خراط‌ محله تولم شهر صومعه سرا بود. پیکر مطهر این شهید والامقام در گلزار شهید خراط محله تدفین شد.

پی نوشت:
۱- فراهانی، حسن، روز شمار تاریخ ایران، جلد ۲، ص۵۴۴؛  اسنادی از مدارس ایرانی در …، ص ۱۸۴.

۲- رنگ ایمان